هدف از نامگذاری این روز در۱۷ مه/۲۷ اردیبهشت، آگاهی رسانی در مورد حقوق جامعه دگرباشان و تلاش برای رفع تبعیض علیه افراد است.
روز جهانی مبارزه با همجنسگراهراسی (Homophobia)، تراجنسهراسی (Transphobia) و دوجنسگراهراسی (Biphobia) یکی از روزهای مهم در تقویم جمعه دگرباشان جنسی (LGBTQ) است.
هدف از نامگذاری این روز در۱۷ مه/۲۷ اردیبهشت، آگاهی رسانی در مورد حقوق جامعه دگرباشان و تلاش برای رفع تبعیض از این افراد است.
دگرباشان جنسی به افرادی اطلاق میگردد که گرایش و رفتار جنسی متفاوتی از دگرجنسگرایان (مردان و زنان با گرایش به جنس مخالف) دارند. LGBTQ اختصاری از کلمات همجنسگرای زن (Lesbian)، همجنسگرای مرد (Gay)، دوجنسگرا (Bisexual)، تراجنسی (Transgender) و کوئیر(Queer) است.
همجنسگرایی از سال ۱۹۵۲ از سوی انجمن روانپزشکی ایالات متحده آمریکا در لیست اختلالات روانی قرار گرفت. همین انجمن در سال ۱۹۷۳ گرایش جنسی متفاوت با «نرمهای اجتماعی» آن زمان را به عنوان یک اختلال از راهنمای (DSM) حذف کرد. «راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی» به عنوان یک منبع جهانی در شناخت «اختلالهای روانی» به شمار میرود. پس از آن بیماری انگاشتن همجنسگرایی به تدریج از سایر پروتکلهای جهانی سلامت هم حذف شد.
واژه «هوموفوبیا» با هدف توصیف رفتارهای خصمانه و تبعیضآمیز علیه همجنسگرایان، از سوی جرج وینبرگ، روانشناس آمریکایی در اوایل دهه ۷۰ میلادی ابداع و معرفی شد.
سه دهه پس از معرفی این اصطلاح، لوئیس-جورجس تین (Louis-Georges Tin) در سال ۲۰۰۴ روز مبارزه با هوموفوبیا را به گروههای مدافع حقوق دگرباشان پیشنهاد داد. یک سال بعد، این روز رسما وارد تقویم این گروهها شد.
فوبیا یا هراس در علم روانشناسی و روانپزشکی به ترسهای نامعقولی اطلاق میشوند که فرد بدون داشتن هیچ دلیل منطقی یا بدون قرار گرفتن در یک موقعیت خطرناک از مواجهه با افراد، اشیا و یا پدیدههایی با خصوصیت مشخص هراس دارد.
ترس یک واکنش طبیعی بشر هنگام مواجهه با خطر است که هدف محافظتی دارد. اما فوبیا، ترس بیمارگونه، به شدت مبالغه آمیز و حتی توهمی است. فوبیا گاهی زندگی روزمره افراد را دچار اختلال میکند.
ریشههای هراس از دگرباشان جنسی و تبعیض علیه آنان
دگرباشی در طول تاریخ در بسیاری از ادیان و جوامع زشت و ممنوع شمرده میشد و حتی تا نیمههای قرن بیستم نیز دگرباشان را بیمار در نظر میگرفتند. اما همزمان با پیشرفتهای عظیم علم پزشکی و زیستشناسی در قرن گذشته، محققان این حوزهها نتیجه گرفتند که دگرباشی یک رفتار طبیعی میان انسان و برخی گونههای جانوری است.
یکی از دلایل پذیرش این مساله آن بود که محققان دریافتند که تمایلات جنسی در میان انسان و دیگر جانوران به صورت مطلق یعنی دگرجنسگرای مطلق یا همجنسگرای مطلق نیست، بلکه طیفی از تمایلات را در بر میگیرد. به عبارت دیگر اغلب انسانها درجاتی از همجنسگرایی و دگرجنسگرایی را در توامان در خود دارند که براساس میزان بروز آنها، تمایلات جنسی خود را که ممکن است به جنس مخالف، جنس موافق یا هر دو باشد تعریف میکنند.
القا حس گناه بویژه در پیشگاه خدایان یا بیاخلاق شمردن پدیده دگرباشی از عواملی است که باعث میشود بسیاری از این گرایش و همچنین افراد دگرباش منزجر و حتی متنفر شوند.
تقبیح تمایلات جنسی به همجنس یا هر دو جنس نیز سبب شده است که در برخی جوامع افراد دگرباش نیز با درک گرایش جنسی خود دچار هراس شده و سعی در انکار آن کنند؛ رفتاری که در اصطلاح هوموفوبیای درونی خوانده میشود.
افرادی که مورد سواستفاده و تبعیض جنسی از سوی همجنسان خود قرار گرفته و یا در خانواده و جامعهای با باورهای ضد دگرباشی رشد کردهاند، بیشتر از سایرین در خطر هوموفوبیا هستند.
حقوق دگرباشان جنسی در سالهای اخیر مورد بحث بسیاری از مجامع بینالمللی و همینطور دولتها بوده است. در برخی کشورها دگرباشان تحت حمایت قانون هستند و برخی از حقوق آنان از جمله حق ازدواجشان به رسمیت شناخته میشود. در مقابل کشورهایی هستند که نه تنها حقوق آنان را به رسمیت نمیشمارند، بلکه سعی در محدود ساختن حقوق این افراد دارند.
آگاهی رسانی در مورد پدیده دگرباشی از جمله راههایی است که میتواند میزان بروز تبعیض و تنفر علیه دگرباشان را کاهش دهد.
رفع هراس، گریز و تبعیض از جامعه دگرباشان نیازمند عزم جهانی است. پذیرش انسانها با توجه به تفاوتهای آنان و محترم شناختن حقوق انسانی و اجتماعی آنان میتواند به مساله همجنسگراهراسی، تراجنسهراسی و دوجنسگراهراسی پایان بخشد.
بیشتر بخوانید: