تلاش بانک مرکزی اروپا برای مقابله با معضل کاهش قیمتها

تلاش بانک مرکزی اروپا برای مقابله با معضل کاهش قیمتها
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

بانک مرکزی اروپا درباره تورم منفی در اروپا و خطرات ناشی از کاهش قیمتها هشدار داده است.

در برنامه این هفته اقتصاد واقعی، با پیتر پرایت، اقتصاددان ارشد بانک مرکزی اروپا و عضو هیئت مدیره این بانک، درباره تورم منفی و برنامه های مقابله با مشکل کاهش قیمتها صحبت کردیم و همچنین نگاهی به مشکل تورم منفی در بلغارستان داشته ایم.

ارتباط میان تورم و رشد اقتصادی در کشورها

در اقتصادی مانند منطقه یورو، اثرات تغییرات قیمت بلافاصله احساس می شود. وقتی اقتصاد رشد می کند و سود افزایش می یابد، تورم را افزایش می دهد. افزایش تورم تا میزان ۲ درصد همچنان می تواند وضعیت پایداری را در کشور به همراه داشته باشد اما اگر میزان این تورم از دو درصد بیشتر شود، آنگاه شرایط بتدریج از کنترل خارج می شود.

اما زمانیکه فعالیتهای اقتصادی کند شوند، قیمتها نیز دچار رکود خواهند شد و به این ترتیب یک دوره سقوط قیمتها بوجود می آید و تورم منفی شروع می شود.

برای روشن شدن موضوع داستان استیو شیرینی فروش را تعریف می کنیم. او برای فعالیتش به تعدادی کارمند، و میزان قابل توجهی مواد اولیه مثل شیر و آرد و تخم مرغ و حتی کامپیوتر نیاز دارد. اما روزی فروش استیو کم می شود بنابراین محصولاتش را حراج می کند. حتی با وجود حراج، او مشتریان زیادی نخواهد داشت بنابراین مجبور به کاهش بیشتر قیمتها می شود. اما باز هم مشتری ندارد زیرا مردم همچنان منتظرند تا او قیمتها را بیشتر پایین بیاورد. به این ترتیب درآمدی کسب نمی شود بنابراین استیو مواد اولیه کمتری را سفارش می دهد و برای سفارش های جدید صبر می کند. در این شرایط، تامین کنندگان مواد اولیه نیز مجبور به کاهش قیمتها می شوند تا استیو را متقاعد به خرید موادشان کنند. اما استیو هم بیشتر صبر می کند تا قیمت مواد اولیه بیشتر کاهش یابد. این چرخه منفی، تامین کنندگان مواد اولیه را مجبور می کند که سفارش کمتری به کشاورزان دهند و در نهایت درآمد کمتری نیز به کشاورزان تولید کننده شیر و آرد می رسد. این روند برای پایین نگه داشتن بیشتر قیمتها همچنان ادامه می یابد و در نهایت باعث می شود هیچ کس به خرید و فروش نپردازد و سود معاملات به حداقل برسد و صاحبان شرکتها مجبور به حذف تعداد کارکنانشان شوند. دیگر نه شغلی وجود خواهد داشت و نه درآمدی، و مردم دیگر نمی توانند کلوچه های استیو را بخرند. کسب و کار همه دچار رکود می شود و اقتصاد دچار تورم منفی می گردد.

تورم منفی در کشورهای بحران زده اروپا

یونان، بلغارستان، قبرس، مجارستان، اسلواکی، کرواسی و پرتغال، اکنون دچار مشکل تورم منفی هستند. در دیگر کشورهای اتحادیه اروپا نیز مشکل کاهش قیمتها وجود دارد.
تورم منفی بر میزان دستمزد و میزان پس انداز تاثیر خواهد گذاشت.

نرخ قیمتها در بلغارستان که یکی از فقیرترین کشورهای عضو اتحادیه اروپاست طی یکسال اخیر همواره رو به کاهش بوده است. اگرچه این کشور بهشت خریداران نامیده می شود اما با این وجود مردم قادر به خرید نیستند و همین موضوع عواقب ناخواسته زیادی به همراه داشته است.

در بلغارستان همه چیز ارزان تر از قیمت واقعی است به همین دلیل گردش مالی در شرکتها نیز بسیار پایین است. به این ترتیب درآمد دولت نیز بسیار کم می شود و در نهایت میزان اشتغال و سطح دستمزدها نیز بسیار پایین می آید. به همین دلیل اگرچه کالاها بسیار ارزان هستند اما باز هم کسی توان خرید آنها را ندارد.

جردن متیو، مدیر اجرایی انجمن تجارت مدرن می گوید: «این اولین بار در تاریخ بلغارستان است که چنین اتفاقی روی می دهد. ما شاهد تورم بیش از حد، تورم بالا و ثبات قیمتها بوده ایم اما تاکنون تورم منفی نداشتیم و شاید به همین دلیل است که مردم واکنشی نشان نمی دهند.»

ضروری است که عامل این تورم منفی مشخص شود و پیش بینی شود که آیا این وضعیت منجر به ایجاد مارپیچ تورمی خواهد شد یا خیر. زیرا این مشکل برای کشورهای بشدت بدهکار و ساکنان آنها بسیار بد است.

نیکولا استویانو، سردبیر اقتصادی روزنامه «کاپیتال» بلغارستان می گوید: «در اکثر موارد، علت اصلی این کاهش قیمتها در بلغارستان تصمیم دولت در سال گذشته برای کاهش قیمت برق مصرفی بوده است. این کار باعث کاهش قیمتها در کل اقتصاد و در نهایت ایجاد تورم در اقتصاد شده است.»

صاحب این مغازه کوچکی در این کشور می گوید حتی کاهش چند سنت دیگر از قیمتها نیز نمی تواند مشتریان را تشویق به خرید کند. به دلیل کاهش قیمتها توسط توزیع کنندگان، قیمت نهایی باز هم کاهش یافته اما خرید مشتریان بیشتر نشده است.

او می گوید: «قیمت جدید نوشابه کوکاکولا تنها ۸۰ سنت است و شیر معمولی هم اکنون در بسته بندیهای بزرگتری ارایه می شود. این تصمیمی است که توسط تولید کنندگان گرفته شده تا با ارایه محصول بیشتر بتوانند قدرت رقابت در بازار را حفظ کنند. همچنین من شخصا تصمیم به کاهش قیمت تعدادی از محصولات گرفتم تا میزان فروش را افزایش دهم. اما باز هم چندان موفق نبودم. زیرا طرز فکر بلغارها این است که اگر قیمت کالایی ارزان است حتما مشکلی وجود داشته. مثلا تقلبی است و یا تاریخ مصرف آن به پایان رسیده است.»

امسال در ماه آوریل، نرخ تورم در منطقه یورو بیش از حد انتظار پایین آمد و به رقمی پایین تر از سال گذشته رسید. در اتحادیه اروپا نیز وضعیت مشابهی وجود داشت.

پیتر پرایت، اقتصاددان ارشد و عضو هیئت مدیره بانک مرکزی اروپا درباره تصمیمات بانک مرکزی اروپا در نشست ماه ژوئن توضیح می دهد و اینکه آیا باید نگران باشیم یا خیر.

پیتر پرایت می گوید: «سطح تقاضا پایین است زیرا بسیاری از خانواده ها، شرکتها و بسیاری از دولتها بدهی بالایی دارند و سعی می کنند هزینه هایشان را در مقایسه با ظرفیت تولیدشان کاهش دهند. بنابراین، شما فشار بیشتری را روی سیستم قیمت گذاری خواهید دید. این وضعیت کنونی ماست و اکنون فشار بیشتر برای کاهش قیمتها باعث شده که اقتصاد غیرفعال شود و متناسب با آن سیاستهای پولی مسالمت آمیزی به اجرا گذاشته شود مثل سیاست کاهش نرخ بهره و رساندن آن به صفر و دیگر ابزارهای مشابه.»

یورونیوز: بانک مرکزی اروپا دقیقا از چه ابزاری برای تغییر این وضعیت استفاده می کند؟

پیتر پرایت می گوید: «همانطور که می دانید باید اصلاحاتی در نرخ بهره انجام دهیم. نرخ بهره همچنان پایین باقی خواهد ماند. نرخ بهره بلند مدت در ایالات متحده آمریکا افزایش یافته است زیرا وضعیت در آنجا بهبود یافته است. ما برخلاف گذشته این توانایی را یافتیم که نرخ بهره هایمان را از نرخ بهره ایالات متحده آمریکا جدا کنیم و به این ترتیب سیاست انعطافی داشته باشیم. ما بطور مشخص به دنبال اجرای این سیاست از طریق اعطای وام به شرکتهای کوچک هستیم و باید بر روی امکاناتمان در این بخش تمرکز کنیم.»

یورونیوز: صحبتهایی درباره نرخ بهره منفی وجود داشته
است. آیا ما به دنبال آنیم که میزان اعتبارات را به تدریج کاهش دهیم؟

پیتر پرایت می گوید: «دسترسی شرکتها به اعتبارات بسیار کم است که این ممکن است به دلیل ساختار ویژه اداری در کشورها و یا محدودیت منابع بانکها برای اعطای اعتبارات باشد. ما در حال کار بر روی این موضوع هستیم. اما این روشن است که ما مصمم هستیم کانالهای اعطای وام را افزایش دهیم.»

یورونیوز: آیا ما باید برای یک دوره میان مدت یا بلند مدت منتظر یک تورم پایین باشیم؟

پیتر پرایت می گوید: «بزرگترین چالشی که امروز داریم ایجاد یک دید کلی از آینده ای مثبت است. چالشی که امروز در بسیاری از کشورها دیده می شود. ما به دنبال ایجاد یک شرایط مطلوب مالی هستیم تا هنگامیکه یک شرکت تصمیم به سرمایه گذاری می گیرد با محدودیت در دسترسی به اعتبار مواجه نباشد.»

ژاپن و رکود بیست ساله در این کشور

همه ما زمانی که به خرید میرویم از قیمتهای بالا شکایت داریم اما با وجود کاهش قیمتها نیز خرید نمی کنیم و امید به کاهش بیشتر قیمتها در آینده داریم. اقتصاددانان می گویند نمی توان به چنین کاری ادامه داد زیرا ممکن است مانند ژاپن دچار رکودی بیست ساله شویم. این رفتار ما بانک مرکزی اروپا را در تقابل با سایر بانکهای مرکزی جهان قرار می دهد که در حال سخت کردن سیستم عرضه پول و افزایش نرخ بهره هستند.

اروپایی ها مشغول یادگیری این درس سخت هستند که نه تنها تورم خیلی بالا بلکه تورم خیلی پایین نیز بد است. بویژه اگر خطر ابتلا به تورم منفی، به همراه نرخ بی سابقه بیکاری، بدهی عمومی و تفاوت ارزش دلار با یورو، یک معجون انفجاری درست کند.

ماریانا مازوکاتو، استاد اقتصاد و نوآوری دانشگاه ساسکس می گوید: «تورم در سطح متوسط و تا حدود ۴ یا ۵ درصد، نشانه یک اقتصاد در حال رشد است؛ و در مقابل شما معمولا زمانی تورم منفی دارید که یک رشد اقتصادی پایدار و بلند مدت نداشته باشید. این تورم منفی تا زمانیکه دولت مانند یک بنگاه اقتصادی عمل کند خطرناک است.»

یورونیوز: آیا هیچ راهی برای مقابله با خطر کاهش قیمتها حتی در اقتصادهای قوی تر وجود ندارد؟

بروس استوک، مدیر نگرش اقتصادی در مرکز تحقیقات پیو در واشنگتن دی.سی می گوید: «بررسی ما نشان می دهد که آلمانی ها که بطور تاریخی و بویژه پس از تورم بالای سالهای ۱۹۲۰میلادی بیشترین ترس و نگرانی را از تورم داشته اند اکنون کمتر از دیگر کشورهای اروپایی نگرانند و این نشان می دهد که باید فضای بیشتری برای مانور سیاستهای پولی وجود داشته باشد.»

در اروپا این ترس وجود دارد که وضعیت کنونی منتهی به شرایطی شود که در ژاپن روی داد و آن غول اقتصاد آسیا را درگیر یک رکود بیست ساله کرد.

ویلیام سایتو، مشاور دولت ژاپن می گوید: «شباهتهای زیادی وجود دارد. تورم یکی از موضوعات اصلی است که ژاپن طی بیست سال اخیر با آن درگیر بوده زیرا این کشور اولین کشور در جهان بود که همزمان با مشکل پیر شدن جمعیتش، با مشکل کوچک شدن جمعیت نیز روبرو بود. در این حالت پیش بینی ها در بخش اقتصاد کلان به هم می خورد. زیرا افرد مسن تر خواهان درآمد ثابت در آینده اند و درست یا اشتباه، از نظر افراد مسن کاهش قیمتها چیز خوبی خواهد بود.»

برای جلوگیری از بروز این سناریو ضروریست که نه تنها به نیازهای اکثریت مسن، بلکه به نیازهای نسل های آینده نیز توجه شود.

یورونیوز: آیا شما شباهتی میان وضعیت کنونی اروپا با ژاپن می بینید؟

پیتر پرایت می گوید: «فکر می کنم یکی از تفاوتهای عمده با وضعیت ژاپن، این است که ما امروز کاملا به بخش بانکی توجه کردیم. همچنین در زمینه سیاست های پولی واکنش ما از همان ابتدای بروز بحران بسیار قوی بوده است. چیزی که در زمان بحران در ژاپن به آن توجه نشد.»

یورونیوز: آیا ممکن است احکام بانک مرکزی اروپا مانع از آن شود که آنچه را می توانید انجام دهید؟

پیتر پرایت: «خیر. نمی خواهم چنین چیزی بگویم. در منطقه یورو، برای پشت سر گذاشتن بحران، ما با موسساتی مواجه بودیم که بگونه ای ضعیف به مدیریت بحران می پرداختند. در ایالات متحده آمریکا چنین وضعیتی وجود نداشت و بازار کار از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار بود. امروز ما خروج از این بحران را شروع کردیم ولی آسیبهای زیادی دیدیم. در برخی بخش ها دچار رکود شدیم و همچنین همواره فشار بر قیمت گذاری وجود داشته است. بنابراین اگرچه تورم منفی وجود ندارد اما سرعت رشد کند است و تورم پایین وجود دارد. این چیزی است که ما را راضی نمی کند، ما بوضوح اعلام کردیم می خواهیم به مقابله با آن بپردازیم و این چیزی است که در حال انجام آنیم.»

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

دو مشکل اصلی بانک مرکزی اروپا: نرخ پایین تورم و افزایش بدهی ها

بحران یونان؛ چالش ها و راه حل های دولت برای ثبات و رشد اقتصادی

بنگاه‌های تجاری، برندگان تقویت طرح صندوق سرمایه‌گذاری راهبردی اروپا؟