آیا ترغیب کودکان و تحریک ذهن آنها به یادگیری از سنین بسیار پایین برای آنها واقعا مفید است ؟
در برنامه این هفته جهان آموزش به هند، سنگاپور می رویم تا شاهد تجربه تربیت کودکان باهوش از سنین پایین باشیم و در آمریکا با یک کارشناس آموزش سالهای اولیه کودکی در همین رابطه گفتگو می کنیم.
هند، دست و سر و قلب
در فرایند یادگیری یک کودک چند دوره جهشی وجود دارد. یکی ازاین جهش ها، انتقال از دوران یادگیری در خانه به مدرسه است.
مسئولان یک مدرسه در هند تلاش می کنند ، با روشها ی مختلف، به بچه ها امکان کسب تجربه و عبور از این دو مرحله یادگیری را بدهند.
آموزش کودک در خانه شروع می شود. اما برای تکامل و رشد اجتماعی شخصیت آنها و فرا گرفتن مهارت های اجتماعی، آموزش در خانه ظاهرا کافی نیست. یک زوج جوان هندی، با همین نیت، دختر کوچکشان را به یک مدرسه بازی فرستاده اند. پدر این دختر کوچک می گوید:“متوجه شده بودم دخترم “آونیکا” زیاد اجتماعی نیست. از حرف زدن با دیگران طفره می رفت. با خودم فکر کردم شاید یک جای کار ما اشتباه است و باید امکانی برایش فراهم کنیم که بتواند راحت حرفش را بزند و خودش را نشان بدهد، چیز های جدید یاد بگیرد و با دیگران قاطی شود. در ضمن کمی هم نظم یاد بگیرد.”
برنامه های آموزشی این مهد، بر اساس تحقیقات مفصل و نظریه های آموزشی تنظیم شده است. یکی از این نظریه ها می گوید روش متداول و سنتی تعیین هوش ، روش درستی برای تعیین اندازه هوش فرد نیست. صاحب این نظریه فردریش فروبل آلمانی است و نظریه او بر اساس روش بازی و روش مونته سوری است که طی آن آموزگار، کارگردان یا کنترل کننده کلاس نیست بلکه شوق یادگیری را در کودکان برمی انگیزد.
این مهد کودک همچنین از تعالیم و فلسفه مهاتما گاندی نیز بهره می برد و آن سر، قلب و دست و هماهنگی آنها با هم است.
مدیر مهد کودک در باره فلسفه آموزشی مدرسه اینطور توضیح می دهد:“مدرسه حس استقلال و استقلال طلبی بچه ها را با تمرینات عملی و آموزش مهارت های زندگی تقویت و ترغیب می کند. مثل آموزش بهداشت فردی، تمیزی، نظم، مرتب کردن اسباب بازی ها بعد از بازی و تمرینات تجربی و فیزیکی با اشیا و رنگ ها است.
تمرکز اصلی روی بچه ها و الگوهای یادگیری آنهاست. بچه اول با دست هایش تجربه می کند و یاد می گیرد. وقتی می گویم تجربه با دست، یعنی واقعا حس و لمس می کند می فهمد و یا خطا می کند چون کاربچه همیشه صحیح نیست. بچه ها با خطا کردن، آموزش می بینند. می گذاریم بچه ها بارها تکرار کنند، خلاقیت به خرج دهند و یادبگیرند.”
پدر این دختر کوچک با رضایت می گوید:“قسم می خورم کاری که اینجا انجام داده اند عالی است. اگر دخترم را با شش ماه پیش مقایسه کنم، تفاوت خیلی زیاد است. مهمترین چیز این است که بازی می کند و من احساس خیلی خوبی دارم.”
- سنگاپور، تحریک مغز و افزایش قدرت یادگیری*
اینطور می گویند که بچه ها هر کدام نابغه بدنیا می آیند. ولی چطور باید بچه باهوش تربیت کرد؟
اولین جواب روشن ، داشتن یک مغز سالم است. این هدف یک مرکز آموزشی در سنگاپور است. آموزگاران با روش های متفاوت تحریک مغز، مهارت های ذهنی و جسمی دانش اموزان را تقویت می کنند. یکی از معلمان مدرسه می گوید:“ما تمام مغز را تحریک می کنیم . این کارت های تصویری حافظه را به بچه ها و کودکان نشان می دهیم. در یک جلسه فعالیت های مختلفی با آنها انجام می دهیم. اول موسیقی، ریاضی، زبان، زبان دوم، و فعالیت های جسمی در یک جلسه و با حضور والدین در کلاس درس انجام می شود.”
یکی از مادران بچه ها می گوید:“بچه ها یادگیری را از همان اول کودکی شروع می کنند. آموزگارن و مدیر ها هم جوان هستند. دوره ما همه مسن بودند. حال فکر می کنیم اگر آموزش را خیلی زود شروع نکیم، دیر خواهد بود. منظورم این است که زمانه عوض شده است.”
گرچه عده ای مدافع روش های تحریک مغز هستند، اما بعضی کارشناسان می گویند کودکان را زودتر از موقع برای آموزش نباید تحت فشار گذاشت.
در باره مشکلات این روش ها با کارشناس اموزشی کتی هیرش پاسک از آمریکا گفتگو کرده ایم.
خانم کتی هیرش پاسک می گوید:“من مطالعه در باره مغزو روان را از سالهای 1975 شروع کردم. آنوقت ها به فناوری دسترسی پیدا کردیم که می توانست فعالیت های ذهنی کودکان و نوزدان را به ما نشان دهد.”
کتی هیرش پاسک از نام آوران و پیشگامان روانشناسی کودکی و یکی از مدافعان نظریه وقت بازی در زندگی کودکان است. اما آیا خودش هم این نظریه ها را هم به بوته آزمایش عملی گذاشته؟
او در باره پسرانش می گوید:“اینها پسران من هستند. این جاش است که تازگی کارش را به عنوان استاد در دانشگاه میشیگان شروع کرده است. به عنوان یک مادر که این مهممترین نقش من است، همیشه نگران این بودیم و هستیم، چون دنیا با سرعت در حال حرکت است. می شنویم همه بچه هایشان را به کلاس نقاشی، شنا و ورزش می برند ،بچه های من هم توی خانه بیکار نبودند. ما به روش خودمان، نهایت سعی مان را می کردیم که بهشان فرصت و زمان بدهیم تا خودشان را نشان دهند.
کتی هیرش پاسک که استاد دانشگاه پنسیلوانیا است معتقد است تحریک مغز از دوران کودکی می تواند به دلیل فشار زیاد روی بچه ها، در اصل مانع از یادگیری می شود. همه روش های تحریک مغز در دوران اولیه کودکی، چه در خانه با کارت های تصویری و یا در مدرسه و مهد، کلا برای بچه ها غیر ضروری هستند. ما در باره آموزش دچار توهم شده ایم. فکر می کنیم با جهش های آموزشی بچه هایمان را آماده یاد گرفتن می کنیم. پشت سر هم این کارت های تصویری را بهشان نشان می دهیم و فکر می کنیم قدرت یادگیری شان بیشتر می شود. در واقع این اصلا واقعیت ندارد .
شما چطور؟ آیا طرفدار یا مخالف تحریک مغز و قدرت یادگیری کودکان هستیید؟
نظرات و تجربه های تان را از طریق فیس بوک و تویتر برای ما بفرستید . مثل همیشه برای اطلاعات بیشتر از وب سایت جهان آموزش بازدید کنید.