توافق برجام در شرایطی حاصل شد که علاوه بر افزایش ریسک های سیاسی، مبادی درآمدهای اقتصادی و منابع تامین مالی بنگاه های اقتصادی ایران هم بسیار محدود شده بود.
آگهیتوافق برجام در شرایطی حاصل شد که علاوه بر افزایش ریسک های سیاسی، مبادی درآمدهای اقتصادی و منابع تامین مالی بنگاه های اقتصادی ایران هم بسیار محدود شده بود. اکنون با گذشت بیش از یک سال از اجرایی شدن توافق هسته ای (۱۷ ژانویهٔ ۲۰۱۶ میلادی، ۲۷ دی ۱۳۹۴) پیشرفت های بسیار و گشایش های عمده ای در فضای اقتصاد ایران به وجود آمده است. هر چند بویژه در نظام بانکی مشکلات عدیده همچنان خودنمایی می کنند.
الکسیس بونل، یکی از مدیران صنابع آلمان در این باره می گوید: « ارتباط مجدد ایران با نظام بانکی یک گام اساسی است اما هنوز راه طولانی ای در پیش است. روابط در حال بهبود است و شاهد این هستیم که می توان برای آینده برنامه داشت. در برخی از حوزه ها همچنان مشکلاتی وحود دارد که روی آنها کار می کنیم. ولی همانطور که پیش تر هم اشاره کردم، امروز همه مشکلات حل نشده اند و هنوز موارد بسیاری هستند که باید بهبود پیدا کنند.»
بر اساس متن برجام، بیش از ۹۰ درصد تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای ایران باید متوقف شده باشد. تحریم های ثانویه علیه بانك مركزی و بانك ها ی تجاری ایران، تحریم های فروش نفت، تحریم های ثانویه در مورد سرمایه گذاری در بخش نفت، گاز و انرژی ایران و بخش حمل و نقل و شركت كشتیرانی و صنعت هوایی ایران نیز از مهمترین تحریم هایی است که علی القاعده متوقف شده اند.
کامران سپهری، معاون طراحی و توسعه محصولات جدید ایران خودرو در این باره می گوید: «برجام فرصت خوبی را برای ما ایجاد کرد که بتوانیم قراردادهای خارجی با شرکت های خارجی داشته باشیم خوشبختانه ایران خودرو از این فرصت استفاده کرد و به عنوان اولین شرکت قرارداد را به امضا رساند و دیدیم که در هفته گذشته هم عملیاتی شد.»
علاوه بر این، تحریم های اروپا در ارائه خدمات سوئیفت برای بانك ها از روز اجرا دوباره برقرارشد و به گفته مسئولان بانك مركزی ایران، ۲۹ بانك كشور به سوئیفت متصل هستند. هرچند بزرگترین مشکل کنونی مشکل مراودات بانکی است و به رغم لغو تحریم های بین المللی هنوز روابط کارگزاری میان بانک های غربی و ایرانی به طور کامل برقرار نیست. تحریم های یکجانبه آمریکا و ابهامات مربوط به آن هم مانع اعتماد و بازگشت بانک های جهانی به بازار ایران و نیز حجم بزرگ سرمایه گذاری و تجارت است.
سید جواد سید پور، روزنامه نگار و کارشناس اقتصادی می گوید: «ما چیزی بیشتر از توافق برجام نمی خواهیم ما معتقدیم که بر اساس توفقات و بر اساس تفاهمات دو جانبه باید شرایط بیزنس برای دو طرف تسهیل بشود ولی الان تسهیل نشده است. ما دنبال الگوی حاصل جمع با منابع ناصفریم برای همه، و ایران باید بهره اش را ببرد نه اینکه شرکت خودروسازی بیاید اینجا نتواند پول های خود را انتقال بدهد.»
ایران به دنبال توافق هسته ای اکنون نیازمند سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی است .از سوی دیگر این توافق سبب شده است تا کشورها و شرکتها ی بین المللی نیز به فکر از سرگیری فعالیت های تجاری با ایران بیفتند. با توجه به وقفه چند ساله در مناسبات اقتصادی ایران با جهان در بخش های مختلف، تحرك دوباره در این زمینه به زمان نیاز دارد تا بتواند ضمن رفع تبعات این تحریم ها، اثرات خود را برای رونق دوباره در توسعه اقتصادی ایران نشان دهد.
اروپا را شاید بتوان پیشتاز حضور در ایران دانست. در این بین فرانسه پس از توافق هسته ای حضور خودش را تثبیت نمود و در عرصه خودروسازی در از کمتر از دو سال از اجرای توافق اکنون محصولات شرکت های رنو و پژو در ایران تولید و به فروش می رسد . همچنین ایرباس توانست در قراردادی کلان به ارزش ۱۸ میلیارد دلار را با ایران منعقد نماید . در این بین باید به حضور کشورهای آلمان و ایتالیا نیز اشاره نمود.
دکترسعید لیلاز، کارشناس اقتصادی در این باره می گوید : «من معتقد هستم که در مرحله اول فرانسوی ها جلوتر هستند و آلمانی ها هر دو، ولی فرانسوی ها به خصوص در خودرو محصولاتشان را الان میفروشند و هواپیماهای ایرباس هم وارد شده، بنابراین این دو تا اتفاق افتاده و یا هواپیماهای ایتالیایی در همین هفته وارد ایران میشوند . این ها همکاری های بسیار مهم می باشند.»
ایران با ظرفیت های وسیعی که دارد مایل است این همکاری ها در حوزه های صنایع پیشرفته، فن آوری های نو و صنایع مولد شکل بگیرد و بتواند برای ایران اشتغال و فن آوری های جدید و پیشرفته همراه بیاورد.
مهاور تورم ۴۰ درصدی و تک رقمی شدن آن، همچنین رساندن رشد منفی اقتصادی ایران به حدود مثبت ۸ درصد، وعده ای که دولت روحانی داده بود و محقق کرد را شاید بتوان از نشانه های مهم توافق هسته ای نام برد هر چند سایه رکود فزاینده و بیکاری ۱۲.۵ درصدی جمعیت آماده به کار کشور بر اقتصاد ایران سنگینی می کند.