در حال حاضر دولت مادورو تنها با کمک کشورهایی همچون چین و روسیه و ترکیه برقرار است.
آگهیبیش از ۱۰ کشور اروپایی روز دوشنبه خوان گوآیدو را به عنوان رئیس جمهور ونزوئلا به رسمیت شناختند و به این ترتیب به نیکلاس مادورو، جانشین هوگو چاوز در این کشور پشت کردند.
اطلاعیۀ این کشورها در پی اولتیماتوم هشت روزۀ اسپانیا، فرانسه و بریتانیا منتشر شد و آنها در این اطلاعیه خواستار برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ونزوئلا شدند. در واکنش، نیکلاس مادورو این کشورها را استعمارگر خواند و اعلام کرد که آنها دنباله‌روی استراتژی ایالات متحده آمریکا هستند.
یورونیوز دربارۀ این تحولات با رافائل گراسا، کارشناس روابط بین‌الملل گفتگو و پرسش‌هایی را دربارۀ پیامدهای این موضع‌گیری برای ونزوئلا و برای اروپا مطرح کرده است.
رافائل گراسا می‌گوید: «از حدود یک قرن پیش یک قانون طلایی در دیپلماسی آمریکای لاتین وجود دارد که دکترین استرادا نامیده می‌شود. بر اساس این قانون، این حکومت‌ها هستند که به رسمیت شناخته می‌شوند و نه دولت‌ها. این موضوع وضعیت را برای ونزوئلا روشن می‌کند. با این وجود باید توجه داشت که وضعیت ونزوئلا در منطقه، یک مساله استثنا است و نه یک هنجار جا افتاده.»
چه کسی رئیس‌جمهور مشروع ونزوئلا است؟
به گفتۀ رافائل گراسا هم اکنون در این کشور با یک وضعیت سیاسی و دیپلماتیک مواجه هستیم و نه یک وضعیت اساسا حقوقی. به این ترتیب در ونزوئلا برای انتقال قدرت، هم اکنون یک بازی شطرنج در حال انجام است.
آیا سفرا اخراج می‌شوند؟
رافائل گراسا چنین چیزی را بعید می‌داند. به گفتۀ او هنگامی که ایالات متحده آمریکا گوآیدو را به رسمیت شناخت، دولت مادورو دستور اخراج دیپلمات‌ها را صادر کرد اما این دستور چندان عملی نشد و در مقابل، خوان گوآیدو از ۲۴ ژانویه تا کنون سفرای ۱۵ کشور را تایید کرده است.
از نظر این کارشناس، سفرای اروپایی نیز در این وضعیت حاضر به ترک سفارتخانه‌هایشان در کاراکاس نخواهند بود زیرا این کار برخلاف اهداف اتحادیه اروپا در ونزوئلا است. اتحادیه اروپا خوان گوآیدو را به رسمیت شناخته است و قصد دارد از او برای برگزاری انتخاباتی دموکراتیک حمایت کند. بنابراین در وضعیتی که نیاز به حمایت‌های دیپلماتیکِ بیشتر است، نباید سفارتخانه‌ها بسته شوند.
با این وجود برای کادر سفارتخانه‌ها در کاراکاس، اقدامات پیشگیرانه اتخاذ شده است. به‌طور مثال کارکنان سفارت اسپانیا در مقر سفارتخانه متمرکز شده‌اند و تدابیر امنیتی گسترده‌ای به اجرا گذاشته شده است. به همین دلیل به گفتۀ این کارشناس در روزها و هفته‌های پیش رو شاهد خروج گستردۀ دیپلمات‌ها نخواهیم بود.
آیا توافقات دو جانبه لغو خواهند شد؟
دولت نیکلاس مادورو، پس از به‌رسمیت شناخته شدن خوان گوآیدو از سوی اتحادیه اروپا هشدار داد که «روابط دوجانبه با این کشورها را مورد بازنگری قرار خواهد داد.»
رافائل گراسا می‌گوید که در حال حاضر برای دولت جانشین هوگو چاوز، آینده توافقات دوجانبه با کشورهای عضو اتحادیه اروپا اولویت ندارد. به‌خصوص که یکی از مهمترین کشورها برای سرپا نگه داشتن اقتصاد ونزوئلا ایالات متحده آمریکاست و رابطه کاراکاس با واشنگتن با به‌رسمیت شناخته شدن خوان گوآیدو توسط دونالد ترامپ کاملا تغییر کرده است. ایالات متحده آمریکا اصلی‌ترین تامین کنندۀ ارز خارجی ونزوئلا است و این پول اکنون بطور مستقیم نزد آقای گوآیدو می‌رود.
این کارشناس درباره صادرات نفت نیز می‌گوید: «بدیهی است که دولت مادورو نفت بیشتری به ایالات متحده آمریکا نخواهد فرستاد زیرا هیچ تضمینی وجود ندارد که بتواند پول آن را دریافت کند.» در حال حاضر دولت مادورو با کمک کشورهایی همچون چین و روسیه و ترکیه برقرار است.
سناریوهای احتمالی برای آیندۀ ونزوئلا چیست؟
به گفته این کارشناس، سناریوی اول این است که حتی با وجود به‌رسمیت شناختن خوان گوآیدو، روند انتقال قدرت اتفاق نیفتد. پیش از این در سال ۲۰۱۱ میلادی نیز باراک اوباما از بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه خواست که از قدرت کنار برود و روند انتقال قدرت در این کشور انجام شود. اما در نهایت آمریکا مجبور شد این تصمیم را به کنار بگذارد و می‌بینیم که بشار اسد همچنان در قدرت است.
سناریوی دوم این است که روند انتقال قدرت اتفاق بیفتد. هم اکنون حمایت‌های گسترده بین‌المللی از خوان گوایدو وجود دارد اما او باید بتواند این حمایتها را حفظ کند. آقای گوآیدوی ۳۵ ساله یک رهبر جوان است که هنوز به نزاع‌ها و مشکلات داخلی کشور ربط داده نشده است و همین موضوع می‌تواند حمایت‌های داخلیِ گسترده‌ای را برای او به ارمغان آورد.
عواملی نیز وجود دارد که می‌تواند هرگونه محاسبه به هم بزند، از جمله اصرار دونالد ترامپ به مداخلۀ نظامی در ونزوئلا که یکی از بی‌ثبات کننده‌ترین عوامل محسوب می‌شود و می‌تواند بر وضعیت کنونی تاثیر بگذارد.
بیشتر بخوانید: