افغانستان از زمان تهاجم شوروی سابق در سال ۱۹۷۹ تا مناقشه بین نیروهای ناتو و طالبان، بیش از سی سال در حالت جنگ است. براساس بررسی انجام شده توسط بنیاد توماس رویترز، خشونت، فقر، تبعیض، کمبود بهداشت و درمان، افغانستان را به خطرناک ترین کشور برای زنان در جهان تبدیل کرده است.
سیما سمر بخوبی بدان آگاهی دارد. او بعنوان یک زن و عضو جامعه “هزاره“، که همواره مورد آزار و اذیت است، خیلی زود آموخت چگونه با فقر و بدبختی مبارزه کند. نبرد او از سال ۱۹۷۹پس از دستگیری شوهرش آغاز شد. او دیگر هرگز شوهرش را ندید.
سیما سمر می گوید: “در ۲۳ سالگی و با یک کودک بیوه شدم. وقتی ساعت ده شب به خانه ما آمدند و شوهرم را که استاد دانشگاه کابل بود بردند، من به او قول دادم که برای آزادی مبارزه خواهم کرد و نهضت و آرزویش را زنده نگه خواهم داشت.”
خانم سمر به قولش عمل کرد. پس از اینکه در سال ۱۹۸۲ با مدرک پزشکی از دانشگاه کابل فارغ التحصیل شد، حرفه اش را به عنوان پزشک در دهکده های فقیر و دور افتاده شروع کرد. ولی مجبور به فرار به پاکستان شد و در تبعید، بیمارستانی برای زنان افغانی پناهنده باز کرد.
در سال ۱۹۸۹با تاسیس بنیاد شهدا، مدارس و بیمارستان های متعدد برای زنان افغانی را بنیان نهاد. یک چالش واقعی.
سیما سمر می گوید: “بعضی ها به دنبالم بودند چون از حقوق بشر صحبت می کردم. من از حقوق برابر مرد و زن می گفتم. تصور کنید، وقتی در سال ۱۹۸۸ با سرمایه نروژی ها بیمارستان ساختم، سه بار آن را غارت کردند… آنها کارکنانم را کتک زدند، یکی از برادرانم را نیز زدند… دلیلش آن بود که چرا ما این پول را به آنها ندادیم و چرا قدرت و اختیار را به آنها واگذار نمی کنیم. وقتی ساخت مدرسه دختران را شروع کردم، آنها باز همان کار را کردند: آنها سیمان را از مدرسه خارج کردند و کتاب های مدرسه را آتش زدند…”
اکنون این بنیاد صاحب پنجاه مدرسه دخترانه و پسرانه در افغانستان و چندین مدرسه در پاکستان است.
وقتی سیما سمر در سال ۲۰۰۱ میلادی از پاکستان به افغانستان بازگشت، در دولت موقت حامد کرزی بعنوان وزیر امور زنان منصوب شد. ولی وزارت او به دلیل حملات مداوم اعضای دولت کوتاه مدت بود.
سیما سمر برای دستیابی زنان به آموزش و حقوق برابر همچنان مبارزه می کند. او اکنون رییس شورای مستقل حقوق بشر در افغانستان است و همچنان هدف تهدیدهای متعدد است. او مجبور به زندگی تحت محافظت دائمی محافظان است.
خانم سمار می گوید: “من شبی را بدون فرار به یاد نمی آورم. همیشه می دوم و مجبور به مخفی شدنم. سعی می کنم جهش کنم، تلاش می کنم جایی را برای مخفی شدن بیابم. برایم عادی شده است. نه واقعا عادی، یک نوع تنش. ولی… فکر می کنم در زمینه کاریم دست آوردهای بسیاری داشته ام و این باعث رفع ترسم می شود.
وقتی به شهرستان های مختلف می روم، از من پذیرایی خوبی می شود. آنها حتی امروز نیز دست بر نمی دارند. در نمازهای جمعه می گویند: همه اینها ارزش های غربی است و آنها سعی می کنند رفتار زنان را تغییر دهند تا خوب رفتار نکنند و قوانین اسلام را زیر پا بگذارند. اینگونه حرف می زنند و کمکی نمی کند و اثری هم ندارد.”
یکی از انگیزه ها و الهام های سیما، زنانی هستند که پس از فاجعه های فراوان زنده مانده اند ولی صدای آنها را کسی نمی شنود.
سیما سمار می گوید: “آنها واقعا قویند. تصور کنید زنی که خانه کوچکش خراب شد و کودکانش جلوی چشمانش کشته شدند. او هنوز به زندگی در فقر ادامه می دهد و هر روز با مشکلاتی که دارد مبارزه می کند… و هیچکس به او نمی گوید: بله شما سردردی دارید و این مسکن را بگیرید.”