رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، این هفته با اعلام انتخابات زودهنگام همه را شگفت‌زده کرد. در حالی‌که بسیاری انتظار داشتند انتخابات عمومی در ماه نوامبر ۲۰۱۸ برگزار شود، این تاریخ به ۲۴ ژوئن تغییر یافته است. اما دلیل این عجله چیست؟
آگهیرجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه این هفته با اعلام انتخابات زودهنگام همه را شگفت‌زده کرد. در حالی‌که بسیاری انتظار داشتند انتخابات عمومی در ماه نوامبر ۲۰۱۸ برگزار شود، این تاریخ به ۲۴ ژوئن تغییر یافته است. اما دلیل این عجله چیست؟
رشد فزاینده اپوزسیون سیاسی
احزاب اپوزیسیون گزینه‌های احتمالی ائتلاف را برای اتحاد در مقابل اردوغان در نظر داشته‌اند. بنابراین فراخوان سریع انتخابات ممکن است حرکتی تاکتیکی باشد در پاسخ به فشار فزاینده‌ای که علیه رئیس‌جمهور در حال شکل‌گیری است.
اگرچه حزب تازه تاسیس «گودپارتی» متمایل به راست‌میانه ممکن است تا همین الان بزرگترین رقیب اردوغان تلقی شود، با این‌حال مشخص نیست که بتواند در انتخابات هم در برابر او دوام بیاورد. مطابق مقررات انتخاباتی، احزابی که قصد شرکت در انتخابات را دارند باید تا فاصله شش ماه مانده به روز موعود اولین کنگره خود را برگزار کرده باشند. همچنین در نیمی از شهرهای ترکیه شعب محلی تشکیل داده باشند. با توجه به اینکه حزب «گودپارتی» اولین کنگره ملی خود را در ماه دسامبر و آخرین آن را در شهرهای مختلف در ماه مارس برگزار کرده، پرونده به کمیته مرکزی انتخابات ارجاع شده تا در مورد شرکت این حزب تصمیم گرفته شود.
مساوات درویش‌اوغلو، نائب‌رئیس حزب «گودپارتی» می‌گوید: «اگر کمیته ماه مارس را درنظر بگیرد این بدان معنی است که رئیس‌جمهور اردوغان انتخابات را جلو کشیده تا ما را از دور رقابت خارج کند. این چیزی است که به نظر ما می‌رسد.»
بیشتر بخوانید:انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه یکسال پیش از موعد برگزار می‌شود
مرال آکشنر، رهبر «حزب گودپارتی»، چندی پیش از حزب ملی‌گرای MHP که همراستا با حزب عدالت و توسعه‌ی اردوغان است انشعاب کرده بود. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند محبوبیت خانم آکشنر رو به رشد بوده و جلوتر از حزب CHP رقیب اصلی حزب حاکم محسوب می‌شود. مطابق نظرسنجی منتشرشده به وسیله موسسه مستقل Gezici، حزب آقای اردوغان (AK) با ۴۲ درصد پیشتاز است، حزب «گود پارتی» با ۲۰.۰۲ درصد، حزب CHP با ۲۰.۰۱، حزب کرد HPD با ۹ درصد و حزب MHP با ۷.۳ درصد در رده‌های بعدی هستند. طبق برآوردها، حزب حاکم AK با ائتلاف با حزب MHP اکثریت پارلمان را در دست خواهند داشت.
آقای اردوغان اخیرا با تغییر نظام انتخاباتی شرایطی را به وجود آورده است که احزاب ضعیف‌تر بتوانند در مقام عضوی از ائتلاف‌ها آسان‌تر به مجلس راه پیدا کنند.
اقتصاد
اغلب تحلیل‌ها موافق این نکته هستند که بزرگترین دلیل پشت‌سر برگزاری انتخابات زودهنگام در حقیقت آسیب‌پذیری اقتصادی دولت اردوغان است به نحوی که بعید می‌نماید بتواند تا موعد طبیعی انتخابات (در اواخر سال آینده) دوام بیاورد. در همان حال که سرمایه‌گذاران از میان رفتن چشم‌انداز عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا را شاهد بودند، ارزش لیره در برابر دلار و یورو تضعیف می‌شد. لیره در عرض پنج سال اخیر ۵۰ درصد ارزش خود را از دست داده است و اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند در ماه‌های آتی اوضاع وخیم‌تر نیز بشود. تورم به خصوص برای طبقه متوسط و تجار تبدیل به معضل شده است و دولت اردوغان نرخ تورم را، که روی حدود ۱۱ درصد ایستاده، نتوانسته پایین بیاورد. وضعیت از این جهت همچنین بدتر شده است که دولت در جذب سرمایه‌گذاری خارجی ناکام مانده است.
بیشتر بخوانید:
با این حال دولت تا به اینجا در محافظت از هسته‌ی درآمد کم خود در مقابل تاثیر این مشکلات اقتصادی موفق عمل کرده است. علت این است که ترکیه تمرکز بر محصولات داخلی را در دستور کار قرار داده و معمولا از تجارت عمده خارجی پرهیز کرده است. به همین سبب افزایش نرخ ارز خارجی تاثیر محدودی بر زندگی ساکنان گذاشته است با این‌حال اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد، فشار به گونه‌ای گسترده‌تر روی دوش مردم احساس خواهد شد.
عملیات نظامی در سوریه و عراق
اردوغان استدلال می‌کند که اقدام علیه جنگجویان کرد در عفرین در شمال سوریه و همچنین در عراق نوعی تردید را در ترکیه پدید آورده است و برای بازیابی ثبات، برگزاری انتخابات ضروری است. عملیات نظامی در آغاز بسیاری از گروه‌های سیاسی را متحد کرد اما به تدریج، مخالفت ها همراه با شمار تلفات بالا رفت و صدها تن از مردم به خاطر ابراز مخالفت‌شان دستگیر شدند.
بیشتر بخوانید:
- ترکیه بیش از ۱۰۰ فرد مظنون به عضویت در «پ کا کا» را دستگیر کرد
- حمایت ابراهیم تاتلیس و جمعی از سلبریتی‌های ترکیه از اردوغان در حمله به عفرین
بنابر گزارش خبرگزاری آناتولی ۵۴ سرباز ترک در عملیات کشته شدند. همچنان که انتظار می‌رفت قوی‌ترین مخالفت‌ها از جانب گروه‌های کرد می‌آید، اما بسیاری از نهادهای غیردولتی نیز به کمپین بر ضد عملیات نظامی پیوستند.
برهم خوردن روند جنگ به ضرر ترکیه می‌تواند آسیب بزرگی به دولت وارد کند و تحلیلگران هشدار می‌دهند هرچقدر عملیات نظامی بیشتر به طول بیانجامد، مخالفت افکار عمومی بیشتر خواهد شد.