آگهیهفت سال پس از وقایع بازداشتگاه کهریزک در تیرماه ۱۳۸۸، سعید مرتضوی، دادستان سابق تهران و متهم پرونده کهریزک در نامه ای خطاب به دادگاه رسیدگی کننده به این پرونده از “وقوع این حادثه هولناک” عذرخواهی و ابراز شرمندگی کرده و نوشته که در وقوع این وقایع “هیچ عمدی” در کار نبوده است.
صالح نیکبخت، وکیل خانواده یکی از قربانیان بازداشتگاه کهریزک که پرونده را مطالعه کرده و در جریان جزئیات پرونده و روند رسیدگی به اتهامات سعید مرتضوی است اما در گفتگو با یورونیوز توضیح می دهد که به چه دلایلی برخلاف نوشته آقای مرتضوی مساله غیرعمدی نبوده و چرا او که در تمام سالهای گذشته هرگونه نقش خود در بازداشتگاه کهریزک را انکار می کرد حالا مجبور شده است که چنین نامه ای بنویسد.
آقای صالح نیکبخت می گوید که سعید مرتضوی در آخرین جلسه دادگاه متوجه جدی بودن اتهامی که متوجه او است شده و البته برخلاف دولت قبلی (دولت محمود احمدی نژاد)، پشتوانه حمایت دولتی هم ندارد و در چنین شرایطی نامه شرمساری نوشته است.
به گفته اقای نیک بخت درصورت محکوم شدن سعید مرتضوی با اتهام معاونت در قتل در پرونده شکایت خانواده محسن روح الامینی، پرونده خانواده محمد کامرانی در خصوص همین اتهام که قبلا مختومه اعلام شده بار دیگر با درخواست اعاده دادرسی از سوی خانواده آقای کامرانی به جریان خواهد افتاد.
عذرخواهی مفید اما دیر
نامه سعید مرتضوی مبنی بر عذرخواهی و ابراز شرمندگی، روز یکشنبه، ۲۱ شهریورماه همزمان با سومین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات او منتشر شده است. جلسه‌ای که به اتهام او مبنی بر معاونت در قتل محسن روح الامینی رسیدگی می کند.
صالح نیکبخت، حقوقدان و وکیل دادگستری در پرونده کهریزک، وکیل خانواده امیر جوادی‌فر یکی از جانباختگان این بازداشتگاه بود هرچند که خانواده آقای جوادی‌فر با اعلام گذشت از پی‌گیری پرونده انصراف دادند، اما آقای نیکبخت که پرونده کهریزک را خوانده و در جلسات دادگاه حضور داشته در جریان جزئیات این پرونده است.
او در گفتگو با یورونیوز می گوید: «اینکه ایشان عنوان می کرد نقشی در این جریان ندارد و نامه عذرخواهی به ملت ایران تقدیم کرده هرچند یک نوع اقدام مفید ولی بسیار دیر، بعد از نزدیک به ۷ سال و دو ماه و نیم است و باید گفت حوادثی که در آن ۴ روز یعنی از روز ۱۹ تیرماه تا تاریخ ۲۳ تیرماه سال ۸۸ بر سر زندانیان کهریزک آمد، ضرب و شتم و همچنین مجروح شدن عده زیادی از آنها که بعضی از آنها هنوز از لحاظ روانی دچار مشکلاتی هستند با مسولیت ایشان بوده است.»
آقای نیکبخت می گوید که در تحقیقات انجام شده از ماموران بازداشتگاه کهریزک که در پرونده دادگاه نظامی تهران مورد رسیدگی قرار گرفته، رئیس پلیس وقت تهران صراحتا اعلام کرده است که اعزام افراد به بازداشتگاه کهریزک با دستور سعید مرتضوی بوده و با توجه به اینکه ایشان مسئولیت نگهداری و نظارت بر همه زندان ها را به عنوان دادستان داشته و به طور خاص این زندان با دستور رئیس قوه قضائیه وقت، تحت نظر ایشان بوده نمی تواند از مسئولیتی که در آن جریان داشته سرباز زند.
وقایع کهریزک عمدی بود
سعید مرتضوی طی ۷ سال گذشته همواره عنوان می کرد که در جریان بازداشتگاه کهریزک به دلیل پایان نامه اش در مرخصی بوده است آقای نیکبخت اما می گوید: «آقای مرتضوی به عنوان دادستان تهران در روزهای ۱۸ و ۱۹ تیر در محل کارش به عنوان دادستان تهران حاضر بوده و دستور دستگیری ها را هم ایشان صادر کرده بود. مضافا او قبل از اینکه نتیجه ماجرای انتخابات روشن شود در ۱۹ خرداد ماه دستور دستگیری و بازداشت افرادی که به نتیجه انتخابات معترض بودند داده بود. من تمام پرونده را خوانده ام و تمام این ها را می دانم و این دستور را هم دیده ام.»
دادستان سابق تهران در نامه عذرخواهی خود نوشته است که در وقوع وقایع کهریزک “هیچ عمدی” نبوده است. صالح نیکبخت اما می گوید: «عصر روز یکشنبه، ۲۱ تیرماه جلسه ای در وزارت اطلاعات با حضور سعید مرتضوی بوده و این جلسه که حسب اظهارنظر خود او ساعت ۶ بعد از ظهر بود، وزیر اطلاعات به او دستور می دهد با توجه به دستوری که از بالا آمده بازداشتگاه کهریزک باید تخلیه شود و همه بازداشت شدگان ۱۸ تیرماه باید از این بازداشتگاه منتقل شوند. این دستور از نظر سازمانی باید بلافاصله انجام می شد یعنی همان ساعتی که دستور داده شد چون مرتضوی مسول اجرای آن بود باید دستور به بازداشتگاه را او صادر می کرد ولی نه تنها چنین کاری نکرد بلکه صبح روز بعد یعنی دوشنبه، ۲۲ تیرماه هم که دبیر شورای عالی امنیت ملی وقت که به گفته خود مرتضوی در اولین ساعات روز به او اعلام می کند که مقامات عالی کشور دستور داده اند این بازداشتگاه تخلیه شود. ایشان باز هم این دستور را اجرا نکرده است.»
به گفته صالح نیکبخت، سعید مرتضوی دو روز دستور انتقال بازداشت شدگان کهریزک و تخلیه این بازداشتگاه را اجرا نمی کند: «سرانجام بیست و سوم تیرماه یعنی روز سه شنبه در ساعت بین ۱۱ تا ۱۲ بازداشت شدگان منتقل می شوند که در راه امیر جوادی فر قبل از اینکه به تهران هم برسد یعنی نزدیک بهشت زهرا جان می دهد ساعت ۲ هم که می رسند تهران متوجه می شوند محسن روح الامینی حال بدی دارد منتقل می شود به بیمارستان شهدای تجریش و در اولین ساعات صبح روز بعد یعنی بیست و چهارم تیر جان می دهد و بعد در روز بیست و پنجم محمد کامرانی بعد از اینکه ابتدا به بیمارستان لقمان و سپس یه بیمارستان مهر منتقل می شود فوت می کند.»
آقای نیکبخت می‌افزاید: “پزشکی قانونی بعد از بررسی این ماجرا و دستورات مقامات عالی کشور به اتفاق آرا در مورد هر سه نفر اعلام کرد که مرگ این سه نفر در نتیجه ضربات متعدد وارده بر نسوج نرم بدن آنها و عفونت حاصل از این بوده است. قید هم می کنند که این ضربات وارده در طول ۷۲ ساعت قبل از مرگ اینها وارد شده است بنابراین اگر بررسی بکنیم می بینیم هر سه نفر چنانچه در همان روزی که دستور انتقال آنها به بازداشتگاه اوین صادر شده و یا اگر مرتضوی در آن روز بگوید شب بوده و نمی توانستم، در صبح روز بعد که علاوه بر دستور وزیر وقت از طرف شورای عالی امنیت ملی، نظر مقامات به او اعلام شده از کهریزک منتقل می شدند زنده می ماندند. به این دلیل وقتی ایشان می گوید من عمدی نداشتم عملا بیان موضوعی را می کند که صحت ندارد چون معاونت در جرم فعل یا صرف فعلی که انجام ان یا عدم انجام آن موجب جرم شود. ایشان وقتی ترک دستور کرده و دستورات را انجام نداده عملا موجب وقوع این حادثه شده است.»
تبعات حقوقی نامه عذرخواهی
صالح نیکبخت در پاسخ به این سوال که نامه عذرخواهی سعید مرتضوی از نظر حقوقی چه بار و تبعاتی دارد؟ می گوید: «با توجه به توضیحی که دادم و اینکه وکیل محترم ورثه روح الامینی و خود آقای روح الامینی روی این موضوع مصر است، اندک اندک این (در دادگاه) جا افتاد و آقای مرتضوی در آخرین جلسه متوجه این شد که این دفعه این تو بمیری از آن تو بمیری ها نیست و دستگاه قضایی کشور برخلاف زمانی که ما بودیم و هنوز ایشان مستظهر به پشتیبانی دولت قبل (دولت محمود احمدی نژاد) بود حالا متوجه شده این وضعیت دیگر نیست و از طرف دیگر قضات فعلی دادگاه تجدیدنظر مانند دفعه قبل ۵ نفر نیستند که اختلاف نظر داشته باشند. از این جهت ایشان در چنین شرایطی نامه شرمساری و ناراحتی را نوشته است.»
یه گفته اقای نیکبخت: «اما تا مادامی که خانواده روح الامینی از ایشان(سعید مرتضوی) گذشت نکنند او به معاونت در جرم محکوم می شود مضافا بر اینکه اگر در این پرونده این بار این موضوع روشن شود سبب خواهد شد که اعاده دادرسی صورت بگیرد و در پرونده کامرانی هم در معاونت به قتل محکوم شود ولی درباره اقای جوادی فر چون پدرشان گذشت کرده مساله مختومه است.»
آگهیصالح نیکبخت توضیح می دهد: «اگر در این پرونده به خاطر فوت مرحوم روح الامینی به معاونت در قتل محکوم شود اولیای دم کامرانی هم می توانند چون در موضوع واحد دو رای متناقض صادر شده است از دیوان عالی کشور درخواست اعاده دادرسی کنند در ثانی می توانند به موجب قانون جدید از رئیس قوه قضائیه درخواست کنند که مجددا پرونده ایشان هم مورد رسیدگی قرار بگیرد به علت مخالفت رای اول با حکم بین شرع. که در حقیقت با حکم صریح قانون است.»
در جریان اعتراضات مردمی به اعلام نام محمود احمدی نژاد به عنوان برنده انتخابات خرداد ماه ۱۳۸۸ در ایران، تعدادی از معترضانی که بازداشت شده بودند به بازداشتگاه کهریزک منتقل شدند. امیر جوادی فر، محمد کامرانی و محسن روح الامینی براثر شکنجه در این بازداشتگاه جان باختند و رامین آقازاده قهرمانی، دو روز پس از آزادی از این بازداشتگاه جان باخت. رامین پوراندرجانی، پزشک وظیفه بازداشتگاه کهریزک هم که قربانیان این بازداشتگاه را معاینه کرده بود ۱۹ آبان ماه ۱۳۸۸ به صورت مرموزی درگذشت.
خانواده های محسن روح الامینی، محمد کامرانی و امیر جوادی فر سه تن از قربانیان بازداشتگاه کهریزک، از سعید مرتضوی شکایت کرده بودند که خانواده آقای جوادی فر با اعلام گذشت از ادامه پی گیری پرونده منصرف شدند. دادستان سابق تهران در آبان ماه ۱۳۹۳ به اتهام بازداشت غیرقانونی بازداشت شدگان کهریزک به انفصال دائم از خدمات قضایی و ۵ سال انفصال از خدمات دولتی محکوم شده بود. گزارش خلاف واقع دیگر اتهام او بود که به پرداخت ۲۰۰ هزار تومان جریمه نقدی محکوم شد، اما دیوان عالی کشور به این حکم جریمه نقدی ایراد گرفت. او اما از اتهام معاونت در قتل در پرونده محمد کامرانی تبرئه شد و علیرغم اعتراض خانواده اقای کامرانی این پرونده مختومه شد.
پرونده رامین آقازاده قهرمانی اما در دادسرای نظامی در تهران با حکم پرداخت دیه مختومه شد و پرونده شکایت خانواده رامین پوراندرجانی به نتیجه ای نرسید.