رئیس‌دانا: هدف تحریم‌ها فشار بر مردم برای شورش است

رئیس‌دانا: هدف تحریم‌ها فشار بر مردم برای شورش است
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

اگر دولت اقداماتی را صورت ندهد فقر مردم بیشتر می شود و مجبور می شود بر روش های کنترلی خود و فشارهای امنیتی و سیاسی بیفزاید.

آگهی

گزارش از فرشته قاضی

فریبرز رئیس دانا، اقتصاددان و استاد دانشگاه در مصاحبه با یورونیوز می گوید که هدف تحریم های امریکا علیه ایران، تحت فشار قرار دادن مردم برای شورش و تغییر حکومت است.

به گفته او "فکر می‌کنند با زیر فشار قرار دادن مردم، باید از انها مردمی ساخت که برای تغییر اساسی در کشور اقدام کنند این روش قابل قبولی برای آزادیخواهان نیست اما ممکن است چنین اتفاقاتی بیفتد."

دور تازه تحریم های امریکا علیه ایران روز یکشنبه، ۱۳ آبان آغاز شد که بخش‌های کشتیرانی، مالی و انرژی ایران را شامل می شود و دومین رشته تحریم هایی است که از زمان خروج آمریکا از توافق هسته ای با ایران به اجرا در می آید.

بر این اساس کشورهایی که واردات نفت از ایران را متوقف نکنند و همچنین شرکت هایی که به داد و ستد به نهادهای تحریم شده ایرانی ادامه بدهند تحریم خواهند شد. با این حال هشت کشور از این تحریم ها فعلا معاف می شوند تا بتوانند به طور موقت به واردات نفت از ایران ادامه بدهند.

فریبرز رئیس دانا، اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه تهران درباره تاثیر این تحریم ها بر اقتصاد ایران می گوید: "بی تردید این تحریم ها برای اقتصاد ایران که مقدار زیادی وابستگی به درآمدهای برون زا مثل درآمدهای نفتی دارد تاثیر منفی دارد. نرخ رشد و اشتغال را پایین می آورد و سطح خدمات اجتماعی و رفاهی و خدمات مورد نیاز مردم پایین می آید."

عضو کانون نویسندگان ایران که بررسی هایی را در این زمینه انجام داده می گوید: "من از کسانی بودم که این بررسی را انجام دادم و به این نتیجه رسیدم که این تحریم ها مثل تحریم های عراق بیشترین فشار را بر دوش مردم می آورد آن هم مردم کم توش و توان. دولت ها می توانند به نوعی با تحریم مقابله کنند حالا اگر دولت ها معتقد به دموکراسی باشند و پاسخگوی نیاز مردم، یک جور واکنش دارند اگر غیر از این باشد و با اعتراضات مردم روبرو شوند جور دیگری واکنش نشان می دهند اما حتما اینطور نیست که دولت ها دست ها را بالا ببرند و تسلیم شوند. بیشترین فشارها اما بر مردم وارد می شود."

به گفته فریبرز رئیس دانا "هدف تحریم کننده این است که با این فشارها، مردم را به شورش و غلیان وا بدارد و رژیمی که نمی پسندد را توسط فشارهایی که بر مردم می آید و واکنش های مردم بر این فشارها، از سر راه خود بردارد. مردم لزوما اما با این برنامه وارد کنش نمی شوند و اگر بشوند لزوما موفق نمی شوند چون برنامه و سیستمی ندارند. این وسط واکنش های دولت هم باید محاسبه شود برخی از این واکنش ها سرکوبگرایانه است و متوقف می کند و برخی از واکنش ها هم تدبیرگرایانه است و دولت می تواند با تدبیرهایی آثار تحریم را به ویژه تا آن جایی که دامن خودش را می گیرد از میان بردارد. تجربه عراق را من با دقت نگاه کردم تجربه ایران را هم همین طور و سیاست های متعددی دولت ها برای مقابله با تحریم ها در پیش می گیرند ولی فشار تحریم ها یشتر بر دوش مردم است."

آنطور که رسانه های ایران گزارش داده اند اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور ایران نسبت به "احتمال کاهش شدید قدرت خرید مردم در سال آینده" هشدار داده و گفته که "در دوران اعمال تحریم‌های جدید دو خطر بیکاری و کاهش قدرت خرید مردم کشور را تهدید می‌کند".

فریبرز رئیس دانا، اقتصاد دان می گوید: "در فاصله ۴ ماه یک دفعه متوسط قیمت کالاها و خدمات مصرفی ۵۰ درصد بالا رفت. بعد از اینکه امریکا اعلام کرد تحریم ها را شروع کرده و گفت که تحریم های بعدی را ۱۳ ابان شروع می کند سریعا قیمت ارزهای خارجی به ویژه دلار بالا رفت و همین منعکس شد بر قیمت کالاها و خدمات مصرفی اما در این مدت دستمزدها بالا نرفت. حداقل دستمزد از قبل هم کفاف معیشت کافی را برای کارگران کشور و لایه های پایین جامعه نمی داد و طوری بود که حدود ۵۰ درصد کارگران زیر خط فقر بودند. حالا با تحریم ها ۵۰ درصد قیمت ها بالا رفت و آن ۵۰ درصد زیر خط فقر رسید به ۶۸ درصد."

تصور می کنند همه در ایران دست‌ها را بالا برده‌اند

استاد اقتصاد دانشگاه تهران به افزایش شکاف طبقاتی به دلیل تحریم ها اشاره کرده و می گوید: "ثروتمندان کشور به دلیل ارتباطی که با ساخت قدرت دارند و به دلیل اینکه تورم، ارزش دارایی های شان را بالا می برد در شرایط فعلی، هیچ خدشه ای بر کالاها و میزان مصرف شان نمی گذارد، راهی مسافرت خارج می شوند و اتومبیل های شان را می خرند و حاشیه سودشان به دلیل تورم بالا می رود به این ترتیب شکاف طبقاتی هم در جامعه به دنبال تحریم افزایش پیدا خواهد کرد اما تحریم کننده به لحاظ منش و ایدئولوژی در جایی ننشسته که راضی باشد از اینکه این شکاف طبقاتی منجر به حرکت اجتماعی چپ گرایانه شود و دگرگونی را در این جهت سوق دهد چون حرکت چپ گرایانه در راس خواسته هایش حذف مداخله امریکا و امپریالیست ها در کشور است. اشتباهی که دارد صورت می گیرد این است که تصور می کنند همگان در ایران دست ها را بالا برده اند و امریکا را به عنوان منجی صدا می زنند و خوش آمد می گویند. مطلقا این چنین نیست و بخش زیاد و روزافزونی در جامعه دارند متوجه می شوند که آنچه بر سرشان آمده جدا از زمینه اقتصادی از پیش موجود که اقتصادی نامطمئن و فقرزده بود الان تحت تاثیر سیاست های تحمیلی ایالات متحده است و وضع را خراب تر کرده است. بخش های زیادی از جامعه با فقر و بیماری و نیاز به مواد غذایی و بیکاری دست به گریبان شده اند. بله می دانستند و میدانیم که مقدار زیادی به دلیل سیاست های نادرست و سوگیری های ساخت قدرت و سیاست های تعدیل ساختاری که در ایران پیش گرفته شده و این دولت هم رها نمی کند بوده، بله اقتصاد نابسامان و ضربه پذیر بوده اما ضربه نهایی را ایالت متحده وارد کرد که منجر به افت شدید سطح زندگی مردم به ویژه لایه های ضعیف جامعه شده."

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران درباره وضعیت اقتصادی و بحران گرانی در این کشور گفته که "کاملا درک می‌کنم که مردم احساس خوبی نداشته باشند و ما نیز همچون مردم احساس خوبی از این موضوع نداریم". آقای ظریف دو روز پیش از این گفته بود که از قیمت اجناس اطلاع دارد و "شرایط خوبی نیست".

همزمان برخی گزارش ها از قطع ارتباط بانک مرکزی ایران با پیام رسان مال سوئیفت خبر داده اند. این شرکت خدمات پیام‌رسان مالی واقع در بلژیک، روز دوشنبه ۵ نوامبر (۱۴ آبان) اعلام کرده بود که دسترسی شماری از بانک‌های ایرانی را به سیستم خود تعلیق کرده است.

راه حل، مذاکره با امریکا؟

اما حکومت ایران برای مقابله با تحریم ها چه راهکارهایی دارد؟ فریبرز رئیس دانا می گوید: "بین این دولت و تفکر دگراندیشان جدایی مطلق است اما دولت با تمام سیاست های تغییر ساختاری که پیش گرفته و سیاست های نولیبرالی که به اقتصاد تحمیل شده کامل نیست اگر مساله اش را با امریکا حل نکند. چون سیاست های نو لیبرالی عبارت است از قرار گرفتن در حلقه وابستگی اقتصادی به ایالات متحده.از نظر ما کشور نباید منزوی باشد ولی می بایست نسبت به قدرت های مرکزی به قدر کافی گسست و فاصله داشته باشد. خودکفایی و خوداتکایی فقط عبارت از این نبود که گندم بکاریم یا فرش ببافیم عبارت از این بود که ساخت اقتصادی کشور به تدریج بتواند در اتحاد و ارتباط با سایر کشورها که این آمادگی را دارند مستقل از فشارهای امپریالیستی کار بکند اما وابستگی اقتصاد ایران به دلار قطعی بود و در سه چهار ماه اخیر نشان داد که چقدر دیکتاتوری دلار بر اقتصاد ایران موثر است بنابراین وقتی با چنین دولتی روبرو هستیم حق دارند کسانی بگویند که این همه سال سیاست های تعدیل ساختاری را جلو بردید الان در همان تله گرفتار هستید و از همان راه باید حل بکنید یعنی مذاکره با امریکا."

آقای رئیس دانا از جریان دیگری در ایران حرف می زند که "از سیاست های تعدیل ساختاری بهره مند شده ولی منافع خود را در تضاد با حضور امریکا می بیند." او می گوید: "این جریان فکر می کند که باید مقاومت کرد و این مقاومت اگر هزینه ای بر مردم وارد می کند اشکالی ندارد. معتقد است که این هزینه ای است که برای حفظ استقلال می پردازیم. اما به گمان من می بایست جامعه هر چه زودتر به سمت جانشین کردن اراده مردم و برقراری دموکراسی اقتصادی سالم حرکت کند. اگر مردم ببینند سیاست ها درجهت خواست آنها تغییر می کند، اگر ببینند اراده مردم به کار گرفته شده و احترام گذاشته شده و با فساد، مبارزه قطعی می شود و اگر ببینند که کشمکش جناح ها نه برای منافع خصوصی جناح ها که برای پیدا کردن تدبیر برای جامعه است در آن صورت ممکن است بتوانند مدتی مقاومت کنند تا اقتصاد بتواند بنیان خودش را بازسازی کند."

نارضایتی منجر به افزایش آگاهی

استاد اقتصاد دانشگاه تهران تدابیر اعلام شده از سوی کشورهای اروپایی را فرصتی خوب می داند و می گوید: "الان فرصت هایی برای اقتصاد ایران پیش آمده از تدبیرهایی که اتحادیه اروپا پیش می گیرد و پیدا کردن روش ویژه پرداخت که اگر خوب کار شود و خوب حمایت شود می تواند مقدار زیادی از نیازهای مالی و پولی ایران را در بازارهای جهانی حل کند تا ذخایر ارزی که ایران دارد و استفاده از آن باید با تدبیرهای ویژه ای صورت بگیرد. اگر از این شرایط دولت بهره برداری کند می تواند مشکل را تا حدی حل کند به شرطی که در این فاصله چند کار را انجام دهد یعنی اعتماد مردم را بتواند به دست بیاورد، با ساخت فسادآمیز قدرت مبارزه کند و صرفه جویی ها را متوجه مردم نکند متوجه ثروتمندان و قدرت مندانی بکند که بخش اعظم منابع پولی در اختیارشان است همزمان تغییر جهت اساسی در اقتصاد بدهد که به دلیل ساخت طبقاتی باور نمی کنم چنین مسیری را برود."

آگهی

فریبرز رئیس دانا هشدار می دهد که "اگر دولت چنین اقداماتی را صورت ندهد فقر مردم بیشتر می شود و دولت مجبور می شود بر روش های کنترلی خود و فشارهای امنیتی و سیاسی بیفزاید. از آن طرف هم البته نارضایتی مردم ممکن است منجر به افزایش برخی آگاهی ها شود اما این روش قابل قبولی برای آزادیخواهان نیست که فکر کنند از راه زیر فشار قرار دادن مردم باید از این مردم مردمی ساخت که برای تغییر اساسی در کشور اقدام کنند. این روش درستی نیست اما ممکن است چنین اتفاقاتی بیفتد."

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

جهش ۱۴۲.۸ درصدی بهای زمين در تهران؛ متوسط نرخ هر مترمربع آپارتمان: ۱۰.۶ میلیون تومان

معترضان اسرائیلی با بستن بزرگراهی در تل‌آویو خواستار آزادی گروگان‌های باقی مانده در غزه شدند

تهران «مذاکرات غیرمستقیم» ایران و آمریکا در عمان درباره رفع تحریم‌ها را تأیید کرد