همه پرسی کاتالونیا از منظر قانون اساسی اسپانیا

آگهی

آرتور ماس، رییس منطقه کاتالونیا روز شنبه فرمان برگزاری همه پرسی در مورد آینده سیاسی این منطقه را امضا کرد.

گامی در راستای استقلال از حکومت مرکزی اسپانیا؛ و البته درخواستی که دولت مادرید با آن مخالف است و سعی دارد با توسل به قدرت دادگاه قانون اساسی از برگزاری آن جلوگیری کند.

بدین ترتیب روابط بارسلون و مادرید وارد مرحله پرتنشی شده که بزعم آرتور ماس تنها راه خروج از آن، اتکا به دمکراسی بیشتر و مراجعه به آرای عمومی است.

او می گوید: «در یک دمکراسی، باید چالشها را با توسل به دمکراسی بیشتر از پیش روی برداشت. نمی توان مانع ابراز عقیده کسی در پای صندوق رای شد.
این وعده ما بوده است. این چیزی است که بواسطه آن اکثریت کاتالانها با رای خود در آخرین انتخابات ما را برگزیده اند. کاتالونیا می خواهد صحبت کند. می خواهد صدایش شنیده شود. می خواهد رای بدهد.»

شمارش معکوس از هم اکنون آغاز شده است. دولت محلی کاتالونیا برای برگزاری این همه پرسی غیرالزام آور، با تخصیص
یک بودجه نه میلیون یورویی، حدود هشت هزار حوزه رای گیری در نظر گرفته است. حدود هشتاد درصد شهرداری های کاتالونیا در برگزاری این همه پرسی مشارکت می کنند.

دو پرسش پیش روی رای دهندگان است: – آیا با تشکیل کشورکاتالونیا موافقید؟ (یک سیستم فدراتیو مبتنی بر خودمختاری گسترده تر از سطح کنونی)؛
در صورتیکه پاسخ «آری» باشد، رای دهنده به پرسش دوم هم باید پاسخ بدهد. – اگر آری، آیا مایلید که کشورمستقلی باشد؟

تنش و دودستگی در این خصوص به بالاترین حالت خود رسیده است. آخرین جشن ملی کاتالونیا موید این مدعاست.

نخست وزیر اسپانیا مخالف برگزاری چنین همه پرسی ای است چرا که همه اسپانیایی ها برای شرکت در آن دعوت نشده اند.
ماریانو راخوی، نخست وزیر اسپانیا در آخرین دیدارش با آرتور ماس، رییس منطقه کاتالونیا در اواخر ماه ژوئیه هر گونه امکان رسیدن به تفاهم یا رای گیری در این مورد را نپذیرفت.

اما فارغ از بحث های عدم مطابقت این کار با قانون اساسی، اکثریت کاتالانها بر لزوم ایجاد یک چارچوب قانونی و سیاسی جدید در رابطه با دولت، تاکید دارند.

در مورد فراخوان این همه پرسی که موجب تنش در روابط کاتالونیا و مادرید شده با فرانچسکو کاره راس، کارشناس حقوق اساسی و تحلیلگر سیاسی روزنامه «ال پاییس» گفتگو می کنیم.

یورونیوز: آیا دادگاه قانون اساسی می تواند موجب توقف برگزاری همه پرسی نهم نوامبر در کاتالونیا شود؟

فرانچسکو کاره راس: «طبق ماده 2-161 قانون اساسی در طول زمان رسیدگی به شکایت و تا صدور حکم، برگزاری همه پرسی باید معلق شود. بنابراین از نقطه نظر قانونی برگزاری همه پرسی نهم نوامبر امکانپذیرنیست. با این حال آنها امکان برگزاری چیزی شبیه «انتخابات تمرینی» را دارند و بنظر برسد این شیوه ای است که برخی از احزاب استقلال طلب دنبال می کنند.»

یورونیوز: آیا نخست وزیر اسپانیا می تواند به زور موجب رد صلاحیت آرتور ماس، رییس کاتالونیا و معلق کردن خودمختاری این منطقه شود؟

فرانچسکو کاره راس: «خیر. نه عدم صلاحیت آرتور ماس و نه تعلیق خودمختاری، در دست ماریانو راخو نیستند. اولا، تعلیق خودمختاری به این معنا خواهد بود که فعالیت های دولت خودمختار و همینطور پارلمان کاتالونیا نیز متوقف شوند که قانون اساسی اجازه چنین مواردی را نداده است. در مورد عدم صلاحیت رییس منطقه هم، تنها یک قاضی می تواند تصمیم بگیرد. در هر صورت ماریانو راخوی می تواند از طریق دادستان موجبات برکناری آرتور ماس را فراهم و بصورت قانونی نزد قاضی از او شکایت کند. البته در نهایت تصمیم نهایی برعهده قاضی خواهد بود و رای قضایی است که ماندن یا عدم صلاحیت او را مشخص خواهد کرد.»

یورونیوز: برای چه در اسپانیا امکان برگزاری همه پرسی از نوعی که در کبک و اسکاتلند اتفاق افتاد وجود ندارد؟ آیا این مسئله در قانون اساسی اسپانیا پیش بینی نشده است؟

فرانچسکو کاره راس: «هر کشوری قانون خاص خودش را دارد. همه پرسی در اسپانیا، فقط در مورد تایید قوانین اصلاح قانون اساسی یا قانون عمومی پیش بینی شده که در نهایت یک رویه قانونگذاری محسوب می شود. امروز تنها یک نوع همه پرسی یعنی همه پرسی مشاوره ای (غیرالزام آور) در سطح دولت وجود دارد که نخست وزیر با توجه به نظر اکثریت پارلمان و در شرایط مهم سیاسی، آنرا پیشنهاد می کند. در مورد اینکه مخاطب این همه پرسی باید همه شهروندان اسپانیا باشند یا موضوعی است مربوط به کاتالانها، تردیدهایی در مورد تفسیر از قانون اساسی وجود دارد. در هر صورت می تواند خیلی شبیه تجربه کبک باشد یعنی اگر همه پرسی را برگزار کنند در مرحله بعد می توان مذاکرات را بین دولت مرکزی و دولت محلی آغاز کرد تا در نهایت به یک نقطه مشترک برسند.»

یورونیوز: عدم برگزاری این همه پرسی آیا به سرخوردگی در جامعه کاتالونیا منجر خواهد شد؟

فرانچسکو کاره راس: «اکثریت کاتالانها خواستار بحث در مورد این موضوع هستند و می خواهند صدایشان شنیده شود. یک اقلیتی هم هستند که خواهان استقلالند. موضوع تبعاتی که این همه پرسی می تواند به همراه بیاورد در رابطه بین افراد، در سطح اروپا و یا حتی نگاه به کاتالونیا بعنوان یک کشور، موضوع مهمی است. من درباره کاتالونیا و اقتصادش حرف می زنم. بنظرم بحث هایی که در این باره تاکنون مطرح شده اند، خیلی عمیق نیستند. برای اینکه رسانه ها و مطبوعات در کاتالونیا تا حد زیادی انحصاری و یا خیلی تحت تاثیر تفکرات ناسیونالیستی عمل می کنند.»