قربانیان مین و دشواری مین روبی در بوسنی و هرزگوین

قربانیان مین و دشواری مین روبی در بوسنی و هرزگوین
نگارش از Hans von der Brelie
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

سیلاب و رانش زمین باعث جابجا شدن مین های مرگبار در بوسنی می شود. در حال حاضر کسی نمی داند این تله های مرگبار کجا هستند. در برنامه «گزارشگر» به بوسنی رفته ایم تا این موضوع را بررسی کنیم.

علاء الدین عاشق فوتبال است و مشکلی برای رانندگی ندارد بویژه وقتی که یک تماس اضطراری دریافت می کند. پای علاء الدین در اثر حادثه انفجار مین قطع شده است. بوسنی بیشترین مین های زمینی را در اروپا دارد. کار علاء الدین امیدوار نگه داشتن قربانیان مین است.

او می گوید: «به محض اینکه خبری درباره یک قربانی جدید مین دریافت می کنم، بلافاصله سوار خودرو می شوم و برای حمایت خانواده قربانی مستقیما به بیمارستان می روم و زمانیکه فرد قربانی خانواده ای ندارد، کار من کمک به قربانی است تا با شوک این حادثه کنار بیاید و وقتی که قربانی از بیمارستان مرخص شد، اغلب به ملاقات آنها می روم.»

شبیه معجزه است که میرنس ۱۸ ساله که در روستای کوچک سلوبل در بوسنی زندگی می کند اکنون می تواند از دستش استفاده کند. یکی از روزهای سرد زمستانی در ماه ژانویه امسال، پسرعمویش «نجات» که برای قطع درخت به جنگل رفته بود دچار حادثه انفجار مین شد.

میرنس از قربانیان مین می گوید: «انفجار بزرگی بود. اول فکر کردیم که اره برقی ام بود که منفجر شده اما اینطور نبود. بیهوش شده بودم و وقتی بعد از ده تا پانزده دقیقه به خودم آمدم متوجه شدم که آنچه رخ داده انفجار مین بوده است.»

مادر میرنس همه لحظات آن روز غم انگیز را به یاد دارد. او می گوید: «داشتم توی مزرعه کار می کردم که صدای انفجار را شنیدم. اول فکر کردم که باز یکی از حیوانات روی مین رفته که در اینجا بعضی وقتها اتفاق می افتد و به همین خاطر این صدا برای ما آشناست. به خانه برگشتم. خواهر و مادر شوهرم را برای صرف قهوه دعوت کرده بودم و به آنها گفتم که صدای انفجار مین را شنیده ام.»

اما آن حیوان نبود که روی مین رفته بود بلکه میرنس بود که از ناحیه هر دو بازو و پسر عمویش «نجات» از ناحیه هر دو پا زخمی شده بود. با گذشت شش ماه از حادثه، میرنس هنوز احساس درماندگی می کند.

میرنس می افزاید: «نجات از من خواست بالای پایش را با چیزی ببندم تا خون بند بیاید. اما بازوهای من به شدت زخمی شده بود و حرکت نمی کرد. او از من خواست که تنهایش نگذارم و با او بمانم تا گروه نجات برسند. تقریبا دو دهه از پایان جنگ می گذرد ولی مین ها هنوز وجود دارند و هر لحظه آماده کشتن ما هستند.»

پسر عموی میرنس چند ساعت بعد در بیمارستان فوت کرد. بخشی از عضله پای او به دست میرنس پیوند زده شد. علاء الدین و مادرش به او کمک می کنند که به آینده فکر کند. او حالا آماده می شود که گواهینامه رانندگی اش را بگیرد. او اکنون دوباره می تواند از بازوهایش استفاده کند. میرنس با افتخار خودروی علاء الدین را چک می کند. شاید او روزی مکانیک شود و علاء الدین به او کمک می کند که امیدوار باشد.

«طرح بازماندگان مین های زمینی» از شهر توزلا(سالینس) آغاز شد. مدیر این سازمان غیر دولتی اصلا خوشبین نیست که پاکسازی مین ها در بوسنی طبق برنامه ریزی پیش برود.

امیر موجانویچ، مدیر اجرایی این طرح می گوید: «بوسنی برای دستیابی به جایگاه کشوری بدون مین تا سال ۲۰۱۹ میلادی، آنچنان که استراتژی ملی پاکسازی مین پیش بینی کرده، با چالش های فوق العاده ای روبروست. کسری بودجه بزرگی چه در سطح بودجه ملی و چه بودجه محلی وجود دارد. برای مثال در سال ۲۰۱۳ میلادی منابع ملی فقط یک چهارم بودجه پیش بینی شده را فراهم کردند.»

در بهار شرایط بدتر شد. سیلاب و رانش زمین مین ها را به شمال شرقی بوسنی انتقال داد. اینجا مهمترین منطقه آلوده به مین در اروپا است.

در کوواچیچ با گروه مین روب ها، قهرمانان امروز بوسنی آشنا شدیم. آنها کسانی هستند که در هر ثانیه از روز کاریشان با خطر مرگ روبرو هستند. آنها تخمین می زنند که ۲۰۰ هزار مین در این منطقه وجود داشته باشد.

سانجین یکی از افراد گروه مین روب می گوید: «من می خواهم به مردم کمک کنم که به خانه هایشان جایی که آنها قبل از جنگ زندگی می کردند، برگردند. دلیل دومی که چرا این کار را انتخاب کردم این است که ما به شغل نیاز داریم و شغل دیگری فعلا وجود ندارد.»

از زمان پایان جنگ تقریبا ۱۷۰۰ نفر به خاطر انفجار مین یا مهمات منفجر نشده در بوسنی و هرزگوین کشته یا زخمی شده اند. در بهار امسال، حدود ۵۰۰۰ مورد رانش زمین چشم انداز بوسنی را تغییر داده است. بعضی از این رانش ها میدان های مین را تحت تاثیر قرار داده است.

دوشکو، رهبر گروه مین روبی می گوید: «در گذشته اینجا مزرعه ای بوده که کارگران در آن یونجه می کاشتند. اما حالا به خاطر باران های شدید و رانش زمین، میدان قدیمی مین جابجا شده وحالا این میدان مین باید جایی در آن طرف باشد.»

قبل از جنگ، ۱۶۰ خانواده در کوواچیچ زندگی می کردند. جنگ باعث تخلیه روستا شد. حالا تنها ۱۸ خانواده از جمله خانواده استویانویچ اینجا زندگی می کنند. استویان به خوبی زمانی را به یاد می آورد که در ۲۰ سانتی متری مرگ قرار گرفت.

او می گوید: «خسته بودم و نشستم که سیگاری روشن کنم. سیگارم روی زمین افتاد و من خم شدم که آنرا بردارم که ناگهان چیزی سبز رنگ و عجیب غریبی دیدم. تعجب کردم که این دیگر چیست؟ برگ ها را کنار زدم و دیدم که مین است. من تاکنون چهار بار مین پیدا کرده ام.»

در سارایوو، قرار ملاقاتی در یک آژانس دولتی مسئول هماهنگی فعالیت های مین روبی داریم. شرکت های مین روبی متهم به رشوه خواری و فساد هستند. اتهاماتی وجود دارد که مدیر مرکز مین روبی، ده درصد از مبلغ قراردادهایی که با دیگر شرکت های مین روبی بسته می شده را دریافت می کرده است.

اهدین اوراهواچ، معاون مرکز مین روبی می گوید: «از وقتی که مدیر ما دستگیر شده، خیلی تحت فشاریم. بنابراین باید بگویم هیچ کسی اینجا لبخند نمی زند اما با شما موافقم که فساد همانند ابری تیره اطراف ما را گرفته است.»

در حالی که دادستان برای روشن شدن فساد تلاش می کند، ما بار دیگر استویان و هسمرش را ملاقات کردیم. در این منطقه مردم محلی خشمگین هستند نه تنها بخاطر رسوایی فساد اخیر بلکه بیشتر بخاطر اینکه هنوز ۱۳۰۰ کیلومتر مربع از میدان های مین مشکوک وجود دارد. استویان و همسرش دوستانشان را در تپه های اطراف این منطقه از دست داده اند.

استویان می گوید: «شخصا از دو حادثه متاثر شده ام. اولین حادثه وقتی اتفاق افتاد که یک پدر و پسر برای قطع درخت رفته بودند. مین پدر را کشت و پسرش هم بشدت زخمی شد. دیگر اینکه چند تا از دوستان من برای جمع آوری قارچ رفتند که پای یکی از آنها روی مین رفت و کشته شد.»

پشت خانه استویان، خالد به یک سگ مین یاب آموزش بوکشیدن و شناسایی مین ها را می دهد. با وجود اینکه مقیاس کار کنونی آنها با هدف یافتن ۵۰۰ مین تنظیم شده، با این وجود ۱۰۰۰ مین دیگر در این منطقه وجود دارد. اگر همه گروهها به خوبی کار می کردند نرخ مین یابی می توانست دو تا سه برابر شود.

ژلکو پلوالچیچ، یکی از اعضای گروه مین یاب می گوید: «من یک دوست خوب و یک همکار را از دست دادم. من دوستان زیادی دارم که بعد از انفجار مین زنده مانده اند اما به شدت زخمی شده اند. آنها دیگر نمی توانند حرکت کنند و دیگر در میان ما نیستند.»

در نیمه اول سال ۲۰۱۴ میلادی، ۱۴ نفر دیگر به لیست بلند بالای قربانیان مین در بوسنی اضافه شده است. چهار نفر از آنها از جمله یک کودک کشته شده اند. سال هنوز به پایان نرسیده و هنوز تله های مرگبار مخفی در جنگل های بوسنی وجود دارند که به کشتن مردم ادامه خواهند داد.

Bonus interview: Amir Mujanovic, executive director of Landmine Survivors Initiative

Bonus interview: Ahdin Orahovac, deputy director of Bosnia’s Mine Action Centre

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

موش مین‌یاب مدال طلای شجاعت دریافت کرد

کارگران نامرئی در مزارع اروپا؛ حقوق کم، استثمار و در معرض خطر سلامت

زغال‌سنگ، طلای سیاه یا بلای جان لهستان؟