«شی جینپینگ»، رئیس‌جمهوری چین در سفری رسمی ۲ روزه به فرانسه آمده و سپس به صربستان و مجارستان سفر خواهد کرد. تبادل نظر در باره جنگ در اوکراین و همچنین روابط تجاری پکن با اتحادیه اروپا از محورهای اصلی این سفر عنوان شده است.
آگهیاین برنامه‌ی فشرده به عنوان اولین دیدار رئیس جمهوری چین از اروپا از زمان همه‌گیری کووید است؛ آن هم در شرایطی که روابط چین و کشورهای اروپایی با روزهای اوج فاصله گرفته است.
شی جین پینگ تاکنون به کی‌یف سفر نکرده و به نظر نمی‌رسد قصد انجام این کار را هم داشته باشد، با این حال، صحبت در مورد جنگ در اوکراین در سفر وی در اروپا از اولویت برخوردار است. به نظر می‌رسد که او می‌خواهد اروپایی‌ها را به فاصله گرفتن از ایالات متحده وادار کند. قدرت نخست پرجمعیت‌ترین کشور دنیا در نخستین موضع‌گیری خود بعد از ورود به فرانسه بر تمایل کشورش در نقش آفرینی در بازگشت ثبات به اروپا تاکید کرد. آقای شی با این وجود ترجیح داد تجاوز نظامی همپیمانش ولادیمیر پوتین به خاک اوکراین را محکوم نکند.
برنامه روز اول سفر
رئیس‌جمهوری چین صبح روز دوشنبه ۶ ماه مه در فرودگاه اورلی پاریس توسط، گابریل آتال، نخست وزیری فرانسه مورد استقبال قرار گرفت. وی بلافاصله در کاخ الیزه از سوی امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه پذیرایی شد. برگزاری مراسم رسمی در هتل ملی لِزَنْوَلید و چندین مصاحبه از برنامه های فشرده صبح روز اول این دیدار مهم عنوان شده است.
در بعداز ظهر نیز نشست‌های دو جانبه میان این دو رئیس‌جمهوری به همراه جلسات مطبوعاتی و نیز یک نشست تجاری میان فرانسه و چین انجام خواهد پذیرفت. سپس دو طرف برای ضیافت شام رسمی به مناسبت ۶۰ سال روابط فرانسه و جمهوری خلق چین در کاخ الیزه حاضر خواهند شد.
جنبه‌های اقتصادی و استراتژیک این تور بسیار سیاسی چیست؟
جنگ در اوکراین
روسای جمهوری دو کشور چین و فرانسه ابتدا به موضوع جنگ در اوکراین خواهند پرداخت. کاخ الیزه در بیانیه‌ای در هفته گذشته و پیش از این سفر گفت: «تبادلات بر سر بحران‌های بین‌المللی و مهمتر از همه، جنگ در اوکراین و وضعیت خاورمیانه متمرکز خواهد شد.»
به گزارش الیزه، با توجه به اینکه چین «یکی از شرکای اصلی روسیه» است، امانوئل ماکرون، تلاش خواهد کرد تا پکن را تشویق کند «از اهرم‌هایی که برای مهار مسکو در اختیار دارد برای حل این مناقشه استفاده کند.» برای تأکید بر وحدت موضع‌گیری میان فرانسه و اتحادیه اروپا، اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا نیز به گفتگوهای روز دوشنبه خواهد پیوست.
در حالی که مقامات پکن ادعا می کنند که رسما در قبال این درگیری بی‌طرف بوده و خواستار صلح هستند، آنها هرگز تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین را محکوم نکرده‌اند.
در همین حال، تجارت بین روسیه و چین در سال ۲۰۲۳ به کاهش تأثیر تحریم‌های اقتصادی علیه مسکو کمک کرد.
ال‌ویر فابری، پژوهشگر ارشد مؤسسه تجاری «ژاک دلور» به یورونیوز گفت: «بدیهی است که نگرانی اصلی حمایت‌‌هایی است که در زمینه فناوری‌های دوگانه از چین می‌شود واین قابلیت را دارند که به تجدید تجهیزات نظامی روسیه کمک کنند.»
جانکا اورتل، مدیر برنامه آسیای شورای اروپا در روابط خارجی (ECFR) افزود که ماکرون و اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا با چالشی مهم مواجه خواهند شد و آن هم ارسال «یک پیام واضح» است مبنی بر اینکه اروپا «آماده تحریم بیشتر شرکت‌های چینی به دلیل حمایت انتقادی از تلاش‌های جنگی مسکو است.»
سیاست‌های تجاری
سیاست‌های تجاری از دیگر موضوعات مورد بحث دوطرف خواهد بود. به گفته الیزه، اولویت تجاری فرانسه بهبود دسترسی شرکت‌های فرانسوی و اروپایی به بازار چین و به دست آوردن «شرایط رقابتی» عادلانه برای آنها است. در ادامه این بیانیه آمده است: «توافقات هنوز در حال مذاکره است.»
هفته گذشته، لین جیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت که پکن آماده همکاری با فرانسه و اتحادیه اروپا است «تا از این نشست به عنوان فرصتی برای ایجاد روابط راهبردی‌تر و پایدارتر میان چین و اتحادیه اروپا استفاده کند.»
بر اساس گزارش یورواستات، در سال ۲۰۲۳، کسری تجاری اتحادیه اروپا (افزایش واردات به نسبت میزان صادرات) با چین نسبت به اوج خود در سال ۲۰۲۲، با ۲۷ درصد کاهش به ۲۹۱ میلیارد یورو رسیده است.
فابری گفت: «نگرانی‌های اروپایی به شدت بر عدم تعادلی که در بخش فناوری سبز ایجاد می‌شود متمرکز است.»
کمیسیون اروپا تحقیقات متعددی را در مورد یارانه‌های چینی در زمینه خودروهای برقی و پنل‌های خورشیدی که مشکوک به ایجاد اختلال در رقابت هستند، آغاز کرده است.
اورتل گفت، با این حال بنا به نظر مدیر برنامه آسیای شورای اروپا بعید به نظر می‌رسد که این دو پیام اصلی ماکرون در مورد حمایت چین از ارتش روسیه و اقدامات مشکوکش در تحریف بازار بر رفتار پکن تأثیر بگذارد. به گفته او شی جین پینگ «به دنبال ترمیم روابط نیست. چرا که از دیدگاهش همه چیز خوب است.» او همچنین استدلال می‌کند که هیچ ظرفیت مازادی در حوزه [فناوری سبز] وجود ندارد و آنچه بین چین و روسیه اتفاق می‌افتد فقط یک تجارت عادی است».
مجارستان و صربستان
رئیس جمهوری چین سفر خود را به مجارستان و صربستان به عنوان دو کشوری که روابطی نزدیک‌تر با مسکو دارند، ادامه خواهد داد.
وی در سفر به مجارستان با ویکتور اوربان، رئیس جمهوری این کشور به عنوان روسیه دوست ترین رهبر اتحادیه اروپا ملاقات خواهد کرد. در مجارستان گسترش کارخانه‌های باتری‌سازی برای خودروهای الکتریکی چینی نشان‌دهنده روابط اقتصادی بین بوداپست و پکن است.
آگهیهمچنین سیاست‌های مجارستان در قبال چین نگرانی‌های اعضای اتحادیه اروپا را برانگیخته است. هماهنگی این کشور با پکن و مسکو و توافقنامه همکاری امنیتی اخیرش با چین از آن جمله است. به طوریکه به افسران پلیس چین اجازه می‌دهد در مناطقی کار کنند که جمعیت زیادی از قومیت‌های چینی زندگی می‌کنند. وجود چنین ایستگاه‌های پلیسی هشداری را در سایر بخش‌های اروپا، به‌ویژه در میان تبعیدیان و مخالفان برانگیخته است.
راینهارد بوتیکوفر، نماینده پارلمان آلمان در پارلمان اروپا گفت: «شی جین پینگ با این دو دیدار از این دو پایتخت اروپایی نشان می‌دهد که فعالانه برای ایجاد یک محور اقتدارگرا در سیاست بین‌الملل در حال فعالیت است.»
این دو کشور همچنین به عنوان دروازه ای در پروژه ابتکاری کمربند چین در اروپا در نظر گرفته می شوند. هدف از این پروژه، بازسازی خط آهن پر سرعت در حدفاصل بوداپست و بلگراد است که عمدتا چین تامین آن را بر عهده دارد. خطی که کالاهای چینی را از بندر پیرئوس یونان به اروپا منتقل کند.
سفر به صربستان در آستانه سالگرد بمباران سفارت چین توسط ناتو
سفر به صربستان نیز با بیست و پنجمین سالگرد بمباران سفارت چین در بلگراد توسط ناتو در سال ۱۹۹۹ مصادف است. چین از آن زمان به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار در کشور صربستان (که عضو اتحادیه اروپا نیست) ظاهر شد.
این موضوع فرصتی را برای شی جین پینگ فراهم می کند تا روایت‌هایی را علیه ارزش‌های لیبرال دموکراسی نه تنها برای اروپا بلکه برای کشورهای جنوبی در جهان بسازد. این می‌تواند شامل برجسته کردن موضوعاتی مانند «تجاوز بیش از حد ناتو»،«استفاده گزینشی از قوانین بین‌الملل توسط ایالات متحده» یا اتهاماتی همچون «جنگ‌افروزی» توسط ناتو باشد، موضوعاتی که با «تعهد چین به صلح، گفتگو و دیپلماسی» در تضاد است و چنین پیام‌هایی می‌تواند برای مخاطبان فرااروپایی طنین بیشتری داشته باشد.
آگهیملاحظات حقوق بشری برای چین
تبت و سین‌کیانگ به عنوان دو منطقه‌ای هستند که سازمان ملل درباره جنایات احتمالی علیه بشریت در آنها به خاطر نگهداری حدود یک میلیون مسلمان اویغور در اردوگاه‌های بازآموزی ابراز نگرانی کرده است.
دیده بان حقوق بشر بر اهمیت رسیدگی رئیس جمهوری فرانسه به این مسائل حقوق بشری در سفر شی جین پینگ به پاریس تاکید کرده است. رئیس‌جمهوری فرانسه در سفر سال گذشته خود به چین این موضوع را علنا مطرح نکرد و آنها از ماکرون خواسته‌اند تا نگرانی خود را در مورد بازداشت خودسرانه افراد، از جمله الهام توهتی، اقتصاددان اویغور و دریافت کننده جایزه ساخاروف در سال ۲۰۱۹ به طور علنی مطرح کند.
علاوه بر این، گروه‌های حقوق بشری خواستار توجه ویژه به تبت شدند. جایی که طبق گزارش‌ها، حدود یک میلیون کودک تبتی در مدارس شبانه‌روزی هستند و زبان و فرهنگ آنها رو به فرسایش است. این سازمان همچنین وضعیت هنگ کنگ را که به دلیل اجرای قوانین امنیتی سختگیرانه شاهد کاهش آزادی‌ها بوده است، برجسته کرده است.
در گزارش سازمان غیر دولتی «فریدم هوس» در سال ۲۰۲۴ درباره آزادی در جهان، امتیاز کلی تبت از صد نمره صفر بود.