آگهیجایزه نوبل فیزیک امسال به کاشفان ذره بوزون هیگز اعطا شد.
وجود ذره بنیادی بوزون هیگز، حدود پنجاه سال پیش توسط پیتر هیگز، فیزیکدان بریتانیایی و فرانسوا آنگلرت، فیزیکدان بلژیکی پیش بینی شده بود و سرانجام نظریه آنها در سال ۲۰۱۲ میلادی در آزمایشگاه مرکز تحقیقات سرن در سوئیس به اثبات رسید و یک سال پس از اعلام این کشف٬ جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۱۳ میلادی به این دو فیزیکدان تعلق گرفت.
لیز پدرسن، خبرنگار یورونیوز با پروفسور آنگلرت گفتگویی انجام داده و از او درباره آینده فیزیک سوالاتی پرسیده است.
یورونیوز: پروفسور، چه احساسی دارید هنگامیکه نامتان را در کنار دانشمندانی همچون آلبرت انشتین و پی یر و ماری کوری می بینید؟
فرانسوا آنگلرت: «احساس تواضع می کنم زیرا میدانم که در مقابل سطح هوش و درک آلبرت انشتین هیچ چیزی ندارم. آلبرت انشتین یکی از دو یا سه نفری بود که درک از دنیا را تغییر داد. به نظر من هیچ کسی در این زمینه همتراز او نیست و این موضوع بویژه درمورد من کاملا صدق می کند. با آگاهی کامل از این موضوع، می توانم بگویم احساس خوبی از کسب این جایزه دارم.»
یورونیوز: شما جوایز بزرگی را دریافت کرده اید که بزرگترین آنها جایزه نوبل بوده است. آیا نباید سرن نیز در دریافت این جایزه نقش می داشت؟
فرانسوا آنگلرت: «من عضو کمیته اهدای جوایز نیستم. بنابراین نمی توانم درباره تصمیم کمیته نوبل در اهدای جایزه بحث کنم. آن چیزی که روشن است کمیته تصمیم گرفته است که به کاشفان این نظریه جایزه بدهد و من نمی توانم درباره درست یا نادرست بودن این کار صحبت کنم.»
یورونیوز: آیا می توان گفت اکنون با داشتن ابزار شتاب دهنده ذرات، اروپا در رهبری تحقیقات علمی در جهان از ایالات متحده آمریکا پیشی گرفته است؟
فرانسوا آنگلرت: «بله. این موضوع دست کم در زمینه تحقیقات در علوم ذرات کاملا صادق است. من نمی توانم بگویم که این گفته بطور کلی درست است اما، این واضح است که هیچ مرکزی در سراسر جهان، مشابه مرکز اروپایی پژوهشهای هسته ای سرن در سوئیس وجود ندارد و بهترین تحقیقات تجربی در مورد ذرات بنیادی در این مرکز صورت می گیرد.»
یورونیوز: ذره بنیادی بوزون هیگز، مهمترین کشف علمی طی پنجاه سال اخیر نامیده شده است. حال که قطعه گم شده از پازل مدل استاندارد مشخص شده و پازل کامل گردیده است، چالش عمده برای دانشمندان برای سالهای آینده چه خواهد بود؟
فرانسوا آنگلرت: «هنوز مشکلات بزرگی وجود دارد. مثلا موضوعاتی در زمینه تحولات بنیادین که اگر علم فیزیک بخواهد به درک عمیق تری از دانش و فهم علمی جهان برسد، باید به آنها پاسخ دهد. چیزی که ما آن را انرژی تاریک می نامیم یکی از این موارد است. انرژی تاریک با ماده تاریک فرق می کند. این انرژی کل جهان را پوشانده است و در حال گسترش است. البته برای درک این موضوع، توضیح پدیدار شناختی ساده ای که انشتین مطرح کرده وجود دارد اما درک عمیق این موضوع و شناخت اثرات مکانیک کوآنتومی بر آن و بطور دقیق تر ارتباط میان مکانیک کوانتومی با تئوری نسبیت عام هنوز چندان روشن نیست. در همه چیزهایی که ما را احاطه کرده، اثرات گرانشی کوانتومی وجود دارد. اگر چه این اثرات گرانشی کوانتومی ناچیز است اما نقشی اساسی در ظهور جهان بازی می کنند و این چیزی است که ما باید آن را کشف کنیم.»
یورونیوز: بدون فیزیک کوانتوم هیچ داستان علمی تخیلی وجود نخواهد داشت و چیزی مانند پیشتازان فضا بوجود نمی آمد. اگر شما شجاعت انتشار مقالاتتان را در پنجاه سال گذشته نداشتید آنگاه احتمالا اکنون امکان اثبات این نظریه نیز وجود نداشت. چقدر تخیل و خلاقیت در فعالیتهایی که انجام دادید سهم داشته اند؟
فرانسوا آنگلرت: «واقعا خلاقیت وجود دارد. اساسا اگر بخواهیم کاری انجام دهیم، نیاز به ایده های جدید داریم. برای ظهور ایده های جدید نیاز به ابزاری است که بطور ساده به آن کشف و شهود می گویند. البته این کشف و شهود حاصل تجربه و برخاسته از جهان ناخودآگاه و یا ضمیر ناخودآگاه است؛ یعنی جهانی که در آن، امور آزادی بیشتری نسبت به جهان روزمره که در تسلط ضروریات زندگی است، دارند. این تحلیل نقش مهمی در چیزی که ما آن را کشف و شهود می نامیم بازی می کند. این کار هم یک پدیده خلاقانه است و معتقدم چنین چیزی ضروری است و اساسا خیلی با آن چیزی که در یک خلاقیت هنری وجود دارد فرق نمی کند و مانند آن نقشی است که در خلاقیت هنری، حس زیبایی شناسی به عهده دارد.»
یورونیوز: حدود پنجاه سال پیش هنگامیکه مقالات شما منتشر شد، علاقمندان زیادی را به خود جذب نکرد. پیام شما برای نسل جوان پژوهشگران چیست؟
فرانسوا آنگلرت: «فکر نمی کنم که پیامی برای آنها داشته باشم؛ فقط می توانم خیلی ساده تجربیاتم را در اختیار آنها بگذارم. چیزی که در گذشته به من و روبرت بروت کمک کرد تا این تئوری بنیادی را کشف کنیم، این بود که ما در آن زمان در حوزه دیگری کار می کردیم و همیشه سعی به زنده ساختن ایده آل های انسانی داشتیم، اما این کار در جهانی که دانش بسیاری وجود دارد و نمی توان همه آنها را شناخت سخت است. با این وجود باز هم می توان ایده داشت بویژه اگر هوشمندانه به طرح ایده بپردازیم. من به این موضوع اعتقاد دارم. دیگر اینکه بهتر است به فعالیت در حوزه ای بپردازیم که در آن کمی تجربه داریم. این کار اگرچه معایبی دارد اما مزایایی نیز دارد و ان این است که مانند دیگران اشتباه نمی کنیم.»
یورونیوز: رسانه ها به ذره بوزون هیگز یک نام مستعار داده اند و آن را ذره خدا می نامند. کدام بخش از این ذره خدایی است؟
فرانسوا آنگلرت: «خیر، خیر. فکر نمی کنم این ربطی به خدا داشته باشد. دقیقا نمی دانم چرا هر چیزی را باید به خدا ربط داد. آن خود یک بحث دیگریست.»