پس از چهارده ماه وقفه در مذاکرات هسته ای، ایران و کشورهای موسوم به گروه پنج بعلاوه یک شامل پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، فرانسه، بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، روسیه و چین، به همراه آلمان در روزهای پانزده و شانزده آذر در ژنو به مذاکره پرداختند. سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، مذاکره کننده ارشد ایران در این دور از گفتگوها بود. او در پایان این مذاکرات با نیما قدکپور، خبرنگار بخش فارسی یورونیوز به گفتگوی اختصاصی نشست که متن آن در پی می آید.
یورونیوز: آقای دکتر، شما با چه انتظاراتی به ژنو آمده اید و فکر می کنید به اهدافتان رسیده اید یا نه؟
سعید جلیلی: من قبل از آنکه به ژنو بیایم، در یک مصاحبه مطبوعاتی در تهران دو سه نکته را بیان کردم تحت عنوان انتظارات ما. اولاً اینکه اعلام کردم ما هیچوقت اجازه نخواهیم داد که حقوق ملت ایران موضوع یک گفتگو باشد. حقوق یک ملت نمی‌تواند موضوع گفتگو باشد. موضوع دیگری که بیان کردیم این است که آنچه بیان می‌شود تحت عنوان راهبرد دومسیره و گفتگو و فشار، این از نظر ما قابل پذیرش نیست، باید رد بشود. بر این نکته تأکید کرده ایم. در نامه‌ای که به خانم اشتون نوشته بودم، بر این موضوع تأکید کرده بودم که شما موضعتان را روشن کنید. نکته سومی که من قبل از آمدن به ژنو تأکید کرده بودم این است که ما آماده هستیم که ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران، ظرفیت‌های منطقه ای، ظرفیت‌های سیاسی و اقتصادیی را که ما امروز داریم، برای همکاری حول نقاط مشترک طرفین انجام بدهیم. ما در گفتگوها این سؤالات جدی را مطرح کردیم. از آنها سؤال کردیم. همین بحث‌هایی را که در نامه به خانم اشتون نوشته بودم، آنها دیدگاههایشان را بیان کردند و حاصل گفتگوهای ما این شد که ما گفتگوها را برای همکاری حول نقاط مشترک ادامه بدهیم. این جمع بندیی بود که خانم اشتون در جلسه داشتند و بعد هم نمایندگان شش کشور هم این موضع را تأیید کردند، ما هم این را تأیید کردیم. لذا ما برای گفتگو برای همکاری حول نقاط مشترک آماده هستیم.
یورونیوز: بسیاری در ایران با اعتقاد به اینکه ایران به خودکفایی هسته ای رسیده و بسیاری در غرب با این نظر که مقامات ایرانی در حال وفت کشی و اتلاف وقت هستند، فکر می کنند ادامه مذاکرات بدینگونه ناکافی و بیهوده است. دلیل اصلی شما برای از سر گیری مذاکرات چیست؟
سعید جلیلی: ببینید، این گفتگوهایی که ما داریم، گفتگو برای همکاری است، اصلاً قرار نیست راجع به یک موضوع خاصی باشد. من گفته‌ام که اصلاً اسم گفتگوها، گفتگوی هسته ای نیست. این گفتگو برای همکاری حول نگرانی‌های مشترک است. امروز یکی از نگرانی‌های مشترک جامعه جهانی بحث خلع سلاح است، اینکه چرا قدرت‌های هسته ای امروز خلع سلاح نشده اند. چرا در همین اروپا امروز آمریکا خلاف معاهده ان پی تی آمده است و دویست و چهل کلاهک هسته ای خود را در اروپا مستقر کرده. این حتماً موجب نگرانی شهروندان اروپایی هم می شود. این‌ها بحث‌های اساسی است که امروز مطرح هست. یک سؤال اساسی این است که در همین موضوع در همین موضوع هسته ای، چه کسی سلاحهای هسته ای را در اختیار رژیم صهیونیستی قرار داده است. این یک نگرانی مشترک جامعه جهانی است. باید به این نگرانی‌ها و دغدغه های واقعی جامعه جهانی توجه کرد و این گفتگو ها اگر همکاری باشد در این جنبه برای خلع سلاح جهانی، برای جلوگیری از اشاعه سلاحهای هسته ای و همینطور برای همکاری‌های صلح آمیز میان ملت‌ها می‌تواند مفید باشد.
یورونیوز: آقای دکتر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران چند روز پیش، پیشنهاد ایجاد یک کنسرسیوم مشترک را با روسیه داد. آیا این مساله در نشست استانبول مورد بحث قرار خواهد گرفت؟
سعید جلیلی: این یک بحث جدید نیست. این موضوع را پنج سال پیش آقای احمدی نژاد در سازمان ملل مطرح کردند. یکی از موضوعات همکاری های هسته ای می تواند این باشد، اما این به معنای این نیست که کشورهایی که وارد چنین همکاری هسته ای می شوند، از ان حق هسته ای و برنامه های هسته ای که بطور مجاز دارند، خارج شوند. آن بحث جدایی است که می تواند بعنوان موضوع همکاری های هسته ای باشد بین دو کشور یا چند کشور با هم در کنار آن.
یورونیوز: در ادامه مذاکرات، آیا ایران خواستار لغو تحریمها خواهد شد؟ امروز آقای احمدی نژاد هم در یک سخنرانی این مسئله را مطرح کردند.
سعید جلیلی: ببینید، یکی از بحث‌هایی که ما در این گفتگوها مطرح کردیم ، این بود که برخی دچار سوء محاسبه می شوند. یک اشتباهات محاسباتی دارند و بر مبنای آن، تصمیمات غلط می گیرند. یک زمانی بود که آنها فکر می‌کردند که با تحریم ها می‌توانند مانع پیشرفت ملت ایران بشنوند. امروز شما می‌بینید این تحریم ها موجب تحمیل هزینه به خود ملت‌های ایران شده، خود شرکت های این‌ها با ما تماس می‌گیرند و می‌گویند ما از بازار ایران، از اقتصاد ایران و از ارتباط داشتن با شما. این یک بحث بسیار جدی است. شما امروز می‌بینید که ما در بهترین شرایط اقتصادی و سیاسی هستیم و به همین دلیل هم هست که داریم بزرگترین طرح اقتصادی کشور را که یک جراحی اقتصادی است، شروع می کنیم. اگر این در یک شرایط بسیار مناسب اقتصادی نباشد، شما وارد یک چنین مرحله‌ای نمی شود.
نکته دیگری که می‌خواهم بگویم، این است که شما شاهد هستید که هفته گذشته یک استاد ایرانی ترور شد. خوب این خیلی رسوایی است برای شورای امنیت سازمان ملل که در فهرست قطعنامه هایش اسامی دانشمندان را قرار بدهد و بعد تروریست ها بیایند و آن قطعنامه ها را اجرا کنند. چه ارتباطی است بین شورای امنیت و تروریست ها؟ شما می‌دانید که مسئول ام آی شش انگلیس سه هفته قبل از این ترور اعلام کرد که ما می‌خواهیم با برخی اقدام‌های امنیتی، مانع از پیشرفت هسته ای ایران بشویم. امروز این یک سؤال بزرگ برای جامعه جهانی است. چه ارتباطی است بین این اظهارات، بین قطعنامه شورای امنیت و بین آنچه توسط تروریست ها اتفاق می افتد.
یورونیوز: یعنی شما صراحتا شورای امنیت را مسئول افشای نام دانشمندان ایرانی و ترور آنها می دانید؟
سعید جلیلی: ما می‌گوییم که یک ارتباط واضحی وجود دارد. اینکه بازرسان آژانس بیایند اسامی دانشمندان را بگیریند، به شورای امنیت بدهند، شورای امنیت آنها را اعلام کند و بعد تروریست ها اجرا کنند. این را باید به جامعه جهانی پاسخ بدهند.