گزارش تحلیلی
بانکیا، سومین بانک اسپانیا از نظر دارایی نماد سرعت بخشیدن به بحران بدهی این کشور شده است. این بانک و نیاز مبرم آن به نقدینگی، ضعف و شکنندگی را برای سیستم بانکی اسپانیا به ارمغان آورده است.
تحلیلگران برآوردهای متفاوتی از نیاز این بانک به نقدینگی ارایه میدهند، رقمی بین ۶۰ تا ۲۰۰ میلیارد یورو.
دولت اسپانیا به تنهایی برای بانکیا باید ۵/۲۳ میلیارد یورو پول تزریق کند. آنچه وحشت را به جان بازارهای مالی افکنده است، بویژه وقتی در ۲۶ ماه مه رقمی متفاوت را از زبان مدیرعامل جدید بانکیا شنیدند.
خوزه ایگانسیو گویریگولزاری، مدیر عامل جدید بانکیا گفت: «ما از ۱۹ میلیارد یورو سخن میگوییم. منظورم چنین سرمایهای است.»
اما از آنجا که فشارهای بیوقفه برای بازپرداخت بدهیهای اسپانیا همچنان ادامه دارد، این کشور قادرنیست با بهره بالای اوراق قرضه نیازهای مالی خود را جبران کند.
کریستوبال مونتورو، وزیر بودجه روز سه شنبه در یک شبکه رادیویی چنین گفت: «درهای بازار به روی اسپانیا باز نیست. آنها به اسپانیا نمیآیند برای اینکه ممکن نیست از نظر راهکارهای مالی اسپانیا را نجات دهد.»
اسپانیا چهارمین قدرت اقتصادی حوزه پولی یورو است، با ۱۲ درصد تولید ناخلص داخلی کل این منطقه. در حالیکه ایرلند، پرتغال و یونان در مجموع ۶ درصد تولید ناخالص داخلی را در اختیار دارند. با توجه به هزینههای نجات این سه کشور میتوان به هزینههای گزاف نجات اسپانیا نیز پی برد.
ماریانو راخوی، نخست وزیر اسپانیا بار دیگر روز شنبه به بازارهای مالی و همینطور شرکای اروپا چنین پیام داد: «خانمها و آقایان، ما در لبه هیچ پرتگاهی قرار نگرفتهایم. واقعیت این نیست. اسپانیا به لطف سعی و تلاش خود و حمایت شرکای اروپایی از این بحران رهایی خواهد یافت.»
آقای راخوی روز گذشته در سنای اسپانیا برای نخستین بار اوراق قرضه اروپایی را درخواست کرد و گفت: «اروپا باید اطمینان دهد و یا تصریح کند که یورو یک پروژه برگشت ناپذیر است، و خطری آن را تهدید نمیکند. از اینرو باید از کشورهای درگیر بحران حمایت کند. اروپا نیازمند یکپارچگی مالی، بودجهای نظامند، یکپارچگی نظام بانکی و اتحاد از طریق اوراق قرضه و همینطور یک نظارت بانکی با صندوقهای ضمانت سپرده اروپایی است.»
با این حال، رییس دولت اسپانیا خواهان مداخله از بیرون نیست. این، نقدینگی بدون محدودیت است که حیرت آلفردو پرز روبالکابا، رهبر مخالفان سوسیالیست را برنگیخته است. او میگوید: «اگر از نقدینگی اروپایی سخن گفته میشود. منطقا باید مشروط باشد. نقدینگی اروپایی با همتای اروپایی مطرح میشود و این یعنی باید با او مذاکره کرد.»
بدون تردید همتای اروپایی مذاکره کننده اسپانیا، آلمان خواهد بود که چراغ سبزی نشان داده است.
در ارتباط با بحران مالی اسپانیا یورونیوز با خوزه کارلوس دی یز، تحلیلگر ارشد موسسه «اینترمانی» در مادرید گفتگویی انجام داده که متن آن در ادامه آمده است.
یورونیوز: راهبرد دولت اسپانیا تزریق نقدینگی بدون هیچ گونه مداخلهای است. در مقابل اما، راهبرد دولت آلمان بر این است که دولت اسپانیا درخواست کمک مالی کند اما در ازای مداخله. آیا اتحادیه اروپا بدون مداخله به اسپانیا کمک مالی خواهد کرد؟
خوزه کارلوس دی یز:
قوانین صندوق که تا بحال مبنای کار بوده، میگوید پول باید در اختیار دولتها قرار گیرد و دولتها نیز برخی پیش شرطها را بپذیرند، پیش شرطهای خاص و ویژهای را. همه چیز بستگی به این دارد که چگونه پیش شرطها را تعریف کنیم. میتواند سختگیرانه باشد همانطور که در مورد پرتغال یا ایرلند صورت گرفت، یا سهل گیرانه باشد و بیشتر بر بانکها متمرکز شود. این چارچوب برای سه نهاد وام دهنده و اعضای اتحادیه اروپا مناسب است.
یورونیوز: وضعیت اسپانیا دنیا را نگران کرده است. بعنوان مثال، روزنامه لیبراسیون فرانسه عنوان صفحه نخست خود را به این موضوع اختصاص داده است. نظام بانکی اسپانیا واقعا به چه مقدار نقدینگی نیاز دارد؟
خوزه کارلوس دی یز:
سه بانک بزرگ اسپانیا یعنی سانتاندر، بیبی ویای و کگسا که نیمی از نظام بانکی اسپانیا را تشکیل میدهند به هیچ کمکی نیاز ندارند. اما در نیمه دیگر یا به تعبیر درستتر، کمکهای مالی متمرکز بر یک سوم نظام بانکی است یا به گفته صندوق بین المللی پول ۴۰ درصد نظام بانکی را شامل میشود.
ما هنوز نمیتوانیم حدس بزنیم چه میزان. بزودی تحلیلهایی ارایه خواهیم کرد. میتوان از۵۰-۶۰ میلیارد یورو حرف زد که شامل کمک به بانکیا، بزرگترین بانک اسپانیا نیز میشود.
یورونیوز: کمیسیون اروپا به دنبال برنامهای است که با آن بتواند یک اتحادیه مالی و بانکی ایجاد کند. اما برای این کار به موافقت آلمان نیاز دارد. در حالی که این کشور مخالف این پیشنهاد است. آیا فشار بر آنگلا مرکل کارساز است؟
خوزه کارلوس دی یز:
امیدوارم این گونه باشد. چرا که به نفع همه اروپا خواهد بود. به نظر من در حالی که تا این حد عدم اطمینان در بازار حاکم است، چنین برنامهای میتواند به سرمایه گذاران بین المللی این نوید را بدهد که اروپا رو به جلو در حرکت است. آن هم در شرایطی که مردم از پایان یورو صحبت میکنند. این نشانه مثبتی خواهد بود اما یک راه حل کوتاه مدتی نیس. این طرح باید در نشستهای رهبران کشورها مطرح شود، به پارلمانهای کشورهای مختلف برود و دوباره به پارلمان اروپا بازگردانده شود که به چندین ماه زمان نیاز دارد.
شرایط بازار بحرانی است. میزان بهرهای که اسپانیا باید برای اوراق قرضه خود بپردازد به دقت زیر نظر ناظران است. هزینه استقراض برای ایتالیا هم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. بانک مرکزی اروپا ماهها است که اوراق قرضهای را در بازار خریداری نکرده است. این شرایط پیچیده نمیتواند برای درازمدت ادامه پیدا کند.
امیدوارم که در اروپا افراد خردمندی باشند تا برای ما هم پیش بینی اتفاقات سادهتر شود.
یورونیوز: آیا میتوان شرایط اسپانیا را با یونان مقایسه کرد؟
خوزه کارلوس دی یز:
بگذارید با یک مثال توضیح بدهم. یک شیخ سرمایه دار عرب میتواند به اروپا بیاید و یکی از این دو گزینه را انتخاب کند؛ خریدن شرکتهای بزرگی مثل تلفونیکا یا ایندیتکس، یا با همان میزان پول تمام سهام بازار بورس یونان را بخرد. تازه مقداری هم پول اضافه بیاورد! به نظر من مقایسه اسپانیا با یونان نادرست است. اما به هرحال برادران کمدین مارکس بامزه بودند.