اهمیت نشست اتحادیه عرب چه بود؟ نگاهی به روابط عربستان و اسرائیل

اهمیت نشست اتحادیه عرب چه بود؟ نگاهی به روابط عربستان و اسرائیل
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

نمودار تنش ها میان ایران و عربستان سعودی روندی صعودی را طی می کند. در تازه ترین رویداد روز یک شنبه اتحادیه عرب در پایان نشست اضطراری خود در قاهره که به درخواست عربستان سعودی برگزار شد، اعلام کرد که در برابر «اقدامات تهدید آمیز» و «دخالت‌های ایران در امور کشورهای عربی» و اقدامات حزب الله لبنان منفعل نخواهد ماند و از دولت های عضو این اتحادیه خواست برای مطرح شدن پرونده ایران در شورای امنیت تلاش کنند.

اجلاس اتحادیه عرب از این نظر اهمیت دارد که اعضای این اتحادیه حزب الله لبنان را یک سازمان «تروریستی» خطاب کردند. با این حال عراق و لبنان مخالف چنین دیدگاهی هستند.

ایران و عربستان سعودی از رقبای سنتی در منطقه به شمار می روند. جدا از رقابتهای مذهبی که گاه و بی گاه در سخنان طعنه آمیز رهبران دو کشور پدیدار می شود، در حال حاضر رقابتهای سیاسی برای گسترش نفوذ در کشورهای منطقه از جمله لبنان، سوریه، یمن و عراق نقش مهمتری را در این تنش ها ایفا می کند.

تنش میان ایران و عربستان از دو سال پیش (۱۴ دی ماه ۱۳۹۴) و با حمله به سفارت عربستان در تهران شدت گرفت که بدنبال آن روابط دیپلماتیک میان دو کشور قطع شد. جنبش شیعیان حوثی در یمن بر آتش اختلافات میان تهران و ریاض دمید و روی کار آمدن شاهزاد محمد بن سلمان بعنوان جانشین پادشاه عربستان وخامت روابط را تشدید کرد.

با حال تنش ها هنگامی به سطحی بالاتر ارتقا یافت که عربستان سعودی، سعد حریری نخست وزیر لبنان را به ریاض «دعوت» کرد. سعد حریری با حضور در عربستان استعفا داد، اقدامی که از نگاه بسیاری از تحلیلگران استعفای اجباری تلقی و ماندنش در عربستان به حبس تعبیر شد.

سعد حریری در مدت اقامت خود در عربستان، در حالیکه گمانه زنی های بسیاری در مورد «اقامت اجباری» او مطرح شده بود، سخنانی علیه ایران و حزب الله بیان کرد. او گفت که «شرارت ایران در منطقه گریبانش را خواهد گرفت». وی همچنین از حزب الله لبنان نیز انتقاد کرد. با این حال زمین بازی رقابت های ایران و عربستان همچنان کشورهای دیگر منطقه است و به همین خاطر نتیجه این تنش ها در خارج از مرزهای دو کشور رقیب پدیدار می شود.

بعنوان نمونه در اجلاس اضطراری اتحادیه عرب در قاهره، وزیر خارجه لبنان شرکت نکرد و در عوض با «راشا تودی» مصاحبه کرد.

از سوی دیگر وزیر خارجه بحرین موضع سرسختانه ای علیه ایران گرفت و ایران را به مسلح کردن منطقه از جمله مسلح کردن حزب الله متهم کرد. بحرین همزمان با قطع روابط دیپلماتیک عربستان سعودی با ایران، روابط اش را با تهران قطع کرد. بحرین همواره ایران را متهم می کند که از اعتراضات شیعیان بحرین حمایت کرده است.

با این حال مسیری که عربستان سعودی در بالا بردن تنش ها با تهران دنبال می کند را می توان در سخنان عادل الجبیر وزیر خارجه این کشور جست. وی گفته است: «ثبات و امنیت منطقه در نتیجه موشک های بالستیک ایران و دخالت بی پرده ایران در امور کشورهای عربی مورد تهدید قرار گرفته است.»

عربستان معتقد است موشکی که حوثی های یمن به عربستان شلیک کرده اند، از سوی ایران تامین شده است. تاکید عربستان بر روی تهدید موشکلی ایران، مسیری است که اکنون کشورهای قدرتمند جهان از جمله آمریکا و فرانسه دنبال می کنند و معتقدند باید راهی برای کنترل برنامه موشکی ایران یافت.

واکنش ایران

محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران روز یک شنبه در واکنش به بیانیه اتحادیه عرب در توئیتی با اشاره به نشست سه جانبه وزرای خارجه ایران، ترکیه و روسیه برای آتش بس به سوریه به موضع عربستان پرداخت و نوشت: «تمسخر آمیز است که پادشاهی عربستان سعودی، ایران را در حالی به ثبات‌زدایی متهم می‌کند که خودش تروریست‌ها را تحریک می‌کند، در یمن جنگ برپا کرده است و قطر را منزوی کرده و بحران در لبنان را تحریک کرده است.»

Working with Turkish & Russian counterparts to build on ceasefire we achieved in Syria & preparing for inclusive dialog among Syrians. Irony is KSA accuses Iran of destabilization, while itself fuels terrorists, wages war on Yemen, blockades Qatar & foments crisis in Lebanon.

— Javad Zarif (@JZarif) November 19, 2017

روابط بی سر و صدای عربستان و اسرائیل

به نظر می رسد افزایش تنش ها میان ایران و عربستان سعودی، ریاض را به اسرائیل نزدیک تر کرده است. یووال اشتاینیتز، وزیر انرژی اسرائیل روز یکشنبه برای نخستین بار از ارتباط مخفیانه این کشور با عربستان سعودی برای مقابله با ایران پرده برداشت.

وزیر انرژی اسرائیل به رادیو ارتش این کشور گفته است: «ما با بسیاری از کشورهای عرب و مسلمان روابطی داریم که تا حدی بی سر و صدا و مخفیانه است.»

پیش از این نیز گادی آیزنکوت فرمانده نیروهای دفاعی اسرائیل گفته بود که اسرائیل آماده تبادل تجربیات با کشورهای معتدل عرب برای مقابله با ایران است.

نشست اتحادیه عرب در حالی برگزار شد که امروز مصادف با چهلمین سال دیدار انور سادات رئیس جمهوری سابق مصر از بیت المقدس و سخنرانی در پارلمان اسرائیل است. انور سادات در ۱۹ اکتبر ۱۹۷۷ در سخنرانی اش در پارلمان اسرائیل خطاب به مردم اسرائیل گفت: «با احترام به شما می گویم که ما از حضور شما در میان ما و با امنیت کامل استقبال می کنیم.» با این حال او گفته بود که صلح در منطقه ایجاد نخواهد شد تا هنگامی که اسرائیل از تمام سرزمین هایی که در سال ۱۹۶۷ اشغال کرده خارج شود و ایجاد دولت فلسطینی را بپذیرد.

اکنون باید منتظر شد و دید روابط اتحادیه عرب با اسرائیل به چه سمتی خواهد رفت. در اولین قدم، اعلام تروریست بودن حزب الله مورد استقبال اسرائیل قرار خواهد گرفت و همکاری عربستان و اسرائیل برای کنترل ایران نمای دیگری از روابط اعراب و اسرائیل را به نمایش خواهد گذاشت. در اقدامی دیگر و برای نخستین بار اسرائیل از سوی عربستان سعودی مورد حمایت قرار گرفته است تا در شورای حقوق بشر سازمان ملل قطعنامه ای علیه سوریه تصویب شود. همچنین وزیر ارتباطات اسرائیل از مفتی اعظم عربستان سعودی دعوت گرمی برای دیدار از اسرائیل بعمل آورده است.

آگهی

به نظر می رسد عربستان تلاش دارد روابط بهتری با اسرائیل برقرار کند و طرف فلسطینی را به پذیرش شرایط صلح با اسرائیل ترغیب کند، شرایطی که جرد کوشنر مشاور دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا بدنبال اعمال آن است.

با این حال نزدیکی عربستان به اسرائیل بدون خطر نیست و این امکان وجود دارد که عربستان را با خطر از دست دادن مشروعیت اش در جهان اسلام روبرو کند.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

پژوهشکده اسرائیلی: منافع داعش و تل‌آویو در برابر ایران همسوست

بیانیه و قطعنامه پایانی اتحادیه عرب؛ جنجال بر سر نام ایران چه بود؟

گفتگوی اختصاصی؛ آیا توافق تهران و ریاض نشانه کاهش وابستگی عربستان به آمریکا است؟