با وجود برخورداری ایران از منابع غنی نفت و گاز، روز به روز به طول صف‌های تهیه موادغذایی افزوده می‌شود، از سوی دیگر طی ۴۰ سال امید به زندگی ایرانیان از ۵۷ سال به ۷۵ سال افزایش یافته است.
آگهیدر هوای سرد زمستان، مادر دو فرزند همچنان امیدوار است که با پیشروی در صف مقابل یک مرکز توزیع دولتی درتهران بتواند دوکیلوگرم گوشت قرمز منجمد خریداری کند. زهرا اکرمی روز گذشته هم حداقل دو ساعتی در این صف ایستاده ولی پیش از رسیدن نوبتش، گوشت تمام شده است. با این حال او بار دیگر آمده و انتظار می‌کشد که تا شاید امروز از گوشت‌های برزیلی نصیبی ببرد.
تلاش او گویای پارادوکسی است که اقتصاد ایران ۴۰ سال پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ در آن گرفتار شده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی نوشت: پارادوکسی با این مشخصه‌ها که با وجود برخورداری کشور از منابع غنی نفت و گاز، روز به روز به طول صف‌های تهیه موادغذایی افزوده می‌شود، درست همانند سال‌های جنگ ایران و عراق. نرخ تورم سیر صعودی دارد و ارزش برابری ریال در برابر دلار آمریکا در حال کاهش است. شمار فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار نیز رو به افزایش است.
هر چند بخشی از مشکلات امروز اقتصاد ایران ناشی از تحریم‌های اقتصادی آمریکاست ولی برخی از مسایل آن متاثر از سیاست‌هایی است که حکومت ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ اعمال و اجرا کرده است.
بیشتر بخوانید:چهل سالگی انقلاب؛ مروری بر کارنامه سیاست خارجی ایران
انقلابی که بدون قیام فقرا علیه محمدرضا شاه پهلوی نمی‌توانست به سرانجام برسد. فقرایی که پس از انجام اصلاحات ارضی او و با هدف یافتن شغل روانه شهرها شدند ولی با هدایت روح الله خمینی و گروه های چپ‌گرا به ارتشی انقلابی بدل شدند. ارتشی که به مقابله با هزینه‌های میلیارد دلاری شاه برای خرید تجهیزات نظامی از آمریکا برخاست.
بلافاصله پس از انقلاب بسیاری از صنایع ایران به همراه بانک‌ها ملی شدند. همچنین اموال، املاک و شرکت‌های بسیاری از افراد وابسته به شاه مصادره شد و در اختیار نهادها و بنیادهای انقلابی از جمله سپاه پاسداران قرار گرفت.
اما اکنون اقتصاد ایران در حال گذار از سلطه بخش دولتی به سمت حاکمیت بازار آزاد است. به همین منظور برخی شرکت های دولتی به بخش غیردولتی واگذار شده‌اند اما تعدادی از آنها به تعطیلی کشانده شده‌اند و بحران‌های کارگری آنها گریبان دولت را گرفته است.
مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران در توصیف شرایط فعلی اقتصاد ایران می‌گوید:« هفته‌ای نیست که با تعطیلی ۱۰ تا ۵۰ واحد تولیدی به پایان نرسد. طی سال گذشته ۸۰۰ شرکت از مجموع ۱۵۰۰ شرکت پیمانکاری بخش نفت ورشکست شدند.»
البته صنعت نفت ایران هرگز به طور کامل از تاثیر اعتصاب‌هایی که حکومت شاه را نیز فلج کرده بود، رهایی نیافته است. اما طی این ۴۰ سال، تولید نفت ایران از حدود ۶ میلیون بشکه به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است.
بیشتر بخوانید:صادرات نفت ایران به زیر ۱ میلیون بشکه رسید
با این وجود، اقتصاد ایران هنوز نقاط روشنی هم دارد و حامیان انقلاب نیز شاخص‌هایی برای نشان دادن موفقیت‌های نسبی‌شان ارايه می‌کنند. امید به زندگی در میان ایرانیان از ۵۷ سال به ۷۵ سال افزایش یافته است. درآمد سرانه هر ایرانی طی ۴۰ سال گذشته تقریبا دو برابر شده و به ۴ هزار و ۸۳۸ دلار رسیده است. همچنین مطابق ادعای دولت، در حال حاضر ۹۵ درصد داروی مورد نیاز کشور در داخل تولید می‌شود و طی این مدت ۱۰۰ هزار خانه بهداشت و ۱۸ هزار مرکز درمانی در سراسر ایران راه‌اندازی شده است.
اما مردم عادی بی توجه به این آمارها نگران افول قدرت خریدشان هستند. محمدرضا صباغیان به عنوان یکی از همین افراد معتقد است که تورم فشار کم سابقه‌ای را بر مردم وارد کرده و کاهش قدرت خرید آنها را بسیار محسوس کرده است. به گفته او قیمت برخی اقلام خوراکی ۲۰۰ درصد افزایش یافته و در این میان گوشت گوی سبقت را از دیگران ربوده است. هر کیلوگرم گوشت قرمز بیش از ۱۰ دلار قیمت دارد و بهای هر کیلوگرم گوشت مرغ نیز به بیش از ۱.۲۵ دلار رسیده است.
به باور بخشی از کارشناسان، بخشی از جهش قیمت گوشت می‌تواند متاثر از تحریم‌ها و کاهش ارزش برابری ریال باشد. چرا که دامداران ترجیح می‌دهند که دام‌های خود را به کشورهای همسایه صادر یا قاچاق کنند و دلار کسب کنند. پیش از این ایران ۹۰ درصد نیاز خود به گوشت را تامین می کرد ولی وابستگی غذا و داروی دام به واردات همواره برقرار بوده است.
بیشتر بخوانید:بنی‌صدر: نیازی به انقلاب نیست، نظام ایران بسیار شکننده است
در هر صورت معضل تامین گوشت بدل به مهمترین سوژه انتقاد مخالفان دولت حسن روحانی شده است. تلویزیون رسمی ایران بارها تصاویر مردم کلافه در صف‌های طولانی خرید گوشت یارانه‌ای را نمایش می‌دهد.
کاظم صدیقی، امام جمعه موقت تهران نیز اخیر گفته که استخوان‌های مردم زیر بار فقر در حال خُرد شدن است ولی مسوولان دولتی نسبت به مسایل اقتصادی بی‌توجه هستند.
البته دولت روحانی تلاش کرده تا پس از خروج آمریکا از برجام و از طریق مذاکره با اروپا ساز و کاری مالی برای احیای تجارت خارجی خود ایجاد کند. اما با وجود ثبت رسمی این ساز و کار، فشار تحریم‌های آمریکا بر دولت روحانی مشعود است. چنان که اخیرا هواپیمای ارتش ایران که حامل محموله گوشت قرمز بود، سقوط کرد و در جریان آن ۱۵ خدمه آن کشته شدند.
آگهی
با این وجود، صف‌های روزانه خرید مواد خوراکی همچنان برقرار است. اسد آذری که یک معلم بازنشسته و پدر ۴ فرزند است، یکی از حاضران هر روز این صف‌هاست. او می‌گوید:« مدام رادیو و تلویزیون از اختصاص بودجه دولت برای رفع مشکلات ما خبر می دهند ولی دریغ از یک تغییر مثبت، واقعا این در شان ماست که برای خرید دو کیلوگرم گوشت در صف‌های طولانی بایستیم؟»
بیشتر بخوانید:بچه‌هایی که بعد از انقلاب به دنیا آمدند چه می‌خواهند؟