رسانه های آزاد افغانستان در بند وابستگی یا سقوط

رسانه های آزاد افغانستان در بند وابستگی  یا سقوط
نگارش از مریم شاهی
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

در افغانستان امروز، کمتر خانه ای را می توان یافت که رادیو و تلویزیون نداشته باشد. حکومت افغانستان رشد رسانه ها و آزادی بیان را یکی از مهمترین دستاوردهای ۱۴ سال اخیر می داند اما دست اندرکاران رسانه ها معتقدند، با قطع کمک های جامعه جهانی، رسانه های خصوصی با مشکلات متعددی مواجه شده اند که می تواند دستاوردهای یک دهه آزادی بیان را تهدید کند.

ذائقه مخاطبان

مظفر خاوری از شهروندان شهر کابل، برنامه های رسانه های خصوصی را به رسانه های دولتی افغانستان ترجیح می دهد. او می گوید که رسانه های خصوصی در افغانستان از تنوع و گستردگی بیشتری برخوردار هستند و بهتر می توانند ذائقه مخاطبان را تامین کنند.
او ادامه می دهد: «رسانه های دولتی بیشتر خبرهای سیاسی را پوشش می دهند و ملاحظات حکومت را در نحوه انتشار و اولویت بندی خبرها در نظر می گیرند در حالیکه برای رسانه های خصوصی انتشار خبری مهمتر است که مردم به آن توجه بیشتر نشان می دهند. رسانه های خصوصی در دسته بندی خبرها هم تنوع لازم را دارند و علاوه بر خبرهای سیاسی، خبرهای فرهنگی، اقتصادی و ورزشی را هم نشر می کنند.»
مظفر بعد فراغت از کار در دانشگاه، بخشی از برنامه روزانه اش را به تماشای تلویزیون اختصاص می دهد و معتقد است که رسانه های خصوصی از نظر تولید و نشر برنامه های سرگرمی بهتر از رسانه های دولتی عمل می کند. وی می گوید: «پرطرفدارترین سریالهای تلویزیونی را تلویزیون های خصوصی تهیه می کنند.»

رسانه های رو به سقوط

دو سال پیش، وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان، تعداد رسانه های دیداری، شنیداری و نوشتاری را دو هزار رسانه اعلام کرد اما هشدار داد که تعداد رسانه های خصوصی آزاد رو به سقوط است. امروز، ده ها رسانه در بیست و چهار ساعت شبانه روز به دو زبان فارسی دری و پشتو برنامه های خبری و سرگرمی به مخاطبان خود ارائه می کنند. شاه حسین مرتضوی سردبیر یکی از روزنامه های افغانستان است که در برنامه های رسانه های شنیداری و دیداری شرکت می کند. او گسترش رسانه های خصوصی در ۱۴ سال اخیر را در تاریخ رسانه در افغانستان، رویداد بی نظیر می داند و رسانه های خصوصی در افغانستان را به سه دسته تقسیم می کند: «رسانه های حزبی که از طرف احزاب تامین مالی می شود و یکی از چهره های جهادی به عنوان حامی آن رسانه است هر چند جای خوشوقتی است که یک فرد جهادی امروز در قالب رسانه به کار فرهنگی روی آورده است اما برخی از این رسانه ها به اختلافات قومی – مذهبی دامن می زنند.رسانه های حزبی مخاطبان مشخصی دارند که بیشتر از هوادارن ان رهبر جهادی محسوب می شوند. دسته دوم رسانه هایی است که با حمایت استخبارات کشورهای منطقه در افغانستان حضور دارند و براساس سیاست های کشورهای تمویل کننده فعالیت می کنند و به مصالح مهم داخلی زیاد اهمیتی نمی دهند. این دو گروه رسانه ها از امکانات بیشتری برخوردارند و با قطع کمک های جامعه جهانی، سقوط نخواهند کرد.»

این روزنامه نگار رسانه های آزاد را سومین دسته رسانه های خصوصی می داند که در ۱۴ سال گذشته وضعیت رو به رشدی داشتند اما هنوز به خودکفایی اقتصادی نرسیده اند و با قطع کمک های خارجی در معرض سقوط قرار گرفته اند.
او می گوید: «برخی آژانسهای خبری و شبکه های تلویزیونی در کابل از جمله رسانه های آزادی هستند که با کمک اعلانات و سرمایه گذاران داخلی توانسته اند روی پای خود بایستند اما برخی دیگر از این رسانه ها در سایر ولایات کشور تعطیل شده اند و تعدادشان از ده رسانه به دو یا سه رسانه کاهش یافته است. چون با کاهش کمک های خارجی، امکان جذب منابع مالی برای رسانه شان نداشتند.»

شاه حسین مرتضوی یکی از تبعات سقوط رسانه های آزاد را گرمتر شدن بازار رسانه های حزبی و استخباراتی می داند و می گوید: «رسانه های خصوصی در افغانستان نقش نظارتی گسترده ای بر عملکرد حکومت داشته است و در مواردی مردم برای دادخواهی به جای محکمه قضایی به رسانه ها مراجعه کرده اند. حکومت هم، آن پرونده هایی را بیشتر مورد توجه قرار داده است که رسانه ها به آن حساسیت نشان داده اند اما وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان تاکنون کوچکترین کاری برای حل مشکل رسانه های آزاد نکرده است.»

امنیت شغلی خبرنگاران در انتظار تصویب پارلمان

در ابتدای تشکیل حکومت وحدت ملی افغانستان، محمد اشرف غنی رئیس جمهور و عبدالله عبدالله رئیس اجراییه، سندی را با چند نهاد حمایت از خبرنگاران امضا کردند که براساس این سند حکومت متعهد به حمایت از آزادی بیان، حمایت از رسانه ها و عدم خشونت علیه خبرنگاران شدند. با گذشت چند ماه، نهادهای رسانه ای نگران عملی نشدن مفاد این سند هستند و این نگرانی ها با اقدام اخیر شورای امنیت ملی افغانستان درباره محدوده فعالیت های رسانه ها، شدیدتر شده است. قانون تاسیس رسانه های همگانی که به گفته دست اندرکاران رسانه ای امنیت شغلی خبرنگاران را تا سطح کارمندان دولت تضمین می کند در انتظار تصویب پارلمان افغانستان مانده است و تا زمانیکه تصویب نشود. خبرنگاران همچون کارگران روزمزد در رسانه ها بکار گرفته خواهند شد.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

راه‌اندازی وبسایت فارسی زبان در روزنامه اینترنتی ایندیپندنت