علی مطهری؛ چند «غول آفریقایی» در تیم ملی فرانسه و اتهام نژادپرستی

 علی مطهری؛ چند «غول آفریقایی» در تیم ملی فرانسه و اتهام نژادپرستی
نگارش از محمد جواد شفیعی
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

رگه فکری مندرج در استدلال علی مطهری بر این مبنا بنا شده است که فرانسوی اساسا نمی تواند سیاهپوست باشد و این بازیکنان اگر حتی ملیت فرانسوی داشته باشند از دید او آنها را نمی توان فرانسوی یا «فرانسوی خالص» به حساب آورد. استدلالی که در کشورهای اروپایی مصداق صریح تفکر نژادپرستانه است.

آگهی

‍پست اینستاگرامی علی مطهری، نائب رئیس مجلس ایران درباره ترکیب تیم های فوتبال شرکت کننده در جام جهانی روسیه و بویژه تیم ملی فرانسه، شگفتی بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی را در پی داشت که وی را به «نژاد پرستی» متهم کرده اند.

نائب رئیس مجلس و نماینده طیف اعتدال گرایان و عضو فراکسیون امید در اینستاگرامش نوشته است: «در میان تیم‌های شرکت‌کننده در جام جهانی فوتبال، تیم‌هایی را می‌بینیم که از بازیکنانی با ملیت دیگر استفاده می‌کنند به این بهانه که تابعیت آن کشور را دارند. این قضیه رقابت بین ملتها را مخدوش و ناعادلانه کرده است. مثلاً تیم فرانسه که در آن تعداد قابل توجهی از ملیت‌های آفریقایی در آن حضور دارند در واقع تیم ملی فرانسه نیست بلکه تیم فرانسه و مستعمرات آفریقایی سابق اوست. این مطلب را با شدت کمتری می‌توان درباره تیمهای آلمان و بلژیک نیز صادق دانست. این که چند غول آفریقایی را در داخل تیم ملی خود قرار می‌دهند نشانه ضعف فوتبال آن کشور است. ضمنا این مطلب نشان می‌دهد که اگر کشورهای آفریقایی امکانات کشورهای اروپایی را داشتند قطعا قهرمان جام جهانی می‌شدند.فیفا باید این نقص و بی‌عدالتی را برطرف کند به طوری که تیم ملی هر کشوری فقط از همان ملیت تشکیل شده باشد و حتی شامل بازیکنان دو رگه نیز نباشد.»

محتوای پست علی مطهری از ابعاد گوناگونی در شبکه های اجتماعی مورد نقد قرار گرفته است.

نخستین ویژگی پست علی مطهری در نگاه کاربران شبکه اجتماعی نگاه نژادپرستانه نهفته در استدلالهای وی است. برداشت از نوشته این نماینده مجلس این است که وی با دیدن ترکیب تیم ملی فرانسه شاهد حضور چند بازیکن سیاهپوست در این تیم بوده است و از این مشاهده نتیجه گرفته است که آنها ملیت فرانسوی ندارند و احتمالا با دغل کاری با دادن تابعیت به آنها وارد تیم ملی فرانسه شده اند تا این تیم به جایگاه فعلی اش برسد.

رگه فکری مندرج در استدلال علی مطهری به احتمال زیاد بر این پایه بنا شده است که فرانسوی اساسا نمی تواند سیاهپوست باشد و این بازیکنان اگر حتی ملیت فرانسوی داشته باشند، از دید او آنها را نمی توان فرانسوی یا «فرانسوی خالص» به حساب آورد. استدلالی که در کشورهای اروپای غربی مصداق صریح تفکر نژادپرستانه است و حتی در میان راستگرایان افراطی فرانسوی هم به سختی می توان جملاتی به این صراحت یافت.

دومین ویژگی پست اینستاگرامی علی مطهری بکار بردن عبارت «چند غول آفریقایی را در تیم ملی خود قرار می دهند» است که از نگاه بسیاری نگاه نژادپرستانه مطهری را منعکس می کند. البته برخی هم گفته اند که احتمالا منظور آقای مطهری از چند غول آفریقایی بازیکنان شاخص آفریقایی است که البته در مورد تیم ملی فرانسه صدق نمی کند چرا که بازیکنان سیاهپوست تیم ملی فرانسه یا از کودکی در فرانسه بزرگ شده یا اساسا متولد فرانسه هستند.

سومین ویژگی نوشته علی مطهری نوع نگاه نژادی و ذات گرایانه وی نسبت به مفهوم ملیت است. از نظر علی مطهری گویا ملیت یک برساخته سیاسی نیست که به واسطه قانون به افراد اعطا می شود بلکه ملیت یک ذات غیر قابل اعطا دارد که یا به نژاد، یا سابقه تاریخی باز می گردد. این نوع نگاه در میان سیاستمداران و گروههای احتمالا گسترده‌ای از مردم ایران طرفداران قدرتمندی دارد؛ شاید همین نگاه است که باعث شده  اعطای ملیت به افغان هایی که دهه هاست در ایران زندگی می کنند، عملا غیر ممکن شود. پست علی مطهری نشان می دهد که اگرچه او از اعطای ملیت در کشورهای اروپایی بی خبر نیست، اما اساسا با چنین شیوه ای در اعطای ملیت بیگانه است.

علی مطهری حتی از این فراتر هم می رود و حضور بازیکنانی با رنگ پوست متفاوت را «نقص و بی عدالتی» ارزیابی می کند اما به ما نمی‌گوید که معیارش برای شناسایی فرانسوی، آلمانی یا بلژیکی چیست؟ برخی در شبکه های اجتماعی این شیوه استدلال او را درخواستی از فیفا برای «پاکسازی نژادی» ارزیابی کرده اند و برخی نیز از او خواسته اند بخاطر این اظهارات عذرخواهی کند.

به جز شبکه های اجتماعی، دو روزنامه اعتماد و دنیای اقتصاد دو مطلب انتقادی به سخنان علی مطهری منتشر کردند.

روزنامه اعتماد در مطلبی با عنوان «ملیت چیست آقای مطهری؟» به قلم محسن آزموده با اشاره به تحقیقات دکتر رضا ضیاء ابراهیمی درباره ناسیونالیسم ایرانی، به نقد سخنان مطهری پرداخته و خطاب به وی نوشته است: «درک و دريافت‌مان از ناسيوناليسم را ارتقا بخشيم و آن را به مضامين تنگ‌نظرانه و افتراق‌زايی چون رگ و ريشه و نژاد و دين و مذهب و قوميت خاص پيوند نزنيم.»

اما به نظر می‌رسد روزنامه دنیای اقتصاد که سعی کرده به مطهری انتقاد کند خود در دام کلیشه های نژاپرستانه افتاده است. دنیای اقتصاد مطلبی از مصطفی داننده را با تیتر «آقای مطهری؛ شاید اگر امپاپه در کامرون بود الان ایدز داشت» را منتشر کرده که به نظر می رسد نخستین بار در وب سایت عصر ایران منتشر شده باشد. در این مطلب با اشاره به اینکه علی مطهری یکی از مخالفان حضور زنان در ورزشگاههاست نوشته است: «بسیاری از این فوتبالیست‌ها اگر در آفریقا زندگی می‌کردند اصلا معلوم نبود فوتبالیست می‌شدند یا نه؟ استعداد آنها در این کشورها رشد پیدا کرد. شاید اگر پدر «کیلیان امباپه» ستاره ۲۰ ساله فرانسه در کامرون مانده بود، ستاره امروز جهان فوتبال درگیر ایدز و اعتیاد بود.»

اظهارات علی مطهری از جمله مواردی است که نشان می دهد سیاستمداران ایرانی شناخت چندانی از کلیشه های نژادی ندارند، مسئله‌ای که باعث می شود آنها به راحتی بازگو کننده عبارتهایی شوند که نژادپرستانه است و در بسیاری از کشورها با مجازات همراه می شود.

اما این تنها علی مطهری سیاستمدار نیست بلکه بسیاری از رسانه ها و مردم عادی نیز در زندگی روزمره کلیشه های نژادی را برای گروههای اجتماعی و ملیت های گوناگون بکار می برند. بعنوان نمونه تقریبا همزمان با سخنان علی مطهری وب سایت برنامه نود نیز با انتشار عکسی از تیم ملی فوتبال فرانسه، روی هر بازیکن نقشه ای از کشورهایی چاپ کرده که از نظر این برنامه نشان دهنده ملیت های مختلف بازیکنان فرانسوی است در حالی که مشخص نیست بر اساس چه معیاری بازیکنان را به کشورهای مختلف منتسب کرده است.

 تفکر ذات گرا که دنبال ریشه خانوادگی یک فرد می گردد تا ملیت او را تعیین کند در جهان کنونی تنها حربه دست راستگرایان افراطی است.

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

ادامه ریاست لاریجانی؛ مطهری از نایب رئیسی مجلس ایران کنار گذاشته شد

چرا فرانسوی‌ها از انتقاد به اصلیت آفریقایی بازیکنان تیم ملی خشمگین شدند؟

بزم جنجالی روس‌های مقیم سریلانکا به سفارت کشید و برگزارکننده آن از ترس جان متواری شد