پیامدهای الحاق لیتوانی به حوزه پولی یورو چیست؟

پیامدهای الحاق لیتوانی به حوزه پولی یورو چیست؟
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

لیتوانی از آغاز سال ۲۰۱۵ به منطقه پولی یورو می پیوندد. در این گزارش «اقتصاد واقعی» پیامدهای پیوستن آخرین کشور حوزه دریای بالتیک به منطقه یورو را

لیتوانی از آغاز سال ۲۰۱۵ به منطقه پولی یورو می پیوندد. در این گزارش «اقتصاد واقعی» پیامدهای پیوستن آخرین کشور حوزه دریای بالتیک به منطقه یورو را بررسی و پرسشهای مردم درباره سیاستهای پولی را نزد رییس بانک مرکزی لیتوانی مطرح می کنیم.

اقتصاد لیتوانی پس ازمقابله با مشکلات اقتصادی سخت از سال ۲۰۱۱ شروع به رشد کرده است و انتظار می رود تولید ناخالص داخلی این کشو بیشتر هم شود. تورم تحت کنترل است، وضعیت اشتغال در حال بهبود است و بدهی های دولت هم کم است. لیتوانی نوزدهمین کشوری است که پول رایج آن، یورو خواهد بود.

نگاهی اجمالی به اقتصاد لیتوانی

لیتوانی جنوبی ترین و پرجمعیت ترین کشور حوزه دریای بالتیک است. در قرن چهاردهم دوک نشین لیتوانی، بلاروس، اوکراین و بخشهایی از لهستان و روسیه امروز را در برمی گرفت و به این ترتیب بزرگترین کشور اروپا بود. لیتوانی در سال ۱۹۹۰ میلادی نخستین جمهوری شوروی بود که اعلام استقلال کرد. این کشور در سال ۲۰۰۴ به اتحادیه اروپا پیوست و همان موقع عضوسازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو شد.

همسایگان لیتوانی، لهستان، بلاروس، لتونی و منطقه کالینگراد روسیه هستند. ۸۴ درصد جمعیت این کشور لیتوانیایی، ۶ درصد آن لهستانی و ۵ درصد آن روس هستند.

واحد پول لیتوانی از جنگ جهانی اول و از سال ۱۹۲۲ “لیتاس” بود که از سال ۱۹۹۳ پس از کنار گذاشتن تدریحی روبل، دوباره پول رایج کشور شد. از سال ۱۹۹۴ نرخ مبادله این پول با دلار ثابت نگه داشته می شد و در سال۲۰۰۲ این تثبیت نرخ ارز به یورو منتقل شد.

بعلت نرخ بالای تورم و بحران اقتصادی لیتوانی نتوانست در سال۲۰۰۷ به منطقه یورو بپیوندد. لیتوانی اینک کلیه معیارهای لازم برای پیوستن به منطقه پولی یورو را برآورده کرده است و از اول ژانویه ۲۰۱۵ یورو واحد پول لیتوانی خواهد شد.

پاسخ رییس بانک مرکزی لیتوانی به نگرانی مردم از تاثیر یورو بر قیمتها

هنگام گذار از یک واحد پولی به یک واحد پولی دیگر اغلب این نگرانی وجود دارد که اقتصاد کشور دچار تورم شود. اما طبق استانداردهای رسمی، ارز دونرخی می تواند به مردم بفهماند که آیا عملکرد کسب و کار در تعیین قیمت ها منصفانه بوده است یا نه.

مسأله دیگر، هزینه های مقطعی و نرخ بهره است که انتظار می رود با انتخاب واحد پول یورو کاهش یاید. پیش بینی می شود گذار به واحد پول یورو تا مدتی وضعیت اشتغال را بهبود بخشد، اما بهبود بازار کار در دراز مدت نیاز به اصلاحات ساختاری دارد.

لیتوانی تا رسیدن به «رخداد بزرگ» اول ژانویه روزشماری می کند. در ۱۵ روز اول سال ۲۰۱۵، یورو همراه با واحد پول قدیمی (لیتاس) در گردش خواهد بود. بانکها و ادارات پست واحد پول جدید را دریافت کرده اند. به فروشندگان و شهروندان عادی نیز مجموعه سکه های جدید داده شده است.

خیلی از فروشندگان عمده یادداشتی را امضا کرده و متعهد شده اند که قیمتها را به بهانه استفاده از واحد پول یورو افزایش ندهند. دولت بر قیمتهای ۴۰ کالا و خدمات اساسی نظارت دارد و فهرست ۱۰۰ کالا و خدمات دیگر را که تا ماه اوت آینده زیر نظر خواهد داشت، منتشر کرده است. لیتوانیاییها می گویند برای چالش انتخاب واحد پول جدید آماده اند. یکی فروشنده می گوید: «فکر می کنم داشتن یک واحد پول خیلی بهتر از مبادله ارزهای مختلف و تمام دردسرهای این مبادلات است.»

ویتاس واسیلیاسکاس، رییس بانک مرکزی لیتوانی درباره نگرانیهای مردم عادی از استفاده از یورو می گوید:«لتونی نزدیک ترین کشور به ماست که یوور در آن در گردش است. در لتونی افزایش قیمت ناشی از واحد پول یورو فقط ۰.۱ درصد بوده است و ما هم می توانیم انتظار چنین افزایشی را در لیتوانی داشته باشیم البته باید این را هم در نظر بگیریم که درآمدها بین ۴ تا ۵ درصد افزایش خواهد یافت.»

از دست دادن کنترل ملی بر واحد پول یکی دیگر از مسائلی است که شهروند عادی را نگران می کند. وی در اینباره می گوید: «ما از سال ۲۰۰۲ نرخ یورو بر حسب پول خودمان را ثابت نگه داشته ایم، یعنی مدت هاست سیاست پولی «مستقل» نداریم. درعمل، واحد پول ما یورو بوده است.»

از نظر رییس بانک مرکزی لیتوانی دلیل انتخاب واحد پول یورو این است که خطرِ اعطای اعتبار را از بین خواهد برد و نرخ بهره کاهش خواهد یافت. کاهش نرخ بهره امکان رشد اقتصادی را بیشتر خواهد کرد.

رویکرد متفاوت لهستان، همسایه لیتوانی به اتحاد پولی

اقتصاد لهستان، همسایه لیتوانی یکی از قوی ترین اقتصادهای اروپاست. این کشورهنوز نتوانسته تصمیم بگیرد که منافع اقتصادیش با پیوستن به ناحیه پولی یورو تأمین می شود یا نه.

مونیکا زوچووسکا شرکت آرایشی تازه تأسیسی در ورشو را اداره می کند. محصولات شرکت او به اروپا و نقاط دیگر جهان صادر می شود.

در حالی که در لهستان بحث در باره الحاق یا عدم الحاق به ناحیه پولی یورو بسیار داغ شده است، خانم زوچووسکا می گوید که فعلا بیرون ماندن از ناحیه یورو بهتر است.

وی می افزاید: «در حال حاضر نگه داشتن واحد پول زلوتی لهستان برای ما مفیدتر است: هزینه های تولید بر حسب زلوتی است. اما فروشمان به یوروست. درحال حاضر دستمزد کارگران کمتر از بقیه جاهاست. اما اگر به ناحیه یورو ملحق شویم این دستمزدها باید افزایش یابد. البته وقتی این لحظه فرا برسد، اقتصاد ما گسترش یافته است و مشکل بزرگی پیش نخواهد آمد. اما برای شرکتهایی که تازه کارشان را آغاز کرده اند این مسأله خیلی وضعیت را تغییر خواهد داد.»

نظرسنجیها نشان می دهد که دو سوم لهستانی ها با انتخاب واحد پول یورو مخالف هستند. یک دلیل عمده، رشد سریع اقتصاد لهستان است. لهستان تنها کشور اتحادیه اروپا بود که پس از بحران مالی جهانی، اقتصادش همچنان به رشد خود ادامه داد.

اما اقتصاد این کشور با مشکلات دیگری دست به گریبان است: تولید ناخالص ملی لهستان کمتر از یک سوم میانگین کشورهای ناحیه پولی یورو است و نرخ تورم آن هم منفی است.

بانک جهانی معتقد است که زمانیکه لهستان به ناحیه یورو بپیوندد، منافعی که عاید این کشور خواهد شد، بسیار بیشتر از پیامدهای منفی این الحاق برای اقتصاد لهستان است.

مارسین پیاتکوفسکی، کارشناس ارشد بانک جهانی می گوید: «انتخاب واحد پول یورو برای لهستان فایده دارد زیرا سرمایه گذاری دراین کور و ثبات اقتصادی را افزایش خواهد داد. جذب فناوری نیز شتاب خواهد گرفت.»

لهستان قبلا توافق کرده است که به ناحیه یورو بپیوندد. اما بسیاری از لهستانی ها می خواهند قبل از پیوستن به ناحیه پولی یورو اقتصاد این ناحیه به وضعیت پیش از بحران بازگردد. همچنین، خود این کشور هم باید اقدامات زیادی برای بیرون آمدن از وضعیت بحران اقتصادی انجام دهد.

آقای پیاتکوفسکی می افزاید: «لهستان نیاز دارد پیس از پیوستن به ناحیه پولی یورو مقدماتی را فراهم کند. باید کاملا انعطاف پذیر باشد و توان رقابت با دیگر بازیگران عرصه اقتصاد را داشته باشد. این درسها را که از بحران اقتصادی آموخته ایم.»

فرای مسائل اقتصادی، تحلیلگران معتقدند مسائل ژئوپولیتیک بویژه بحران در اوکراین، همسایه شرقی لهستان، این کشور را به سیاستهای پولی اتحادیه اروپا نزدیکتر خواهد کرد.

از سوی دیگر دولت لهستان می گوید که با بزرگترین بحران امنیتی اززمان جنگ سرد تاکنون روبروست.

دیدگاه دولت لیتوانی درباره رواج واحد پول یورو

در گفتگو با الگیرادس بوتکه ویسیوس، نخست وزیر لیتوانی درباره فرصتهایی که در گذشته برای استفاده از واحد پولی یورو در این کشور از دست رفت، صحبت می کنیم.

یورونیوز: از شما به خاطر شرکت دراین گفتگو سپاسگزاریم. با پیوستن به ناحیه یورو چه چیزهایی در لیتوانی تغییر کرده است. در گذشته با فرار سرمایه مواجه بودید و تورم هم مایه نگرانی بود. آیا تغییر استراتژی اقتصادی به گونه ای بوده است که در آینده چنین وضعیتی پیش نیاید؟

الگیرادس بوتکه ویسیوس: «پس از بحران اقتصادی سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ میلادی مقررات روشنی برای کنترل بازارهای مالی و کاهش کسری بودجه وضع شد. اصلاحاتی در بخش انرژی به انجام رساندیم تا قیمت منابع انرژی را کاهش دهیم.»

یورونیوز: آیا گمان نمی کنید بیش از حد بر سیاستهای پول متکی هستید؟

الگیرادس بوتکه ویسیوس: «بله شاید این طور باشد اما مهمترین مشکل، سیاست پولی نیست. موضوع خیلی مهم برای ما این است که در دوران وخامت اوضاع اقتصادی خیلی از جوانهای ما لیتوانی را ترک کردند. با نوعی مهاجرت دسته جمعی [روبرو بودیم].»

یورونیوز: درباره دستمزدها و اصلاح قوانین کار صحبت کنیم. می دانیم هدف این است که نیروی کار مهاجر به لیتوانی جذب شود.

الگیرادس بوتکه ویسیوس: «سطح دستمزدها در لیتوانی یکی از پایین ترین سطح دستمزدها در اروپا بود. حالا دستمزدها رو به افزایش است و تقریباً بین ۴ تا ۵ درصد افزایش پیدا کرده است. اما کمی نگران هستم که بازدهی به همان میزان افزایش نیافته است.

یورونیوز: آیا افزایش تعداد سالخوردگانی که قادر به کار نیستند مشکل ساز است؟ آیا سیستم بیمه های اجتماعی لیتوانی دستخوش تغییر خواهد شد؟

الگیرادس بوتکه ویسیوس: «به نکته مهمی اشاره کردید. روند تغییرات جمعیتی در لیتوانی به این صورت است که هر سال شمار سالخوردگانی که باید حقوق بازنشستگی دریافت کنند، بیشتر می شود. در بازار کار با مشکل یافتن افراد متخصص روبرو هستیم،.در برنامه ریزی برای آینده و اصلاحات ساختاری مختلفی که باید به مرحله عمل در آوریم، این مشکل مهمی است.

یوورنیوز: آقای نخست وزیر، در باره لهستان گفتگو کنیم. در این کشوربحث در باره پیوستن به منطقه پولی یورو هنوز ادامه دارد. از نظر امنیت اقتصادی پیوستن به یورو چه اهمیتی برای لیتوانی دارد؟

الگیرادس بوتکه ویسیوس: «رسیدن به این تصمیم در آغاز سال ۲۰۱۳ مسلما چالش بزرگی بود. برای ما خیلی مهم است که کشورهای بالتیک واحد پول مشترک یورو را داشته باشند. این تصمیم از نظر محاسبه هزینه دریافت اعتبار و وام در بودجه ملی نیز اهمیت دارد. نرخ بهره کمتر، هزینه های خدمات را در بودجه ما کاهش خواهد داد.»

یورونیوز: آیا در روابط اقتصادی خود با روسیه نیاز به تغییر استراتژی دارید؟

الگیرادس بوتکه ویسیوس: «اگر منظورتان رشد و توسعه اقتصادی در آینده و ارتباط با روسیه است، باید بگویم که در حال حاضر با بازارهای اروپای غربی در تماس نزدیک هستیم و در پی گسترش روابط و انعقاد قراردادهای جدید با کشورهای دیگر. قبل از تحریمها بیست درصد صادرات ما به روسیه بود و بسیاری از تجار ما متوجه شده اند که بازار روسیه بازار پرمخاطره ای شده است.

یورونیوز: اگر روسیه واکنش نشان دهد، استراتژی شما برای کنترل تورم در لیتوانی و فراهم کردن انرژی مورد نیاز مردم چه خواهد بود؟

الگیرادس بوتکه ویسیوس: «درباره قیمتها باید گفت که دولت پس از مذاکره با گازپروم، قیمت گاز را ۲۰ درصد کاهش داد. لیتوانی نه تنها به گاز مایع دسترسی دارد، بلکه واردات گاز از طریق پایانه گاز مایع، مثلا از شرکت نروژی استات اویل را آغاز کرده است. بنابراین خطری که پیش از این، بدلیل وابستگی به گاز پروم وجود داشت، اکنون بدلیل دسترسی به منابع دیگر گاز از بین رفته است.درباره بخش انرژی، این را هم اضافه کنم که سال آینده دو پروژه بسیار مهم باید به اتمام برساند: یکی اتصال به برق سوئد و دیگری اتصال به برق لهستان.»

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

بحران یونان؛ چالش ها و راه حل های دولت برای ثبات و رشد اقتصادی

بنگاه‌های تجاری، برندگان تقویت طرح صندوق سرمایه‌گذاری راهبردی اروپا؟

تحولات فناوری و اقتصاد دیجیتال؛ آیا ربات‌ها بهره‌وری را افزایش خواهند داد؟