حامیان محیط زیست معتقدند تولید انبوه محصولاتی نظیر سویا برای صدور به اروپا ناگریز کشورهای آمریکای جنوبی را به سوی نقض قوانین زیست محیطی سوق می دهد که نخستین تبعات آن جنگل زدایی است.
آگهیپیمان تجارت آزاد میان اتحادیه اروپا و کشورهای آمریکای جنوبی قبل از اجرای کامل با حرف و حدیث های فراوانی به خصوص از حیث توجه به ملاحظات زیست محیطی مواجه شده است.
این پیمان در حمایت از تجارت آزاد روز جمعه هفتم تیر ماه میان اتحادیه اروپا و تعدادی از کشورهای عضو بازار مشترک آمریکای جنوبی موسوم به مرکوسور منعقد شد. مذاکرات اروپا با چهار کشور بنیان گذار مرکوسور یعنی آرژانتین، برزیل، پاراگوئه و اروگوئه که از سالها پیش آغاز شده بود پس از اختلافات جدی میان اتحادیه اروپا و آمریکا بر سر مسائل تجاری، سرعت بیشتری یافت.
اتحادیه اروپا با اذغان به دشوار بودن حل اختلافات عمیق با آمریکا ابتدا نگاه خود را بیشتر به سوی کشورهایی نظیر کانادا، مکزیک و ژاپن متمایل کرد و بر سر تجارت آزاد با این کشور ها به توافق رسید و حالا دست همکاری به سوی کشورهای آمریکای جنوبی دراز کرده است.
این نکته را نباید از نظر دور داشت که آمریکای جنوبی در سال های اخیر به بازاری رقابتی برای آمریکا و چین تبدیل شده و می تواند فرصت های سرمایه گذاری بزرگی را برای اروپا فراهم آورد.
پیمان تجارت آزاد اروپا با مرکوسور از نگاه دیگر یک برگ برنده برای ژایر بولسونارو، رییس جمهوری راست گرای برزیل محسوب می شود که سیاست ها و از جمله رویکرد محیط زیستی وی نگرانی هایی را در میان دیگر کشورهای جهان برانگیخته بود.
آقای بولسونارو پیشتر اعلام کرده بود که معتقد به روابط تجاری آزاد و خواهان تجارت دوجانبه باتمام جهان بدون هرگونه تعصب ایدئولوژیک است.
استقبال محتاطانه ماکرون از توافق با مرکوسور
امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه که از حامیان توافق با مرکوسور است هفته گذشته تهدید کرده بود که اگر برزیل از توافقنامه آب و هوایی پاریس خارج شود کشورش پیمان تجارت آزاد با کشورهای آمریکای جنوبی را امضاء نخواهد کرد.
آقای ماکرون اما روز شنبه در پایان نشست گروه بیست در اوساکا باردیگر بر اهمیت تعهد به مفاد توافقنامه آب و هوایی پاریس تاکید کرد و یادآور شد که غیر از آمریکا، نوزده کشور دیگر پایبندی خود را به توافقنامه پاریس اعلام کرده اند.
رئیس جمهوری فرانسه همچنین نقش ژایر بولسونارو، همتای برزیلی خود را در این میان ستود و تاکید کرد که پایبندی وی به توافقنامه پاریس سبب شده تا در بیانیه پایانی نشست گروه بیست که به امضای نوزده کشور رسیده است اهمیت اجرای این توافق مورد اشاره قرار گیرد.
آقای ماکرون در ادامه با ذکر این مطلب که تاکنون از خطوط اصلی توافقنامه پاریس عدول نشده، خواهان اتخاذ تدابیر بیشتر برای مقابله با پدیده گرمایش زمین شد و تاکید کرد: «کشورهای امضاء کننده پیمان باید درراستای اجرای کامل مفاد توافقنامه سال ۲۰۱۵ در پاریس قدم های بیشتری بردارند.»
امانوئل ماکرون همچنین در اشاره به پیمان تجارت آزاد با کشورهای آمریکا جنوبی از توافق بر سر این پیمان استقبال کرد اما یادآور شد که باید در خصوص اجرای آن کمی محتاط بود. آقای ماکرون تصریح کرد که کلیه ملاحظاتی که برای انعقاد این توافق مد نظر بوده از سوی مذاکره کنندگان مطرح شده است.
رئیس جمهوری فرانسه در این خصوص به سه نکته مهم اشاره کرد که در متن توافقنامه گنجانده شده است: ابتدا اشاره صریح به توافقنامه پاریس و پایبندی برزیل به آن که برای نخستین بار دراین سطح صورت می گیرد. سپس توجه به قواعد و نرم های میحط زیستی و بهداشتی اروپا و در آخر حمایت از بخش های حساس از جمله کشاورزی و وضع سهمیه های محدود به ویژه در زمینه صادرات گوشت گاو و شکر.
بخش آخر از نکته های مطرح شده توسط امانوئل ماکرون با توجه به نگرانی هایی مطرح شده است که کشاورزان فرانسوی از اجرای پیمان تجارت آزاد با آمریکای جنوبی از پیش مطرح کرده اند. یکی از مهم ترین نگرانی های کشاورزان فرانسوی دراین خصوص به امکان صدور حدود ۹۹ هزار تن گوشت گاوی توسط چهار کشور مرکوسور به اروپا مربوط می شود. به اعتقاد کشاوزان و دامداران فرانسوی این صادرات که بدون پرداخت حق گمرکی صورت می گیرد موجبات رقابتی ناعادلانه را فراهم خواهد کرد و منافع اقتصادی بیش از ۸۵ هزار دامدار فرانسوی را به خطر خواهد انداخت.
نخستین واکنش جدی فعالان محیط زیستی
اجرای پیمان تجارت آزاد با آمریکای جنوبی از دیگر سو نشانگر رویکردی دوگانه و متناقض از سوی دولت فرانسه است. به اذعان فعالان میحط زیست تاکید امانوئل ماکرون بر عملی شدن کامل مفاد توافقنامه آب و هوایی پاریس با آنچه ممکن است در این خصوص بواسطه تجارت آزاد با مرکوسور حاصل شود همخوانی منطقی ندارد.
حامیان محیط زیست معتقدند تولید انبوه محصولاتی نظیر سویا برای صدور به اروپا ناگریز کشورهای آمریکای جنوبی را به سوی نقض قوانین زیست محیطی سوق می دهد که نخستین تبعات آن جنگل زدایی است. فعالان محیط زیست در این خصوص به طور نمونه به روند نگران کننده جنگل زدایی در منطقه آمازون اشاره کرده اند.
بر این اساس تعدادی از فعالان گروه صلح سبز از کشورهای فرانسه، آلمان و هلند با این استدلال و برای جلوگیری از تخلیه یک محموله ۵۰ هزار تنی سویا از روز جمعه در بندر ست واقع در نزدیکی شهر مون پلیه فرانسه اجتماع کردند.
این محموله بزرگ سویا که عمدتا برای تغذیه دام از آمریکای جنوبی به اروپا صادر شده است از دیدگاه فعالان صلح سبز به قیمت تخریب جنگل ها تولید شده است. این محموله از بندر سالوادور در برزیل بار زده شده و هنوز از داخل کشتی پهلو گرفته در بندر سِت فرانسه تخلیه نشده است.
گفته می شود که ۸۹ درصد از سویای صادر شده از بندر سالوادور در منطقه سرادو تولید شده است. این منطقه یکی از مهمترین نواحی جنگلی در برزیل است که دستخوش بیشترین تخریب و ویرانی شده است.
آگهیفعالان صلح سبز صبح روز یکشنبه در گرمای بیش از ۳۰ درجه ضمن حضور در بندر ست بار دیگر تاکید کردند که اجازه تخلیه محموله سویای تولید شده در آمریکای جنوبی را نخواهند داد.