پس از دوران کوتاه رشد، رکود اقتصادی به ژاپن بازگشته است. به نظر می رسد سیاست های موسوم به “اقتصاد آبه” که شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن برای به حرکت
آگهیپس از دوران کوتاه رشد، رکود اقتصادی به ژاپن بازگشته است. به نظر می رسد سیاست های موسوم به “اقتصاد آبه” که شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن برای به حرکت درآوردن چرخ های اقتصاد سومین اقتصاد بزرگ جهان به اجرا در آورده، ثمر نداشته است. این دومین بار است که در طول زمامداری او وضعیت اقتصاد این کشور با بحران روبرو می شود.
امروز مؤثر بودن برنامه تسهیل کمّی که به شکل پیوسته در ژاپن اجرا شده، زیر سؤال رفته است و خیلی ها می خواهند بدانند تأثیر تحولات اخیر بر ارزش ین و معاملات ارز در کشورهای عربی چه خواهد بود.
ارقامی که دولت ژاپن دوشنبه گذشته (۱۶ نوامبر) منتشر کرده است نشان می دهد که بین ماه های ژوئیه و سپتامبر، اقتصاد این کشور دو دهم درصد انقباض داشته است.
در چند گزارش دلیلهایی برای این مسئله ذکر شده است. از جمله این دلایل کمبود سرمایه، کاهش پولی که شرکت های ژاپنی هزینه می کنند که باعث می شود دستمزدها افزوده نشود و همچنین تقاضای کمتر چین برای کالاهای اقتصادی است.
اما کارشناسان می گویند دلیل اصلی انقباض اقتصادی در این کشور، قانون افزایش مالیات بر فروش کالاست که دولت ژاپن سال گذشته وضع کرده و می خواهد سال آینده دوباره آن را افزایش دهد.
روز پنج شنبه گذشته (۱۹ نوامبر) بانک مرکزی ژاپن تأیید کرد که تغییری در محرکهای اقتصادی نمی دهد. برای هاروهیکو کورودا، رئیس این نهاد رسیدن هر چه زودتر به هدفِ تورم دو درصدی، اهمیت دارد. این نکته نشان می دهد که بانک مرکزی ژاپن در صورت لزوم در اجرای سیاست تسهیل کمی تردید نخواهد کرد.
هفته گذشته ارزش سهام در بازار بورس ژاپن رشد اندکی داشت و شاخص نیکی ۱.۴ درصد رشد کرد. این پنجمین هفته متمادی است که قیمت سهام رشد داشته است.
اما پس از نشست بانک مرکزی ژاپن ارزش ین نسبت به ارزش سبد ارزهای بین المللی افزایش یافت و ارزش آن در (روزهای پنجشنبه و جمعه ۱۹ و ۲۰ نوامبر) در برابر دلار آمریکا ۰.۹ درصد، در برابر یورو ۱.۱۹ درصد و در برابر پوند بریتانیا ۱.۲۴ درصد بالا رفت.
ارزش ین در برابر ارزهای بازارهای کشورهای عربی و شمال آفریقا هم طی همین دو روز بالا رفت و نسبت به ریال سعودی ۰.۸ درصد و نسبت به درهم امارات عربی متحده ۰.۸۹ درصد افزایش داشت.
برای تحلیل بیشتر اقتصاد ژاپن و تأثیر آن بر ارزش ین، طبق روال برنامه با نورالدین الحموری در ابوظبی گفتگو می کنیم.
یورونیوز: به رغم ادامه برنامه خرید اوراق قرضه دولتی، اقتصاد ژاپن باز هم با وضعیت رکود روبرو شده است؟ علت چیست؟
نورالدین الحموری: چیزی است که همیشه هشدار داده ایم. ادامه برنامه خرید اوراق قرضه دولتی به مدت طولانی تأثیر منفی خواهد داشت. سیاست تسهیل کمی در ژاپن تازه نیست و بیش از ۱۵ سال از عمرش می گذرد. علی رغم این، این برنامه نتوانسته است تأثیری که می خواستند بر اقتصاد بگذارد و دلایلش زیاد است. اولین دلیل به نظر من خصوصیات مصرف کننده ژاپنی است و دومی اصلاحات اقتصادی. دولت در تلاش است که رویکرد اقتصادی فعلی را به رویکردی متکی بر اقتصاد مصرف سوق دهد و در ژاپن این کار مشکل است.
یورونیوز: در به کرسی نشاندن برنامه اقتصادی موسوم به “اقتصاد آبه” شینزو آبه، نخست وزیر با چه مشکلاتی روبروست؟
نورالدین الحموری: دومین بازگشت به وضعیت بحران اقتصادی در طول زمامداری نخست وزیر را خیلی ها شکستی برای او به حساب آورده اند. علاوه بر این، دولت قول وضعیت بسیار بهتری را از آن چه الان شاهدش هستیم داده بود. بیش از پنج سال است که اقتصاد ژاپن وضع خوبی ندارد. آیا در وضعیت فعلی شاهد تغییر دولت خواهیم بود؟ گمان نمی کنم اما سال بعد مالیات بر فروش کالا طبق برنامه قبلی، به اجرا در نخواهد آمد. بعلاوه، ممکن است که زمزمه های استعفای دولت سر زبانها بیفتد. زیرا دومین بار است که در دوران نخست وزیری شینزو آبه، کشور با رکود اقتصادی روبرو می شود و همچنین چهارمین دوره متوالی رکود اقتصادی طی پنج سال گذشته است.
یورونیوز: به رغم اینکه هفته گذشته انتظار می رفت ژاپن برنامه تسهیل کمی اش را افزایش دهد، بانک مرکزی این کشور تصمیم گرفت تغییری در محرکهای اقتصادی ندهد. نظرتان در این باره چیست؟
نورالدین الحموری: بله. این احتمال وجود دارد که بانک مرکزی ژاپن بخواهد قبل از هر تصمیم گیری جدید، تا زمان نشست فدرال رزرو، تا ماه دسامبر صبر کند. از این گذشته، این نهاد هنوز ین را به دلار ترجیح می دهد. اگر بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا تصمیم جدیدی در ماه دسامبر [برای تغییر نرخ بهره اش] بگیرد، نباید انتظار داشته باشیم که بانک مرکزی ژاپن هیچ تغییری در سیاستهای بدهد. اما سوال این است که اگر فدرال رزرو همچنان تغییر در نرخ بهره اش را به تعویق بیندازد، واکنش بانک مرکزی ژاپن چه خواهد بود؟ در این صورت باید منتظر باشیم که بانک مرکزی ژاپن هم دو روز بعد از نشست فدرال رزرو، برای پایین نگه داشتن ارزش ین دست به مداخله بزند.
یورونیوز: هفته پیش گفتید علی رغم افزایش ارزش دلار، ین ژاپن هنوز پناهگاه امنی برای سرمایه گذاران بازارهای خاورمیانه و شمال آفریقاست. با توجه به اتفاقات هفته گذشته، آیا همچنان بر این عقیده هستید؟ می توانید کمی درباره تقاضای بالایی که برای ین در بازارها خاورمیانه وجود دارد، توضیح بدهید؟
نورالدین الحموری: به رغم اتفاقات اخیر و آمار و ارقام بالای اقتصادی شاهد هستیم که همچنان تقاضای زیادی برای ین هم در بازارهای خارمیانه و هم در آسیا و در اروپا وجود دارد که به این معناست که ین ژاپن هنوز هم بهشت امنی برای سرمایه داران به حساب می آید. مسئله مهم دیگر این است که از “دوشنبه سیاه” تاکنون، ین بعد از یوان چین باثبات ترین ارز به حساب می آید و این چیزی است که معامله گران در بازارهای خاورمیانه را به سوی خود جلب می کند و باعث شده که تقاضا برای این دو ارز در این بازارها بالا باشد.