آگهیمجلس شورای اسلامی روز سه شنبه ۶ بهمن ماه کلیات طرح تقویت بسیج مستضعفین را تصویب کرد. در ماده یک این طرح، آموزش نظامی آحاد مردم برای دفاع از کشور و نظام جمهوری اسلامی، تعلیم و تربیت در زمینه‌های عقیدتی، سیاسی و تخصص‌های مورد نیاز، جذب و سازماندهی اعضای بسیج و تعمیق و ترویج ارزش‌ها، باور‌ها و فرهنگ مبتنی بر تفکر بسیجی در جامعه را از جمله اهداف تشکیل «سازمان بسیج مستضعفین» توصیف کرده است.
برخی تحلیل گران، هدف این طرح را تامین امکانات بیشتر و پوشاندن لباس قانونی به تحرکات و اقداماتی می دانند که نیروهای بسیج گاه در قالب «لباس شخصی ها» و یا با عنوان «نیروهای خودسر» مامور انجام آن می شوند.
به دنبال تصویب کلیات این طرح، روز شنبه ۱۰ بهمن ماه گروهی به دعوت «جنبش عدالتخواه دانشجویی و بسیج دانشجویی دانشگاه‌های امیرکبیر، امام صادق و خواجه نصیرالدین طوسی» قصد تجمع در برابر ساختمان وزارت نفت و اعتراض به قراردادهای نفتی دولت حسن روحانی را داشتند که نیروی انتظامی تهران ضمن بازداشت ۳۸ نفر مانع برگزاری این تجمع شد.
تقویت قدرت بسیج با کدام هدفها
در جریان تصویب کلیات طرح تقویت نیروهای بسیج مستضعفین، احمد توکلی نماینده اصولگرای مجلس این طرح را مغایر با اصل ۶۰ قانون اساسی دانست. علی مطهری نماینده تهران نیز حضور بسیج در شهرکهای مسکونی را موجب «ایجاد فضای امنیتی» ارزیابی کرد. از سوی دیگر نماینده دولت در مجلس هم با این استدلال که این طرح با قانون اساسی مغایرت دارد و با وظایف برخی دستگاههای اجرایی تداخل پیدا می کند، خواستار ارجاع آن به کمیسیون امنیت ملی مجلس شد.
به گفته رضا علیجانی روزنامه نگار و تحلیلگر سیاسی، این طرح در دوره ای تصویب می شود که دولت، بیت رهبری و سپاه همسو نیستند. آقای علیجانی به یورونیوز می گوید: «مفاد طرح، اول به توسعه شبکه بسیج می پردازد که بدون قانون هم این کارها را می کردند ولی در بعضی موارد احتیاج به قانون داشت مثل مجتمع های مسکونی. دوم گرفتن امکانات است که هم اراضی مجانی بگیرند برای پادگانهای بسیج و هم امکانات فروان، پرسنل و حقوق پرسنلی که مثلا از ادارات مامور به خدمت می شوند و موظف کردن نیروهای بسیج در جاهای مختلف و در این طرح اسم برده از بسیج ادارات، هنرمندان، حقوقدانها، پزشکان و امثالهم. یعنی بویژه این ها درشبکه دولتی با استفاده از حقوق اداری بتوانند درخدمت بسیج باشند.»
رضاعلیجانی در ادامه با اشاره به گفته های نمایندگان مخالف این طرح در باره امنیتی شدن فضای جامعه و اختیارات قوه مجریه در این زمینه می گوید: «در مجموع من تصور می کنم که جنبه های اداری این طرح چندان خیلی اهمیت ندارد. چون بسیج اگر دولت همسو با آنها برسرکار بود بدون قانون هم این کارها را انجام می داد. آن قسمتی که اهمیت دارد موظف کردن دولت به دادن بودجه و امکانات به بسیج است.»
زمینه های افزایش قدرت بسیج
دانشجویان بسیجی که قصد داشتند روز شنبه دهم بهمن ماه در مقابل وزارت نفت تجمع کنند به خبرگزاریها گفته اند که قراردادهای نفتی جدید حسن روحانی «خلاف اقتصاد مقاومتی و تاراج منابع ملی است».
رضا علیجانی تحلیلگر سیاسی می گوید: «پرسنل و نیروهای بسیج چون تحت آموزش نیروهای تندرو در سپاه قرار می گیرند، پیاده نظامی می شوند برای سیاست های تندروانه. از اول انقلاب هم حتی قبل ازاین که انتخابات اولین ریاست جمهوری برگزار شود، آنها علیه گروههای سیاسی به کار گرفته می شدند و معمولا درآن دوره به «حزب جمهوری اسلامی» وصل بودند. بعد هم به ویژه در دوره ای که رئیس جمهور و ولی فقیه زیاد همسو نبودند مثل دوره آقای بنی صدر، خاتمی و اواخر دوره دوم آقای هاشمی و حالا دوره اقای روحانی، از نیروهای فشار برای انجام کارهایی که ظاهر قانونی نمی تواند داشته باشد، استفاده می کنند. اگر جاهایی بتوانند قانونا وارد شوند، خود قوه قضائیه یا سپاه یا اطلاعات سپاه وارد می شوند. اما یک جاهایی هست که یا باید ارعاب اجتماعی ایجاد بکنند و طبقه متوسط، تحصیلکرده و فرهنگی را مرعوب بکنند، که خوب سازماندهی شده با سر و صدا و موتور در خیابانها می ریزند و یا علیه به قول خودشان بد حجابی تظاهرات راه می اندازند و یا به سینما ها و سخنرانی ها حمله می کنند.»
اخیرا گروهی به گفته مسئولان« خودسر» با توهین و نا سزا به سخنرانی خانم فاطمه معتمد آریا هنرپیشه سرشناس سینمای ایران در کاشان حمله و در برنامه بحث و نقد هنری که برای او ترتیب داده شده بود، اختلال ایجاد کردند.
رضا علیجانی با اشاره به این مورد مشخص می گوید: «معمولا برای ملتهب کردن فضا و برای چوب لای چرخ دولت گذاشتن و برای ارعاب جانبی که گاهی می تواند حتی هدف نمایندگان مجلس خبرگان باشد، یعنی با چماقداری وارعاب وارد عمل می شوند. حالا هم با به نتیجه رسیدن عملی برجام و با رفع تدریجی تحریم ها منافع یک عده ای به خطر افتاده است. یعنی قراردادهایی که بصورت پنهان با عنوان اینکه داریم تحریم هارا دور می زنیم، منافع سرشاری را متوجه عده ای خاص می کرد. آن منافع الان از دست آنها خارج شده است. طبیعی است که آنها عکس العمل هایی نشان بدهند و جوساری هایی صورت بگیرد. به نظر هم نمی رسد که خیلی به جایی برسد. چون این ها اختلاف در بحث های فرهنگی و اقتصادی را به خیابانها می کشانند، اما در بحث های امنیتی سعی می کنند به مخالفین و به نقاط خاصی حمله کنند. آنجاست که این پیاده نظام برای سرکوب جنبش اجتماعی و برای بستن فضا بکار می آید. به این ترتیب بسیجی که قراربود در خدمت مردم باشد، در مقابل مردم قرار می گیرد، همانطور که در جنبش سبز در مقابل مردم قرار گرفت.»
رابطه بسیج و نیروهای موسوم به خودسر
درشامگاه دوازدهم دیماه امسال به دنبال انتشار خبر اعدام شیخ نمر روحانی شیعه در عربستان سعودی، در تهران عده ای به سفارت این کشور حمله و بخشی از ساختمان و پرچم آن را به آتش کشیدند. این اقدام مناسبات دو کشور رابه تنش و تیرگی کشاند. مسئولان دولتی ایران این اقدام را «غیر قانونی و خودسرانه» توصیف کردند. برخی از تحلیلگران و فعالان سیاسی این اقدام را به نیروها ی بسیج نسبت داده اند.
رضا علیجانی می گوید: «بسیج نمی تواند رسما با نام و مشخصات خودش به عنوان مثال به سفارت عربستان حمله کند. اما نیروها یا پیاده نظامی که سازماندهی و هدایت می شوند برای حمله به سفارت عربستان، شاید یک بخش مهمی و یا بخش غالبی از اینها پرسنلی باشند که در بسیج تربیت شده اند. حالا سازماندهی اینها می تواند از یک پایگاه بسیج صورت گرفته باشد، می تواند هم از سوی یک نهاد بالاتر انجام گرفته باشد. در موارد مختلف فرق می کند. مثلا ممکن است در مورد بی حجابی یک پایگاه بسیج بدون آرم بسیج به خیابان بیاید. ولی در موارد مهم تر مثل ترور آقای حجاریان، این باید در نهادهای بالاتری تصمیم گرفته شود و افراد مستعد جذب آن پروژه شوند و آن را اجرا کنند. ولی در مواردی مثل حمله به سفارت انگلیس و عربستان سعودی که اخیرا انجام گرفت، خبرهای زیادی هست مبنی بر اینکه در اطلاعات سپاه این اقدام طراحی شده است. اینها یک اقدامی می کننند که علیه منافع کشور است و بعد هم می بینیم که تلویحا نه این اقدام بلکه خود آن افراد مورد حمایت آقای خامنه ای هم قرار می گیرند.»
رضا علیجانی در ادامه می افزاید: «تصور من این است که بسیجی ها و نیروهایی که تحت هدایت، مدیریت و آموزش سپاه قرار دارند، حزب نامرئی آقای خامنه ای در صحنه سیاسی کشور و عوامل میدانی و اجرایی آن هستند که به کف خیابانها می آیند. آنها دقیقا حافظ منافع آقای خامنه ای هستند. ما شاهد بودیم که در بدترین جایی که این نیروها عمل کرده بود و هیچ بخشی از نظام هم نتوانست از آنها دفاع کند، او به نوعی از این افراد و پرسنل دفاع کرد و گفت که در جاهایی این ها «برای کشور سینه سپر می کنند» که منظورش جنبش سبز بود. چون در حال حاضر کشور در جایی در شرایط جنگی بسر نمی برد.»