آگهیاز سال ۲۰۰۲ میلادی روز ۱۰ اکتبر (۱۸ مهرماه) توسط ده‌ها نهاد مدافع حقوق بشر به عنوان روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام نامگذاری شده است.
در حال حاضر در ۱۰۴ کشور جهان مجازات اعدام لغو شده که در بعضی از این کشورها این اقدام از طریق همه‌پرسی صورت گرفته است. همچنین در ۵۰ کشور از قانون مجازات اعدام استفاده نمی شود و یا اجرای آن متوقف شده است. در ۶ کشور نیز این مجازات به جز در موارد خاص (مانند زمان جنگ) منسوخ شده و تنها در ۳۶ کشور به طور فعال اجرا می‌شود.
سازمان حقوق بشر ایران در گزارشی به مناسبت این روز جهانی می‌گوید امسال در حالی به استقبال ۱۰ اکتبر، “روز جهانی مبارزه در راه لغو اعدام” می‌رویم که بحث اصلاح مجازات اعدام در ایران برای جرائم مربوط به مواد مخدر، به مراحل پایانی خود نزدیک شده و پس از تأیید نهایی در مجلس شورای اسلامی به شورای نگهبان ارسال شده تا در صورت تأیید به قانون تبدیل شود.
این گزارش می افزاید پیش بینی شده طبق این طرح بیش از ۸۰ درصد از بیش از چهار هزار زندانی که در زندان‌های ایران با اتهامات مربوط به مواد مخدر به اعدام محکوم شده‌اند از مرگ نجات پیدا کنند.
با این حال گزارش این سازمان حاکی است که از ابتدای سال میلادی ۲۰۱۷ تا کنون ۴۳۵ زندانی از جمله ۵ کودک در ایران اعدام شده‌اند.
این گزارش می افزاید که از این میان تنها ۸۳ اعدام توسط رسانه‌های رسمی اعلام شده است. ۲۲۴ اعدام از میان کل اعدام‌ها را زندانیانی تشکیل می‌دادند که با جرائم مربوط به مواد مخدر به اعدام محکوم شده بودند. در این مدت ۵ زندانی که هنگام ارتکاب جرم زیر ۱۸ سال سن داشتند نیز در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند.
بنا به آمار نهادهای مدافع حقوق بشر در میان کشورهایی که هنوز مجازات اعدام را اجرا می کنند، از نظر تعداد چین در مرتبه اول و ایران در مرتبه دوم است. با این حال این نهادها تاکید می‌کنند که از نظر نسبت تعداد اعدام به جمعیت هر کشور، ایران در مرتبه اول قرار دارد.
در گزارش سازمان حقوق بشر ایران آمده که انتظار می‌رود در صورت تصویب طرح اصلاح مجازات اعدام در ایران و تبدیل آن به قانون، میزان محکومیت زندانیان به اعدام برای جرائم مربوط به مواد مخدر کاهش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
این گزارش می‌افزاید با توجه به اینکه اعدام برای جرائم مربوط به مواد مخدر بین ۵۰ تا ۶۰ درصد اعدام‌ها در ایران را تشکیل می‌دهند به نظر می‌رسد تصویب این طرح نقش پر رنگی در کاهش اعدام‌ها خواهد داشت.