آیا آلمان به «گزینه ای دیگر» روی خواهد آورد؟

احزاب سیاسی با گرایش راست افراطی در اروپا موفقیت روز افزون دارند. حزب «آلترناتیو برای آلمان» (گزینه ای دیگر برای آلمان) یکی از این احزاب است. گفته می شود که سیاستهای این حزب اسلام ستیزانه و برنامه هایش ضد مهاجرت است. این حزب در انتخابات ایالتی اوایل سپتامبر امسال موفقیت چشمگیری داشت. حامیان این حزب چه کسانی هستند و چرا از آن طرفداری می کنند؟ والری زابریسکی، خبرنگار یورونیوز به سراغ طرفداران این حزب و همچنین رهبر آن رفته و با آنها گفتگو کرده است.

حزب راستگرا و پوپولیست «آلترناتیو برای آلمان» (گزینه ای دیگر برای آلمان) در انتخابات ایالتی که سپتامبر ۲۰۱۶ در آلمان برگزار شد، پیروزی چشمگیری داشت. در برخی از مناطق پایتخت آلمان بیش از ۵۰ درصد آرا به نفع این حزب به صندوقها ریخته شد. به غرفه تبلیغاتی این حزب در جشنواره ای خیابانی می رویم که کمی قبل از انتخابات در شرق برلین، پایتخت آلمان برگزار شد. در آنجا با برخی از هواداران آن ملاقات می کنیم.

حامیان حزب «آلترناتیو برای آلمان»می گویند که این حزب گزینه ای برای حل بحرانهای اروپا و آلمان دارد

اشتفان کرتشمر، معلم و از حامیان حزب «آلترناتیو برای آلمان» است. او می گوید قبلا عضو هیچ حزب سیاسی نبوده است. از او دلیل حمایتش از این حزب را می پرسیم. اشتفان می گوید: «حمایت من از حزب “آلترناتیو برای آلمان” به این علت است که همه احزاب سنتی ادعا می کنند که _ گزینه_ دیگری به غیر از سیاستهای آنها وجود ندارد: نجات اتحادیه اروپا، نجات یونان، بحران پناهندگی هیچ راه حل دیگری به جز راه حل آنها ندارد. اما هیچ چیز نیست که _ گزینه_ دیگری برایش وجود نداشته باشد.»

این در حالی است که حزب «آلترناتیو برای آلمان» در برنامه هایش ادعا می کند که هم _ گزینه_ برای مسائل کلی در سیاست اروپا دارد، و هم برنامه های برای حل مشکلات داخلی آلمان، مسائلی نظیر بحران پناهندگان و مهاجران.

ماریان از دیگر هواداران حزب درباره پناهندگان می گوید: «باید برلین را بار دیگر از [پناهجویان] پاک کنیم. اولویتهایمان را در محل مناسب قرار نداده ایم. هم در سطح کل شهر، و هم در سطح مناطق: مثلا، نحوه توزیع پناهجویان. مراکز زیادی برای پناهجویان در شرق برلین ساخته شده است، بدون اینکه با شهروندان و ساکنان این منطقه مشورت شود یا نظرشان را بپرسند.»

Ascension inquiétante du parti xénophobe aux élections régionales. La violence n’est pas une politique ! #AfDhttps://t.co/rQArDDB8L0

— SOS Racisme (@SOS_Racisme) 22 septembre 2016

«اسلام جایی در فرهنگ آلمان ندارد»

یکی از برنامه های حزب «آلترناتیو با آلمان» ضدیت با دین اسلام است. اما از نظر هربرت موهر، عضو این حزب موضع حزب نسبت به دین اسلام، موضع اسلام ستیزانه نیست، بلکه اعضای حزب معتقدند که ریشه های دین اسلام در فرهنگ آلمانی نیست: «به نظرم من حزب “آلترناتیو برای آلمان” اسلام ستیز نیست، بلکه منتقد اسلام است. هر مسلمانی که در آلمان زندگی می کند، می تواند آزادانه به مناسک دینی اش عمل کند. حرف ما این است که دین اسلام در فرهنگ آلمان جا ندارد. در این کشور فرهنگِ حاکم، فرهنگ غربیِ مسیحی-یهودی است و ما می خواهیم آن را نگه داریم.»

«حمایت از نازسیم و نژاد پرستی برچسبهایی است که به ما می زنند»

از نظر مخالفان حزب «آلترناتیو برای آلمان» این دیدگاه نسبت به اسلام به این معنی است که دین اسلام با فرهنگ آلمانی سازگار نیست. آنها می گویند که حزب «آلترناتیو برای آلمان» گزینه دیگری برای کشور ندارد، بلکه حزبی تحریک آمیز، تفرقه انداز و افراط گراست.

ادعایی که حامیان حزب رد می کنند. اشتفان در این باره می گوید: «وقتی ما را می بینند فریاد می زنند و ما را نازی و نژاد پرست می نامند. همه اینها دروغ است و حقیقت ندارد. ما آن را رد می کنیم. ما به ایدئولوژی های نازی اعتقاد نداریم و نژاد پرست نیستیم. اینها برچسبهایی است که به ما می زنند.»

حزب «آلترناتیو برای آلمان» هر روز در بین شهروندانی که کاسه صبرشان نسبت به سیاستهای احزاب راست میانه و چپ میانه لبریز شده، هواداران بیشتری پیدا می کند. طرفداران حزب ادعا می کنند که علت خالی شدن صندوق رفاه اجتماعی در آلمان، پناهندگان و مهاجران هستند.

رهبر آلترناتیو برای آلمان: حزب ما، حزب راست گرای افراطی نیست

فراک پتری از سال گذشته تاکنون رهبر حزب «آلترناتیو برای آلمان» است. او را با دیگر رهبران پوپولیست اروپایی که در تلاشند از مواضع راست افراطی و ضد پناهجویان، برای خود رأی جمع کنند، مقایسه می کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا حزب «آلترناتیو برای آلمان» حزبی راست افراطی است می گوید: «نه! اغلب این سؤال مطرح می شود که ما چه نوع حزب سیاسی هستیم؟ به مردمی نگاه کنید که به ما رأی می دهند. در بین آنها هم محافظه کار هست، و هم لیبرال. از همه طیفهای سیاسی هوادار داریم. این که ما را حزب راستگرا قلمداد کنند، روش بسیار شناخته شده ای است، چون از این راه است که در آلمان از کسی هیولا می سازند. در مورد خود من این کار را کرده اند و در مورد حزب هم چند بار تلاش کردند اما فکر می کنم، مردم بیدار شده اند و می دانند چه می گذرد.»

نفرت از مهاجران، خاستگاه اصلی حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان»

این حزب چگونه شکل گرفت؟ حزب «آلترناتیو برای آلمان» در سال ۲۰۱۴ میلادی در اوج بحران بدهی مالی یونان، به صورت جریانی مخالف با اتحادیه اروپا در صحنه سیاسی ظاهر شد. اما بحران پناهجویان در سال گذشته میلادی، راه رشد این حزب را هموارتر کرد.

زمانیکه کشورهای دیگر اتحادیه اروپا مرزهای خود را بروی پناهجویانی بستند، آلمان درها را به روی بیش از یک میلیون پناهنده گشود.

آنگلا مرکل، صدر اعظم کشور بر تصمیم خود پافشاری کرد و گفت که «گزینه دیگری» وجود ندارد. وی در هفتم سپتامبر ۲۰۱۵ اعلام کرد: «آن چه امروز تجربه می کنیم، چیزی است که کشور ما را در چند سال آینده به خود مشغول خواهد کرد و سبب ایجاد تغییر می شود. ما می خواهیم این تغییر مثبت باشد. ما از پسِ انجامِ چنین تغییر مثبتی برخواهیم آمد.»

نیاز به تغییر، علت پیروزی روزافزون «آلترناتیو برای آلمان» است

کریستا زنبرگ در مرکزی مخصوص پناهندگان در نزدیکی خانه اش در براندنبورگ کار می کند. تعداد پناهنندگان در این ناحیه زیاد نیست، اما ترس از آنها گسترده است. زمانیکه دولت اعلام کرد که قصد دارد در سال جاری میلادی ۱۶میلیارد یورو برای حمایت از پناهجویان هزینه کند، ترس و نگرانی ها بیشتر شد.

کریستانا می گوید: «حزب “آلترناتیو برای آلمان” پناهندگان را بهانه می کند تا کسانی را که در وضعیت نامساعد اجتماعی به سر می برند، متقاعد کند که زندگی آنها بدون پناهندگان، بهتر خواهد شد. جای تعجب هم ندارد. ما همیشه هشدار داده بودیم که در حوزه اجتماعی چیزی باید در آلمان تغییر کند، و اگر تغییری رخ ندهد کسی خواهد آمد و این مردم را به سوی خودش جلب خواهد کرد، و همین هم شد و کسی هم که نمی بایست، پیدا شد و توانست همه این ناراضی ها را به دور خودش جمع کند.»

محمد طاها صبری امام مسجد برلین است. او ۲۷ سال پیش از رژیم دیکتاتوری بن علی، رییس جمهوری پیشین تونس از این کشور گریخته و به برلین آمد.

او می گوید اعضای مسجدش به خوبی در برلین ادغام شده اند، اما او نگران است که مواضع حزب «آلترناتیو برای آلمان» درباره این ادعا که دین اسلام با فرهنگ آلمانی سازگار نیست، شرایط را پرتنش کند.

محمد طاها صبری می گوید زمانیکه از احزاب برای شرکت در میزگردی دعوت کرده، تنها حزبی که در این گفتگو شرکت نکرده، حزب «آلترناتیو برای آلمان» بوده است. وی می افزاید: «در لحظه آخر دعوت ما را رد کردند و ادعا کردند مسجد ما محل بیطرفی برای گفتگو نیست. گفتند حاضرند با مسلمانان بحث کنند، اما در محلی که بیطرفی حفظ شود.»

فراک پتری در این باره می گوید: «بله خوب اول نگاهی بیاندازید به عوامل محرک انسانیت. این عوامل کدام است؟ یکی ترس است. اگر بخواهیم صادق باشیم نمی توانیم وانمود کنیم که دنیای سیاست مستقل از ترس ها و احساساتی عمل می کند که در مردم شکل می گیرد. این یکی از واقعیت هاست. از سوی دیگر به همه کسانی که می گویند ما در مردم ترس و وحشت ایجاد می کنیم، می گوییم به مشکلات نگاهی بیندازید، به بحران یورو و بحران مهاجران. دلایل این بحرانها چیست؟ حزب ما که این مشکلات را به وجود نیاورده است؟ ما تنها در باره این مشکلات حرف می زنیم. آیا اگر در باره مشکلات حرف نزنیم مسئله از بین می رود؟ نه!»

با قدرت گرفتن حزب آلترناتیو برای آلمان در پارلمان ها و دولت های ایالتی، انتظار می رود که این حزب در انتخابات عمومی سال آینده به پارلمان فدرال آلمان نیز راه پیدا کند. بخشی از دلایل افزایش محبوبیت این حزب این است که به عامل ترس در مردم دامن می زند. در این صورت آیا این حزب می تواند همچنان از ترسهایی مثل «ترس از تغییر» و«ترس از سلب حاکمیت» به صورت ابزار اصلی سیاسی برای جلب رای دهندگان استفاده کند؟