موانع روند صلح خاورمیانه و سرنوشت مذاکرات کنونی بین فلسطینیان و اسراییل دو موضوعی بود که در یک همایش بین المللی در شهر طنجه در مراکش، بین شخصیتهای فلسطینی و اسراییلی مورد بحث قرار گرفت.
یورونیوز: به عنوان اولین سوال از آقای صائب عریقات، مذاکره کننده ارشد فلسطینی می پرسیم که آینده مذاکرات مستقیم بین طرفهای اسراییلی و فلسطینی را چگونه ارزیابی می کند؟
صائب عریقات: متاسفانه درها بسته شده اند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل راه شهرکسازی را برای نابودی روند صلح برگزیده است لذا دولت اسرائیل کاملا مسئول نابودی روند مذاکرات مستقیم است.
مذاکراتی که از ماه سپتامبر تحت فشار رئیس جمهور آمریکا، حتی قبل از اینکه آغاز شود، با شکست روبرو شد.
آقای ابومازن گفته بود که اگر می خواهید مذاکرات آغاز شود، باید روند شهرک سازی حتی در بیت المقدس هم متوقف شود.
یورونیوز: ارزیابی شما از شرایط کنونی مناطق فلسطینی چیست؟ و گسترش شهرک سازی چه خطراتی را متوجه امنیت فلسطینیان خواهد کرد؟
صائب عریقات: وضعیت بسیار ناگوار است، ادامه شهرکسازی، ساخت دیوار حائل، بازداشتها، تحریمهای غیر انسانی و ناعادلانه علیه مردم غزه و کمبود مواد غذایی و دارویی برای فشار وارد آوردن بر روی یک و نیم میلیون مردم غزه.
ظاهرا دولت اسرائیل می خواهد به شهرکسازی ادامه دهد و از حفظ وضعیت موجود برای بهره برداری از قدرت، سوء استفاده کند.
فکر می کنم که تشکیلات خود گردان فلسطینی دیگر این وضعیت را نخواهد پذیرفت.
یورونیوز: آیا ممکن است دولت آمریکا به دولت اسرائیل برای توقف شهرک سازی فشار آورد؟
صائب عریقات: اسرائیل بخش اجتناب ناپذیر زندگی سیاسی آمریکاست، اسرائیل متحد استراتژیک آمریکاست بنابر این آمریکا باید اسرائیل را مجبور به توقف شهرک سازی حتی در بیت المقدس شرقی کند.
آقای اوباما هم گفته که پایان شهرک سازی و تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی به نفع آمریکا خواهد بود.
پس از حمله آمریکا به عراق و افغانستان، 230 هزار سرباز این کشور در منطقه حضور دارند و این به معنای تغییر نقش کشورهای منطقه است.
باید گفت که اگر اسرائیل دست از شهرک سازی برندارد، منطقه در خطر فوری بی ثباتی و نا امنی خواهد بود.
یورونیوز: نظر شما راجع به درخواست اسرائیل برای به رسمیت شناخته شدن آن به عنوان یک کشور یهودی چیست؟
صائب عریقات: این درخواست غیر قابل قبول است و هرگز به وقوع نخواهد پیوست.
در 9 سپتامبر 1993 سندی در مورد به رسمیت شناخته شدن طرفین، بین رهبر سازمان آزادی بخش فلسطینی، شهید یاسر عرفات و نخست وزیر دولت وقت اسرائیل، اسحاق رابین امضا شد. لذا این پرونده دیگر بسته شده است.
درخواست از ما برای به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان کشوری یهودی مثل درخواست برای پذیرش جنبش صهیونیستی است.
یورونیوز: در صورت شکست مذاکرات با اسرائیل، آقای محمود عباس، رئیس تشکیلات خود گردان فلسطینی چه انتخاب دیگری پیش رو خواهند داشت؟
صائب عریقات: اولین راه همان چیزی است که آقای ابومازن قبلا به رهبران کشورهای عربی پیشنهاد داده بود.
کمک به موفقیت تلاشهای آقای اوباما برای فشار به اسرائیل برای توقف تمام شهرک سازیها، از سرگیری مذاکرات مستقیم و حل مسائل امنیتی و مرزی.
ولی اگر تا پایان ماه جاری میلادی، آمریکا نتواند اسرائیل را مجبور به توقف شهرک سازی کند، راه دوم این است که کشورهای عربی از آمریکا بخواهند تا کشور فلسطینی را با همان مرزهای سال 1967 و بیت المقدس را هم به عنوان پایتخت آن به رسمیت بشناسد.
اگر آمریکا در شورای امنیت این تصمیم را وتو نکند، از کشورهای عضو این شورا خواهیم خواست تا کشور فلسطینی را با مرزهای سال 1967 به پایتختی بیت المقدس شرقی به رسمیت بشناسد ولی اگر آمریکا آن را وتو کند، ما به اصل “اتحاد برای صلح” که در قطعنامه 337 سال 1950 شورای امنیت به آن اشاره شده، مراجعه خواهیم کرد که مطابق آن، مجمع عمومی سازمان ملل همان اختیارات شورای امنیت برای به رسمیت شناختن فلسطین را دارا خواهد شد.
اقدام بعدی ما این است که به کنوانسیون 4 ژنو مصوب سال 1949 که خواهان تامین امنیت غیرنظامیان در جنگ است، مراجعه کنیم.
مطابق آن ما خواهان تامین امنیت تمام فلسطینیان حتی آنانی که ساکن بیت المقدس شرقی هستند خواهیم شد.
یورونیوز: مهمان بعدی ما آقای یوسی بیلین، مدیر کمیته اسرائیلی ابتکار صلح ژنو است.
آقای بیلین، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفته که نمی تواند شهرک سازی در کرانه باختری رود اردن را متوقف کند زیرا این امر باعث سقوط دولت ائتلافی او خواهد شد. آیا سقوط دولت مهم تر از سقوط روند صلح است ؟
یوسی بیلین: من خیلی امیدوارم که این دولت سقوط کند. من فکر می کنم که این یکی از بدترین دولتهایی است که اسرائیل تاکنون به خود دیده است لذا من فکر نمی کنم که دولت او مشکلی در این زمینه داشته باشد ولی اگر خود آقای نتانیاهو این راگفته است، پس امیدوارم همینطور شود.
یورونیوز: ارزیابی شما از تهدید آقای نتانیاهو برای حمله به کرانه باختری رود اردن در صورت اعلام کشور فلسطینی توسط آقای عباس چیست؟
یوسی بیلین: البته من ترجیح می دهم که به جای اقدام یک جانبه، توافقی دو جانبه صورت گیرد زیرا اگر فردا فلسطینیان به صورت یک جانبه اعلام تشکیل کشور فلسطینی کنند، دیگر نخواهد توانست کشوری مستقل تشکیل دهند زیرا آنها فقط 40 درصد کرانه باختری را در دست دارند و بیشتر از آن هم نخواهند داشت. بنابر این، اگر جامعه جهانی یا برخی کشورها هم آن را به رسمیت بشناسند، آنها کشوری تا مرزهای سال 1967 خواهند داشت چون تا زمانی که اسرائیل از کرانه غربی خارج نشود، کشور فلسطینی فقط در حد یک اعلامیه باقی خواهد ماند. برای همین من معتقدم که چنین اعلامیه یک جانبه ای اشتباه است.
یورونیوز: اسرائیل از فلسطینیان می خواهد که آن را به عنوان یک کشور یهودی به رسمیت بشناسند. چگونه می توان این درخواست اسرائیل را توجیه کرد؟
یوسی بیلین: این درخواست جدیدی نیست و نمی تواند از روند مذاکرات نیز حذف شود.
من معتقدم که در آخر با ابتکار ژنو می توان به راه حل ساده ای برای این مشکل دست یافت.
من فکر می کنم که ما باید فلسطین را به عنوان وطن فلسطینیان به رسمیت بشناسیم و فلسطینیان هم باید اسرائیل را به عنوان وطن یهودیان به رسمیت بشناسند و اقلیتهایی هم بتوانند در هر دو کشور زندگی کنند.
من معتقدم که کلید حل این مشکل در دست آمریکاست. من فکر می کنم که برای سناتور میچل که در ماموریتش شکست خورد، باید جایگزینی پیدا کرد.
آقای اوباما باید ابزاری ایجاد کند که بتواند بین ما و فلسطینیان کارکرد داشته باشد.
اما در حال حاضر، اینگونه نیست.
یک سخنرانی دیگر و یا یک دیدار دیگر بین خانم کلینتون و آقای نتانیاهو، دنیا را عوض نخواهد کرد.