آگهیتنها چند روز پس از درگذشت ناگهانی اکبر هاشمی رفسنجانی، گمانه‌زنی‌ها بر سر انتخاب جانشین وی در رسانه‌ها مطرح شده است. آقای هاشمی هنگام مرگ رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و همچنین عضو مجلس خبرگان رهبری بود.
براساس قانون اساسی ایران، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را رهبر جمهوری اسلامی تعیین می‌کند. همچنین برای کرسی آقای هاشمی در مجلس خبرگان رهبری هم مطابق ماده ۷۹ آیین نامه اجرایی قانون انتخابات مجلس خبرگان، باید در استان تهران انتخابات میان دوره‌ای برگزار شود تا نماینده جایگزین وی تعیین شود.
در نخستین اظهارنظر درباره جای خالی هاشمی در مجلس خبرگان رهبری، قائم مقام وزیر کشور ایران از آمادگی وزارت کشور برای برگزاری انتخابات میان دوره‌ای مجلس خبرگان رهبری در تهران خبر داد.
به گزارش تسنیم محمدحسین مقیمی روز چهارشنبه در این باره گفت: «ما آمادگی برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس خبرگان در تهران را داریم. البته ما برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان در تهران را به شورای نگهبان و خود مجلس خبرگان پیشنهاد می‌کنیم و در صورت موافقت آن، وزارت کشور این آمادگی را دارد که برای تهران انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان نیز برگزار کند.»
قائم‌مقام وزیر کشور افزود: «منتظر هستیم پس از پایان ایام درگذشت آیت‌الله هاشمی این پیشنهاد را به شورای نگهبان بدهیم و در صورت تایید، همزمان با انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس خبرگان هم در تهران برگزار می‌شود.»
انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری، روز جمعه ۷ اسفند ۱۳۹۴ همزمان با انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در این انتخابات اکبر هاشمی رفسنجانی با دو میلیون و ۳۰۱ هزار رای به عنوان نخستین منتخب مردم تهران انتخاب شد.
مقیمی به ایلنا خبر داد؛
اعلام آمادگی وزرات کشور برای برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان در تهرانhttps://t.co/eGBDOuJmCJ— ILNA/خبرگزاری ایلنا (@ilnanews) January 11, 2017
ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام: احمدی‌نژاد شانسی ندارد
اما شاید مهم‌ترین جای خالی آقای هاشمی رفسنجانی در مجمع تشخیص مصلحت نظام باشد. جایی که شخص آقای هاشمی به آن وزن داده بود و اینک در نبود وی، گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای برای انتخاب جانشین او آغاز شده است.
مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ۱۳۶۶ و به فرمان آیت‌الله خمینی در ساختار حقوقی نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و بعدها در بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ رسما وارد قانون اساسی شد. هدف اولیه از تاسیس این نهاد، ایجاد نقش میانجی بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان بود که دچار اختلاف‌نظرها و تعارض‌هایی شده بودند. تعداد اعضای این مجمع ۴۴ نفر ثابت و یک نفر میهمان متناسب با موضوع آن جلسه است. اعضای ثابت این نهاد هر ۵ سال یکبار و از طریق حکم رهبر ایران انتخاب می‌شوند.
آقای هاشمی رفسنجانی به مدت ۲۷ سال رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بود
مرتضی کاظمیان، از فعلان سیاسی در باره انتخاب رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به یورونیوز می‌گوید که برخلاف تبلیغاتی که اخیرا اطرافیان احمدی‌نژاد راه انداخته‌اند، احتمال انتخاب رئیس جمهور سابق ایران صفر است.
در چند روز گذشته اطرافیان احمدی‌نژاد در رسانه‌های خود با جمله «خبر خوشی در راه است» به این گمانه دامن می‌زنند که محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام تکیه بر جای هاشمی رفسنجانی خواهد زد.
آقای کاظمیان با اشاره به این تبلیغات می‌گوید: «با توجه به سابقه اختلاف نظر و منازعه پیشین بین آقای خامنه‌ای و احمدی نژاد و ولایت‌گریزی که او از خود نشان داده و همچنین با توجه به اینکه جریان امنیتی نظامی نزدیک به خامنه ای از او فاصله گرفته، احتمال انتخاب احمدی‌نژاد صفر است.»
این فعال سیاسی در ادامه می‌افزاید: «حتی در سایت رسمی خامنه‌ای هم هیچ تصویر واضحی از احمدی‌نژاد در مراسم ترحیم هاشمی وجود ندارد. تنها یک تصویر آن هم از پشت است با آن نگاه‌های خاص. این در حالی است که خبرگزاری‌های دیگر اصول گرا، تصاویر مختلفی از حضور احمدی‌نژاد در این مراسم منتشر کرده‌اند. بنابراین می‌توان از همین تصاویر به وجود فاصله بین خامنه‌ای و احمدی‌نژاد پی برد.»
احمدی‌نژاد در مراسم ترحیم اکبر هاشمی رفسنجانی، تصویری که در سایت رهبر ایران منتشر شده است
آقای کاظمیان در پایان می‌گوید: «در مقام پیش‌بینی امیدوارم کسی انتخاب شود که نماینده عمل‌گرایی و واقع‌بینی و مصلحت‌اندیشی است؛ از این منظر حسن روحانی گزینه مناسب است و انتخاب وی پیغام مثبتی نیز برای جامعه خواهد داشت. ضمن اینکه مطابق آئین‌نامه اولیه‌ی مجمع قرار بود رییس جمهور ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را برعهده داشته باشد. پس انتخاب روحانی از این زاویه نیز دارای پشتوانه است. به خصوص که خود آقای خامنه‌ای و آقای رفسنجانی در مقام رییس جمهور، رییس مجمع نیز بودند. مستقل از این امیدوارم اگر روحانی برگزیده نمی‌شود چهره‌ای تندرو بر صدر مجمع تشخیص مصلحت نظام ننشیند. طبیعتا گزینه‌هایی مثل محمود هاشمی شاهرودی و شاید با یک درجه تخفیف علی اکبر ولایتی که چهره‌های میانه‌روتری محسوب می‌شوند نسبت به تندروها در اولویت هستند.»
آگهی
مرتضی کاظمیان، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی
رضا علیجانی، تحلیل گر سیاسی نیز در این رابطه به یورونیوز می‌گوید که وی شانس غلامعلی حدادعادل، نماینده مجلس نهم را بیش از سایرین می‌داند.
آقای علیجانی می‌گوید: «علت چنین پیش‌بینی حرکت‌های نقطه‌چینی اخیر رهبر جمهوری اسلامی بوده است. آقای خامنه‌ای اخیرا غلام‌حسین غیب‌پرور را به عنوان رئیس سازمان بسیج مستضعفین منصوب کرد. از سوی دیگر وی حسین نجات را هم به به سمت جانشین رئیس سازمان اطلاعات سپاه منصوب کرد و همین حرکت نقطه‌چینی نشان می‌دهد که رهبر ایران تمایل دارد برای پست‌های حساس افراد خیلی نزدیک و وفادار را انتخاب کند.»
آقای علیجانی در ادامه با بیان اینکه این هاشمی رفسنجانی بود که به مجمع تشخیص مصلحت نظام «وزن» داده بود می‌گوید در هر حال و با انتخاب هر فرد دیگری، این مجمع «وزن» سابق را نخواهد داشت.
رضا علیجانی، تحلیل گر سیاسی
آگهیوی همچنین درباره شانس احمدی‌نژاد هم می‌گوید: «شایعه برای انتخاب احمدی نژاد زیاد است ولی فکر نمی‌کنم تا زمانی که آقای خامنه‌ای زنده باشد پست مهمی به وی داده شود.»
این فعال سیاسی در مورد علی اکبر ناطق نوری هم می‌گوید: «آقای ناطق دیگر مورد اعتماد رهبری نیست. ناطق البته کسی است که هم می‌تواند به مجمع وزن بدهد و هم از آن وزن بگیرد ولی آقای خامنه‌ای نمی‌خواهد که او پر و بال بگیرد.»
برخی رسانه‌های دیگر نیز به نامزدهای کم‌شانس اشاره کرده‌اند. افرادی همانند علی لاریجانی، محسن رضایی و سعید جلیلی. برخی دیگر هم از محمد یزدی، احمد جنتی و همچنین صادق لاریجانی نام برده‌اند. به هر حال پس از درگذشت ناگهانی آقای هاشمی، انتخاب هر فردی توسط آقای خامنه‌ای برای پست ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌تواند رویکرد جدید رهبر ایران را در دوران پساهاشمی تا حدودی تعیین کند.
از راست: علی اکبر ناطق‌نوری، غلامعلی حداد عادل و علی اکبر ولایتی
اعضای دوره ششم مجمع تشخیص مصلحت نظام از تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۹۰ و به مدت ۵ سال انتخاب شده‌اند. رهبر ایران در این دوره، ۵ نفر از اعضا سابق را کنار گذاشته بود: محمد امامی کاشانی، محمد محمدی ری شهری، میرحسین موسوی ،محمد هاشمی و بیژن نامدار زنگنه کسانی بودند که توسط خامنه‌ای کنار گذاشته شدند.
آگهی