آیا اقتصاد فلسطینیان برای تشکیل دولت مستقل آمادگی دارد؟

آیا اقتصاد فلسطینیان برای تشکیل دولت مستقل آمادگی دارد؟
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

از شهر رام الله غالبا به عنوان نماد توسعه اقتصادی منطقه خودگردان فلسطینی با رشد ده درصدی در تولید ناخالص داخلی یاد می شود. اکنون مقامات فلسطینی خود را آماده می کنند تا در سازمان ملل متحد کرسی یک دولت مستقل را از آن خود سازند. اما آیا دولت مستقل که باید مبتنی بر استقلال اقتصادی سرزمین های فلسطینی باشد، در خارج از رام الله نیز امکان پذیر است؟

مدیرعامل بازار بورس فلسطینیان مدعی است که این بازار در جهان عرب بسیار قدرتمند است، اما باید موفقیت آنرا در چارچوب شرایط اشغال سرزمین ها توسط اسرائیل سنجید.

احمد عویضه، مدیر عامل بازار بورس فلسطینیان: “این بازار از ناحیه تحولات بهار عرب و بحران مالی جهانی زیانی نکرده است. زیرا روابط ما با بازارهای جهانی بسیار محدود است. فعالیت های اقتصادی فلسطین با محدودیت های بسیار روبروست و به همین دلیل در معرض نوسانات اقتصاد بین المللی قرار نمی گیرد. البته رشد تولید ناخالص داخلی، اساسا بستگی به هزینه های دولت و کمک های خارجی دارد. چنین رشد گسترده ای در فعالیت های بخش خصوصی دیده نمی شود. مسئله ساده است، ما قبل از پایان اشغال سرزمین هایمان نمی توانیم توسعه اقتصادی به معنای واقعی داشته باشیم.”

پال تل، اولین شرکت مخابرات فلسطینی، یکی از بزرگترین شرکت ها در منطقه خودگردان فلسطینی است. مدیرعامل آن می گوید که طی سال های اخیر این شرکت رشد قابل توجهی داشته، اما چشم انداز توسعه، به خاطر شرایط سیاسی محدود است.

عمار عاکر، مدیر عامل شرکت پال تل: “توافق سیاسی با اسرائیل این امکان را به آنها داده که مناطق فلسطینی را از نظر خطوط تلفنی تحت پوشش قرار دهند. در اینجا بعضی از مردم انواع تلفن همراه مانند آی فون و بلک بری دارند، اما به علت محدودیت فرکانس، فقط می توانند برای ای میل از آنها استفاده کنند و نه دسترسی به شبکه های مختلف اینترنت. محدودیت دیگر مربوط به شرکت های عامل است که مرکز آنها در خارج از فلسطین و مثلا در بریتانیا و یا اردن قرار دارد. این مسئله، کار مارا پیچیده می کند. شرکت ما می تواند بسیار سودآور باشد، اما محدودیت ها زیان می زنند.”

عنان طاهر، صاحب شرکت توزیع لوازم منزل پس از آنکه در نابلس به خاطر انتفاضه اخیر، همه چیز خود را از دست داد، شرکت خود را در رام الله دایر کرد. اما او اکنون کالاهای مورد نیاز خود را از اسرائیل و ایتالیا خریداری می کند. او می گوید:

“ما از بنادر اسرائیل برای حمل کالاهایمان استفاده می کنیم و این گاهی کار را مشکل می کند. محموله های خود اسرائیل ظرف یک یا دو روز ترخیص می شوند، اما ترخیص محموله های ما به خاطر آنچه کنترل های امنیتی می نامند، گاه تا یک هفته طول می کشد. یعنی ما باید کرایه هفت روز انبار را بپردازیم که برایمان بسیار زیاد است.”

با این حال، عنان طاهر می گوید که کسب و کار با توجه به هزینه های آن خوب است، اما نه برای سرمایه گذاری دراز مدت: “در هرکجای دنیا شما می توانید برای فردایتان برنامه ریزی کنید. اما در اینجا کسی نمی داند، شاید فردا انتفاضه ای دیگر یا حمله اسرائیل در راه باشد. بسیاری شاید ها وجود دارد که ما تمام مدت باید برای آن آماده باشیم.”

در ساحل غربی بی اطمینانی به آینده گسترده است و بیکاری به بیست درصد می رسد.

اگر ایستگاه های بازرسی بین رام الله و بقیه مناطق ساحل غربی کاهش یابد و امنیت برقرار باشد، کسب و کار کوچک رونق می گیرد.

مقررات امنیتی همچنین برای تولیدکنندگان در الخلیل که قطب صنعتی ساحل غربی است و در جنوب بیت المقدس قرار دارد، محدودیت زمانی ایجاد می کند.

فرحت صیاد مدیر بزرگترین کارخانه تولید کفش در ساحل غربی است که روزانه شش هزار جفت کفش تولید می کند و بخشی از آن برای سربازان اسرائیلی است. اشتیاق او برای استقلال فلسطین که قرار است روز بیستم سپتامبر در سازمان ملل مطرح شود، در عین حال موجب نگرانی اوست. زیرا مخالفت اسرائیل با آن می تواند عوارض منفی برای کسب و کارش داشته باشد. او می گوید: “اسرائیل بزرگترین مشتری ماست. آنها بیش از نیمی از تولیدات ما را می خرند. ما نگرانیم که هر مسئله ای پیش بیاید، همه چیز علیه ما تمام شود. زیرا آنها می توانند بگویند، اگر دولت مستقل می خواهید بروید سراغ آن و دیگر به خانه خود و به اینجا باز نگردید.”

اگر اقتصاد فلسطینیان توانسته در اقتصادهای بزرگ نوظهور و جهان عرب موقعیتی به دست آورد، وابسته به رابطه با اسرائیل بوده است. بعضی ها می خواهند به شکل تازه ای از تجارت مثلا در زمینه تکنولوژی پیشرفته دست بزنند.

شرکت اسرائیلی ملانوکس، سازنده چیپ های الکترونیکی در شمال تل آویو قرار دارد. مدیر آن بخشی از فعالیت های شرکت را به رام الله سپرده و در آنجا با توجه به اینکه سوبسید دولتی دریافت می کند، مهندسان زیادی را نیز استخدام کرده است.

ایال والدمن، مدیر عامل این شرکت می گوید: “ما در فکر این بودیم که افراد بیشتری را استخدام کنیم و فعالتر شویم. یک راه این بود که به هند یا چین یا جهای دیگری در خود اسرائیل برویم. بعد من به فکر رام الله و مناطق فلسطینی افتادم. در آنجا هزینه زندگی از اسرائیل کمتر است. ما می توانیم کارکنانی را با هزینه کمتر استخدام کنیم. این موقعیت خوبی نه تنها از جنبه اقتصادی بلکه از نظر سیاسی نیز هست. فکر می کنم اگر ما تجارت بیشتری با هم داشته باشیم، امکان برقراری صلح و زندگی درکنارهم نیز بسیار بیشتر خواهد شد.”

اما همکاری مشترک هنوز محدود است، اگرچه آنگونه که آوی نودلمن، رئیس اتاق بازرگانی فلسطین-اسرائیل، می گوید که طرفدار توسعه این همکاری ورای موانع سیاسی است:

“ظرفیت فعالیت بسیار عظیم است، چون از یکسو مرزهای اسرائیل به روی بازارهای جهانی باز است و از سوی دیگر فلسطینیان به بازارهای اعراب دسترسی دارند. این ظرفیت هایی است که ما می توانیم با هم یکی کنیم و درهای این بازارها را بروی خود بگشاییم. شاید انجام آن در این روزها مشکل باشد، ولی ما نیاز به ترسیم یک چشم انداز برای خود داریم.”

منظور، ترسیم یک چشم انداز برای فلسطینیانی است که در بخش های دورتری مثلا در خان الاحمر که در ده کیلومتری شرق بیت المقدس است، زندگی می کنند. منطقه ای که سرزمین های فلسطینی تحت کنترل اسرائیل است.

در منطقه نقاب، در جنوب اسرائیل، پناهندگان بادیه نشین مربوط به سال 1948 زندگی می کنند. آنها در اردوگاه ها و آلونک های روستایی زندگی می کنند و دائما با تهدید تخریب محل سکونت و اخراج روبرو هستند. اینجا نمونه ای از بدترین وضعیت برای پناهندگانی است که به گفته کریستوفر گانس، سخنگوی دفتر سازمان ملل برای رسیدگی به وضعیت فلسطینیان، با رفاه ظاهری در رام الله بسیار فاصله دارد.

وی می گوید: “دویست نفر از این پناهندگان اینجا هستند که بخشی از دو هزار و سیصد نفری اند که به خاطر شهرک های اسرائیلی دائما در حال جابجایی هستند. این تعداد نیز به نوبه خود بخشی از یک جمعیت بیست و هفت هزار نفری است که ما از طرف ناظران اروپایی، حفاظت از آنها را برعهده داریم. مقامات اسرائیلی طبق عهدنامه های ژنو، موظف به ارائه خدمات برق، گاز، آب و فاضلاب به این جمعیتند، اما نه تنها این خدمات به آنها داده نمی شود بلکه به خاطر محل زندگی نیز تحت فشارند.”

این گروه از پناهندگان، بین اردوگاه های خود و منطقه نظامی سرگردانند. آنها پیشنهاد اسرائیلی ها برای نقل مکان به جایی که منطقه دفن زباله هاست را رد کرده اند. در عین حال از زمانی که این مدرسه ساخته شده تا کودکان مجبور نباشند روزی بیست مایل تا مدرسه منطقه دیگری راه پیمایی کنند، فشار بر آنها افزایش یافته و ساختمان مدرسه نیز مانند سر پناه هایشان با تهدید تخریب روبروست.

عید ابو خنیس، مسئول کمیته دفاع از بادیه نشین ها می گوید: “وقتی اردوگاه های پناهندگان بسته شود، به معنای فشار بیشتر بر بادیه نشین ها و پایان زندگی آنهاست. از سه سال پیش که در اینجا مدرسه ساخته شد، مقامات محلی دستور دادند که هیچ بادیه نشینی حق کار در اردوگاه ها را ندارد. در مناطق فلسطینی، بادیه نشین ها چه آموزش دیده باشند و چه نه، در بخش خدمات و تاسیسات متعلق به تشکیلات فلسطینی به کار گرفته می شوند. اما در اینجا بادیه نشین ها کاملا فراموش شده اند.”

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

کارگران نامرئی در مزارع اروپا؛ حقوق کم، استثمار و در معرض خطر سلامت

زغال‌سنگ، طلای سیاه یا بلای جان لهستان؟

مسیر بالکان غربی، دروازه جدید مرگ برای پناهجوها