آیا ترکیه می تواند الگویی برای جهان عرب باشد؟

آیا ترکیه می تواند الگویی برای جهان عرب باشد؟
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

ترکیه کشوری با اکثریت مسلمان است که توسط یک رژیم دموکراتیک و لاییک اداره می شود. ترکیه در سالهای اخیر تلاش کرده تا اسلام و دموکراسی را در حوزه سیاست در هم آمیزد. امروزه از تجربه ترکیه به عنوان الگویی برای جهان عرب یاد می شود، کشورهایی که به نوعی با موج انقلاب روبرو هستند. حال با این سوال مواجه هستیم:” آیا ترکیه می تواند الگویی برای تغییر در جهان عرب باشد؟”

“ترکیه الگویی برای تغییر در جهان عرب” موضوع اصلی کنفرانسی بود که در استانبول برگزار شد. در این کنفرانس که تحت عنوان “رهبران تغییر” برگزار شد، بسیاری از سیاستمداران، اندیشمندان، روزنامه نگاران و روشنفکران شرکت کردند تا موج تغییر خواهی در منطقه و جهان عرب را مورد بحث و تبادل نظر قرار دهند.

تجربه ترکیه به عنوان قدرتی در حال ظهور در منطقه، در کانون توجه شرکت کنندگان در این کنفرانس بود.

آنچه که “الگوی ترکیه” نامیده می شود، ایده آمیختن اسلام با دمکراسی است.

حزب اسلامگرای عدالت و توسعه نماینده این تجربه است. این حزب که در ابتدا از یک نهضت اسلامگرای سیاسی نشات گرفته بود به تدریج با سیستم لاییک حکومتی این کشور هماهنگ شد تا جایی که امروزه آن را با احزاب دمکرات مسیحی اروپا مقایسه می کنند.

رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه در این باره می گوید :

“ترکیه با یک تجربه موفق به دنیا ثابت کرده است که دموکراسی و اسلام با هم سازگارند.”

خانم وندی چامبرلین، مدیر انستیتو خاور میانه واشنگتن می گوید:

“بر این باورم که ترکیه در حال تبدیل شدن به یک رهبر مهم منطقه ای است. ترکیه توانسته رشد سریع اقتصادی، دموکراسی و اعتقاد به اسلام را با هم داشته باشد و نشان دهد که اسلام و دموکراسی با یکدیگر ناسازگار نیستند.. در واقع اینها مکمل یکدیگر هستند. به همین دلیل فکر می کنم که ترکیه موقعیت رهبری مهمی داشته باشد.”

اما آیا الگوی ترکیه را می توان عینا در کشورهای اسلامی دیگر پیاده کرد؟

احمد نجیب الشابی از رهبران مخالف تونس می گوید:“ترکیه این وضعیت خاص را دارد که به صورت دموکراتیک و توسط یک حزب اسلامی اداره می شود.

برای همین، سوال مهمی که در جهان و بخصوص دنیای عرب مطرح می شود این است که آیا دموکراسی و اسلام سازگار هستند یا نه؟ و ظاهرا تجربه ترکیه پاسخی مثبت به این سوال است. با این حال من نمی توانم بگویم که این الگویی است که جهان عرب به دنبال آن است.

ما به دنبال الگویی هستیم که تمام نیروهای سیاسی وحتی اسلام سیاسی را هم در بر گیرد.”

اما سایه یک نیروی نظامی قوی بر دمکراسی ترکیه، نشان می دهد که ترکیه همچنان در روند گذار به دمکراسی است و علی رغم اصلاحاتی که برای پیوستن به اتحادیه اروپا در پیش گرفته، هنوز نتوانسته به یک دموکراسی پیشرفته دست یابد. برخی ناظران سیاسی نسبت به یعضی واقعیات حکومت ترکیه بخصوص نقش ارتش در امور سیاسی با تردید می نگرند.

طارق رمضان استاد دانشگاه آکسفورد می گوید :“مدل ترکیه هم باید اصلاح شود. ما در یک روند خیلی طولانی هستیم. ترکیه دست آوردهای زیادی در زمینه دموکراسی داشته اما این کشور هنوز از نفوذ نظامیان در حاکمیت رها نشده و مسائل مربوط به اتحادیه اروپا نیز باقی است.

اما یک مسئله ارجاع به اسلام هست که در دموکراسی ترکیه یافت می شود و تاثیر زیادی در جهان عرب امروز دارد.”

یکی از چالش های بزرگ ترکیه به عنوان الگویی برای منطقه، داشتن ثبات سیاسی در داخل است

استفان کینزر، خبرنگار و نویسنده آمریکایی، کارشناس مسائل ترکیه، سالها رییس دفتر روزنامه نیویورک تایمز در ترکیه بوده است.

وی می گوید:“قبل از آنکه هر کشوری بخواهد نقشی نافذ در جهان داشته باشد نیاز به ثبات داخلی دارد.جامعه ترکیه، نشانه هایی از چند قطبی شدن و عدم تحمل دیگری دارد و تا زمانی که ترکیه به اتحاد و مصالحه ملی دست نیابد نخواهد توانست نفوذ لازم را در منطقه داشته باشد.”

بنظر می رسد که ترکیه از الگو شدن برای جهان اسلام فاصله زیادی داشته باشد. این کشور همچنان به دنبال انقلابی دموکراتیک است. انقلابی که همانند کشورهای عربی، نه در خیابان ها بلکه در محافل سیاسی در جریان است.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

ژاپن چگونه از تخصص خود برای کمک به بهبود اوکراین استفاده می‌کند؟

صنعت پنبه ازبکستان پس از تحریم دوباره رونق گرفت

گربه‌ها و گوزن‌ها؛ یاوران گردشگری در مناطق دورافتادهٔ ژاپن