ژاک دولور به مدت ده سال رئیس کمیسیون اروپا بوده و یکی از معماران ساختار اروپایی است. به مناسبت دریافت جایزه صلح نوبل توسط اتحادیه اروپا، یورونیوز به دفتر اندیشگاه او بنام “اروپای ما” در پاریس رفته و با او به گفتگونشسته است.
یورونیوز: آیا به یاد دارید زمانی که خبردار شدید کمیته نروژی، اتحادیه اروپا را برای جایزه صلح نوبل برگزیده است، اولین واکنشتان و اولین فکری که به ذهنتان رسید چه بود؟
ژاک دولور: “به یاد تمام پدران و سازندگان اروپا افتادم. به لحظات سرنوشت ساز معنوی و حتی اخلاقی و همینطور به تمامی فعالانی فکر کردم که اروپا وجودش را مدیون آنهاست. کار آسانی هم نیست. لحظات حساسی مثل همین الان وجود دارد. بنابراین انتظار نیش و کنایه های بعضی از شبکه های اجتماعی و بعضی از روزنامه ها را داشتم. اما اینگونه در نظر می گیرم که این جایزه یک پاداش انرژی بخش برای تمامی اروپاییها بوده است.”
یورونیوز: کمیته نروژی نوبل از گسترش اتحادیه اروپا بعنوان یک دوره جدید در تاریخ صحبت به میان آورده است اما گاهی اوقات انتقادهایی نسبت به توسعه اتحادیه مطرح بوده است، بویژه در سال 2004 و وارد شدن همزمان ده کشور به اتحادیه اروپا. مسئله ای که از آن بعنوان منشا مشکلات مدیریت سیاسی اتحادیه یاد می شود، شما چه فکر می کنید؟
ژاک دولور: “از یک طرف نگرش سیاسی به موضوع گسترش اتحادیه بسیار موفق بوده مثل مورد اسپانیا و پرتغال. رهبران آن زمان هنگامی که من رئیس کمیسیون بودم، می خواستند به مردمشان نشان بدهند که استقبال از کشورهایی که مدل دیکتاتوری را کنار گذاشته اند به آنها اجازه می دهد تا شانس خودشان را با احیا یا تاسیس دموکراسی امتحان کنند. درعین حال، چون سطح زندگی شان پایین تر از حد متوسط بود، من سیاست اتحاد و همبستگی را پیشنهاد کردم که امروز بیش از یک سوم بودجه اروپایی به آن اختصاص دارد. لحظه برجسته ای در تاریخ اروپا بود. در مورد کشورهای سابق عضو “انجمن تجارت آزاد اروپا” که در مقابل آن بریتانیا بازار مشترک موسوم به شش کشور را پایه گذاری کرده بود، به آنها پیشنهاد یک منطقه آزاد تجاری بزرگ را کردم. خوب، به غیر از نروژ، همه ترجیح دادند که عضو شوند. و بعد فرو ریختن دیوار برلین را داشتیم که راه توسعه اتحادیه و پیوستن کشورهای دیگر را باز کرد. هنوز هم بر این باورم که این گسترش خیلی سریع صورت گرفت در واقع ما قبل از پذیرایی از مهمان هایمان نیامدیم اول شرایط منزل را مهیا کنیم. بعلاوه وقتی در سال 1992 موضوع تمایل آنها به عضویت را در لیسبون مطرح کردم به مذاق آقایان خوش نیامد. گفتم اما ما که از طرف آنها تحت فشار نیستیم، بنابراین پیشنهاد می کنم قبل از این کار، اول ساختارهای اتحادیه را ارتقا بدهیم و مقررات مالی را مشخص کنیم. ولی شوق جمعی بر این بود که این کار سریع انجام شود برای بعضی هم البته دو پارگی سیاسی بوجود آورد، خلاصه اینکه محاسبات ما در گسترش اتحادیه خیلی درست نبودند.”
یورونیوز: بحران مالی و اقتصادی محدودیتهای یورو را ثابت کرد. وضع یک واحد پولی مشترک آیا در نهایت تصمیم درستی بوده است؟
ژاک دولور:“بله. این یک تصمیم خوبی بود. اما ایراد ساختاری به آن وارد است . اگر به گزارش کمیته دولور که به درخواست شورای اروپا و در پاسخ به چگونگی
به کارگیری یورو تهیه شده دوباره نگاهی بیندازید می بینید که از نظر ما این کار دو بخش مجزا دارد بخش اقتصادی و بخش مالی. بخش اقتصادی مورد غفلت قرار گرفته و بعلت این نقص ساختاری، ما هزینه سنگینی دادیم. برای اینکه بین سیاستهای اقتصادی هماهنگی ای وجود نداشت و میان وزرا بحثهای شفافی درنمی گرفت که می توانست باعث جلوگیری از وضعیت فعلی در ایرلند، اسپانیا و پرتغال شود. اما نشد ولی چرا؟ برای اینکه در آن زمان از یورو حمایت می شد اما محرک نبوده و یورو حتی با اشتباهاتمان حمایت می شده است. این نقص ساختاری است که امروزه باید رفع شود.”
یورونیوز: برای اینکه شهروندان دوباره به اروپا اعتماد کنند چکار باید بکنیم؟
ژاک دولور: “وقتی عکس العملهای کشورهایی که دچار مشکل شده اند را می خوانم، می بینم که آنها هیچ وقت نمی گویند“دولتهای ما حماقت کردند و ما باید تاوان کار آنها را پس بدهیم” نه، آنها می گویند “این ایدئولوژی غالب است و خوب تقصیر اروپاست.” بنابراین هیچ وقت اینقدر نیاز به توضیح نبوده که اروپا چه چیزهایی به ارمغان آورده و چه پروژه هایی برای آینده دارد. به راحتی به شما بگویم، چون دیگر در این تشکیلات نیستم و در دوران من کارها کمی آسانتر بود. باید به نقد دلایل اصلی پرداخت. کار رئیس کمیسیون سفر در سراسر اروپا نیست، باید دولتها به جای اینکه بگویند این تقصیر بروکسل است یا تقصیر آمریکاست، بگویند“می دانید کارهایی که تا به امروز انجام دادیم را باید ادامه دهیم و بالاخره به هدف می رسیم” و باید به این مسئله بیشتر از نقطه نظر زندگی جمعی نگاه کرد تا از منظر شغلی و توسعه ای.”
یورونیوز: آیا بالاخره روزی به اتحاد سیاسی اروپا خواهیم رسید؟
ژاک دولور: “در حال حاضر فکر نمی کنم چنین اتفاقی بیفتد. از آنجا که تمایز همواره یکی از موتورهای محرک اروپا بوده، مثل شنگن و یورو، فکر می کنم در گام نخست، باید منطقه یورو را با افزایش همکاری استحکام بخشیم. چیزی که در معاهدات هم پیش بینی شده و در وهله دوم اینکه منطقه یورو از خود بودجه و ابزار تنظیم اقتصادی و یک تشکیلات اروپایی در مورد بدهیها داشته باشد، چیزی که بواسطه آن، هم می شود اعمال نظارت کرد و هم قبل از اینکه بخواهد مشکلی بوجود آید به یک همبستگی جمعی رسید. در مرحله بعد است که من یک اروپای بزرگ را می بینم، یک اروپای باز که بر اساس بازار واحد پایه گذاری شده. اروپایی که در آن آزادی رفت و آمد افراد، خدمات، دارایی و سرمایه در آن وجود دارد. بعلاوه در مورد کمک به توسعه، سیاست مجاورت و همسایگی و همینطور در مورد قربانیان فجایع یک دیدگاه جهانی دارد، من اینچنین اروپای بزرگی را به عنوان مدلی می بینم که از آن می توان در اعمال اصلاحات در سازمان ملل الهام گرفت.”
یورونیوز: شاید که بحران یورو کاندیداها یی همچون ترکیه را برای پیوستن به اتحادیه اروپا دلسرد کرده باشد. نظر شما چیست؟
ژاک دولور: “در مورد ترکیه فکر کنم، خیلی از دولتمردان اروپایی بودند که می گفتند؛ “ترکیه هرگز” و من فکر می کنم که این یک اشتباه جدی بود. چون ما خودمان را به چشم جهانیان بیشتر بعنوان یک گروه مسیحی شناسانده بودیم، و برای این افراد هیچ چیز به اندازه تمایز قائل شدن بین ملت ها اهمیت ندارد. همین حالا هم کشمکش زیادی با متعصبان حفظ یکپارچگی اروپا وجود دارد، با کسانی که بقیه را نفی می کنند، می خواهند به بقیه حمله کنند و در راه پیوستن آنها مشکل ایجاد کنند. دولت های زیادی هستند که دایره فکرشان محدود است. صحبتم را با توضیح جمله ای از رئیس قبلی اندیشگاهمان بنام “اروپای ما” به اتمام می رسانم که می گوید: “نقش دولتها باید بیشتر سختگیرانه باشد و نقش اروپا، نقشی دلجویانه” اگر بخواهیم این را برای چشم انداز مالی انجام بدهیم. خیلی راحت با اضافه کردن 200 میلیارد یورو در طول کل دوره و اگر این 200 میلیارد صرف رشد اقتصادی مبتنی بر اصول محیط زیست و بنای زیرساختها و فعالیت های تحقیقاتی بشود باور کنید اروپا چهره خود را باز خواهد یافت.”