آگهیمجلس نهم شورای اسلامی سال پایانی فعالیتش را سپری می کند و با استیضاح دو وزیر دولت حسن روحانی که اولی منجر به برکناری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری شد و نیز مخالفت اکثریت اصولگرای آن با عملکرد دولت به ویژه در مذاکرات هسته ای با غرب، طی ۲۲ ماه گذشته بسیار خبرساز بوده است. مجلس نهم به تازگی طرحی را به تصویب رساند که بر اساس آن هر شش ماه یکبار وزیر امورخارجه باید روند اجرای توافق احتمالی بر سر پرونده فعالیت های جمهوری اسلامی را به نمایندگان گزارش کند. این مصوبه از سوی شورای نگهبان نیز پذیرفته شد. شورای نگهبان نیز علاوه بر این، از تشکیل هیات نظارت بر انتخابات اسفند ماه خبر داده است که باز نام رئیس آن در جایگاه رئیس این هیات پنج نفره دیده می شود. با مهدی خزعلی، از منتقدان سرسخت دولت پیشین که مدیریت انتشارات حیان را برعهده دارد گفتگو کرده ایم.
شورای نگهبان امروز اعلام کرد که آقای جنتی ریاست هیات نظارت بر انتخابات مجلس را برعهده گرفته و آقای محمد یزدی هم نایب ایشان است. چقدر به انتخابات اسفندماه خوش بین هستید؟
مهدی خزعلی: «دبیر مادام العمر شورای نگهبان که سوژه بسیاری از طنزنویسان شده، همیشه دبیر هیات نظارت هم بوده است. در واقع ایشان این سمت را برای خود نگه داشته اند و باید گفت که شورای نگهبان به صورت فردی عمل می کند.»
البته بر اساس قوانین برای اجرای اصل ۹۹ قانون اساسی، باید در شورای نگهبان انتخابات برگزار شود و پنج تن به عنوان اعضای این هیات انتخاب شوند. آنچه عنوان شده هم این است که بر اساس انتخابات آقای جنتی ریاست هیات نظارت بر انتخابات را عهده دار شده اند.
مهدی خزعلی: «ببینید؛ عرض کردم که شورای نگهبان کاملا فردی اقدام می کند؛ یعنی آقای جنتی کسی را که بخواهد رد کند رد می کند و شورا هم باید امضا کند. من از اعضای شورای نگهبان شنیدم که در بسیاری از موارد صلاحیت کسی رد شده بود و اصلا خبر نداشته اند. باید این حقیقت را پذیرفت که ایشان حق آب و گل در آنجا دارند و ارتباطی دارند که دیگران مجبورند نظراتش را بپذیرند. ما به شورای نگهبان امیدی نداریم که انتخابات پیش رو را با آن تحلیل کنیم. من سال گذشته نوشتم که سال ۱۳۹۴ نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی است و مسیر عوض می شود و پیام نوروزی ۱۳۹۵ کاملا لحنش متفاوت خواهد بود. من یقین دارم که جناح حاکم دو مجلس را واگذار می کند و راهیافتگان به مجالس شورای اسلامی و خبرگان راهی نخواهند یافت و باید خداحافظی کنند. البته آقای جنتی کار خود را می کند و رد صلاحیت ها گسترده خواهد بود ولی عبور از فیلتر آقای جنتی هم گسترده خواهد بود و انشاالله با تعداد خوبی حضور خواهیم داشت و کرسی های مجلس توسط کسانی غیر از متملق ها گرفته می شود.»
با توجه به این که پیش بینی می کنید رد صلاحیت ها گسترده باشد، چطور امیدوارید که افراد متفاوتی وارد مجلس شوند؟
مهدی خزعلی: «اگر نامزدهای سفیدی که بهانه ای برای رد صلاحیتشان نیست مورد حمایت شورای هماهنگی و شورای مشورتی و رجال سیاسی اصلاحات قرار بگیرند وارد مجلس خواهند شد. ما به نامزدهایی که از فیلتر شورای نگهبان عبور می کنند فکر می کنیم و یقین داریم که این پیروزی حاصل می شود.»
امروز طرح «الزام دولت به حفظ حقوق و دستاوردهای هسته‌ای» مصوب مجلس از سوی شورای نگهبان با اکثریت آرا تائید شد. درخصوص رویکرد مجلس کنونی به دولت طی ۲۲ ماه گذشته چه فکر می کنید؟
مهدی خزعلی: «این مجلس ارتباطی با مردم، آرای آنان و مطالباتشان ندارد. از سوی دیگر فکر نکنید که دولت هم خیلی مطلوب است. این دولت با نام تدبیر و امید آمده ولی دو سال گذشته و به تعهدات خود و مطالبات مردم پاسخگو نبوده است. ببینید دولت چه کارنامه درخشانی در این دو سال ارایه کرده است؟ اگر به بحث هسته ای نگاه کنیم، پیش از این دولت مذاکرات شروع شده بود و جناح حاکم التماس می کرد که به توافق برسد. می دانستند که کفگیر به ته دیگ خورده است. از آن طرف دموکرات ها مایل به انجام این کار هستند و در واقع طرفین مذاکرات خواستار این توافق هسته ای هستند. این ها برای مصرف داخلی است. این اتفاق می افتد و توافق حاصل می شود ولی ما همه تخم مرغ هایمان را در سبد دولت آقای روحانی نمی گذاریم. دولت آقای روحانی را فقط به اندازه دریچه ای در سلول انفرادی می دانیم که بتوانیم حرف هایمان را بزنیم و فعالیتمان را انجام دهیم ولی فاصله اش با مطالبات مردم بسیار زیاد است. کف خواسته های ما سقف خواسته های آنان هم نیست؛ یعنی اگر همه آنچه دولت آقای روحانی می خواهد به دست آید باز به کف خواسته ها و مطالبات مردم نمی رسد.»
جدای از تحلیل عملکرد دولت، آیا فکر می کنید برای طرح «الزام دولت به حفظ حقوق و دستاوردهای هسته ای» ضرورتی وجود داشت یا برخورد سیاسی مجلس با دولت بوده است؟
مهدی خزعلی: «این دلواپسان و مصوبات مجلس و حرف های رجال بالاتر در جناح حاکم، در واقع یک بازی و شو است. هیچ محتوایی ندارد و پشت پرده همه آنان تمایل به توافق هسته ای دارند و می دانند که دیگر توان مقاومت ندارند. کسانی که خوشبین هستند می گویند این در واقع عکس العملی است به جمهوری خواهان که انان هم مخالف حرکت دموکرات ها هستند؛ ولی من فکر می کنم بازی سیاسی است تا حیات و بقا داشته باشند. کارهایی که مجلس انجام می دهد فعالیتی مذبوحانه است و روزهای واپسین خود را سپری می کند. این مجلس را بهتر است مجلس راه یافتگان بنامیم چراکه نمایندگان مردم و حاصل خرد جمعی نیستند. پیش از آنکه مردم انتخاب کنند، آقای جنتی آنان را انتخاب می کند و بعد هم در انتخابات قبلی رقیب در برابرشان نبوده است. در واقع حوضی که ماهی ندارد قورباغه در آن سپهسالار است. من فکر می کنم این کارهای مجلس ارزشی ندارد. کار انجام می شود چراکه جناح حاکم می خواهد که انجام شود. دولت آقای روحانی با لبخند و دیپلماسی آن را انجام می دهد و دولت آقای احمدی نژاد جور دیگری انجام می داد. دولت روحانی از خودش چیزی ارایه نکرده است. این ها برنامه هایی است که قرار بوده انجام شود. اگر آقای جلیلی هم می آمد ناچار بود مسیر مذاکرت هسته ای را تا توافقنامه طی کند.»
پس بر این باورید که تیم مذاکره کننده قبلی با تیم فعلی تفاوتی ندارد زیرا تصمیم از جای دیگری گرفته شده و دلواپسان هم صرفا کاری می کنند که مصرف داخلی دارد. پرسش این است که طراح کیست و چه کسی لزوم این مخالفت ها را تشخیص داده است؟
مهدی خزعلی: «آن تیم ناآگاه بود و این ها به کارشان عالم هستند ولی می خواهم بگویم که اختیار مذاکرات هسته ای و مذاکره با آمریکا در دست قوه مجریه هرگز نبوده و نیست. از جای دیگری تصمیم گرفته شده است. در دولت آقای خاتمی و دولت آقای احمدی نژاد هم همین تصمیم گرفته شد. تصمیم از سطح بالاتر گرفته شده است. فکر نکنیم که دولت کار کارستانی کرده است. آقای روحانی به اندازه پخش ربنای شجریان هم نمی تواند کاری کند. برای انتخاب رئیس برای کتابخانه های عمومی هم نتوانست کاری کند .قادر به انتخاب فرماندار و بخشدار هم نیست. این را باید دانست و دل نبندیم که ایشان کاری می تواند بکند. معاون او را دیگران انتخاب می کنند. معاونت امنیت و مدیرگروه ها را در وزارت اطلاعات دیگران انتخاب می کنند. ما از ایشان کاری ندیدیم. اگر می خواستند کاری کنند در این دو سال وعده رفع حصر را تحقق می بخشید که حتی آن را به زبان هم نمی آورد.»
با این حساب آنانی که به آقای روحانی رای دادند و به عبارتی چشم امید به تحول در جامعه دارند چرا باید برای انتخابات امسال مجلس شرکت کنند؟
مهدی خزعلی: «ببینید وقتی ما مبارزه سیاسی خود را با روش های مدنی انتخاب می کنیم تا آخر باید بایستیم. ما در انتخابات شرکت می کنیم. بله؛ در آن سبد آقای جنتی ما آقای روحانی را انتخاب کردیم و فراموش نکنیم که در سبد آقای جنتی بود که آقای موسوی را هم انتخاب کردیم؛ یعنی انتخاب ما از آن سبد است و هنوز ما به یک دموکراسی و آزادی کامل نرسیده ایم. در این فضای موجود باید بین بد و بدتر انتخابی داشته باشیم ولی اینکه حواسمان پرت شود و می بینیم که فلانی عکسی را بالا سرش زده است مخالف هستیم. اساسا ما با این عکس زدن ها و بت سازی ها مخالف هستیم. مردم باید به همت خودشان امید داشته باشند نه به دولت. ما به طور قطع در این انتخابات هم شرکت می کنیم و انتخاب بهتر را می کنیم. حتی اصلاح طلبانی که دارند از الان لیست می دهند، هزینه نداده اند و باوری به مبارزات ما ندارند ولی ما ناچاریم از بین آنان برای گام بعدی انتخاب کنیم. من فکر می کنم در سال ۱۴۰۰ ما به آن دولت دموکراتیک مطلوب برسیم. دولتی که بتواند پای حرفش بایستد و برای آزادی و دموکراسی هزینه دهد. این دولت هزینه انتخاب یک بخشدار را هم نمی دهد. در شیراز هم دیدیم که استاندار چه کرد و برخوردی نشد. ما برای سخنرانی درباره حافظ شناسی می خواهیم به یک دانشگاه برویم، رگ های گردنشان متورم می شود. این دولت هیچ کاری نمی تواند بکند.»
مردمی که رای داده اند با یک دولتِ از نظر شما ناتوان، چه کار می توانند بکنند؟
مهدی خزعلی: «ساختار غلط است. ساختار قدرت در ایران بیمار است.»
پس یعنی باید انقلاب کنند؟
آگهیمهدی خزعلی: «من بارها گفته ام اگر برگردیم به قبل از انقلاب، با آنکه [سلطنت در] قانون اساسی موروثی بود انقلاب نمی کنیم و می رویم به دنبال اصلاح. برای ساختار غلط باید اصلاحات را در پیش گرفت. انقلاب چیزی به ما اضافه نمی کند بلکه هرج و مرج می شود و وضع خراب تر هم می شود؛ کما اینکه ما یکبار این تجربه را داشته ایم. با فکر و فهم و تجربه اکنون اگر به قبل از انقلاب برگردیم، انقلاب نمی کنیم و به دنبال اصلاح خواهیم رفت. اکنون راه اصلاح باز است. عرض کردم دولت دموکراتیکی که دنبالش هستیم در سال ۱۴۰۰ به آن خواهیم رسید.»