آیا بوریس جانسون اروپا و آمریکا را علیه ایران متحد می‌کند؟

آگهی

شبیه ترین سیاستمدار بریتانیایی به ترامپ که خود پیشتر از منتقدان رئیس جمهوری آمریکا بود و حالا از نزدیک ترین دوستان وی به شمار می‌رود نقشی کلیدی در همراهی اروپا با ایالات متحده بر ضد ایران خواهد داشت.

بوریس جانسون که روز گذشته پس از ملاقات با ملکه الیزابت دوم رسما کلید ساختمان شماره ۱۰ خیابان داونینگ را دریافت کرد، در بدو ماموریت خود با چالش‌های بزرگی در داخل و خارج بریتانیا روبروست. اولین مانع بر سر فعالیت نخست وزیر بریتانیا را مخالفان داخلی برای وی ایجاد کردند که با زنجیره ای انسانی راه ورودش به داونینگ استریت را بستند.

آقای جانسون اما بلافاصله پس از رسمیت یافتن نخست وزیری‌اش مهمترین چالش پیش روی کشورش را برکسیت معرفی و تاکید کرد که کشورش تا پایان اکتبر به هر طریق ممکن از اتحادیه اروپا خارج خواهد شد.

نخست وزیر بریتانیا جدا از این چالش با بحرانی خارجی روبرو است که یک طرف آن ایران، مهمترین رقیب ایالات متحده در مناقشات منطقه‌ای است. حل این بحران و تصمیم بوریس جانسون برای همراهی با ائتلاف آمریکا و به موازات آن رویکرد دولت جدید بریتانیا در قبال راهکاری که اروپا در این خصوص اتخاذ کرده می تواند در همراهی واشنگتن و بروکسل برای تشدید فشارها بر تهران بسیار تعیین کننده باشد.

بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که روسای دولت‌های پیشین بریتانیا، به استثنای تونی بلر برغم همراهی ضمنی با سیاست های واشنگتن در چالش های بین المللی از اینکه به دنباله روی چشم بسته و بی چون چرا از آمریکا متهم شوند بسیار نگران بودند در حالیکه آقای جانسون با رویکرد منحصر به فرد خود به هیچ وجه از این مسئله نگران نیست.

ائتلاف با آمریکا یا همراهی با ابتکار عمل اروپایی؟

توقیف نفتکش بریتانیایی استینا ایمپرو در تنگه هرمز توسط سپاه پاسداران که از بندر فجیره امارات به سمت عربستان در حال حرکت بود، می‌تواند محکی جدی برای میزان وفاداری بوریس جانسون به دونالد ترامپ باشد.

ایران استینا ایمپرو را ظاهرا به تلافی توقیف نفتکش گریس-یک خود در آب‌های جبل الاطارق توسط بریتانیا، توقیف کرده بود.

نخست وزیر بریتانیا در تلاش برای حل این بحران باید از میان پیوستن به ائتلاف چند ملیتی آمریکا برای تضمین امنیت کشتیرانی در خلیج فارس و همراه کردن اروپایی ها با کشورش در این خصوص دست به انتخاب بزند.

این تصمیم در حالی باید اتخاذ شود که جرمی هانت، وزیر خارجه برکنار شده بریتانیا چند روز پیش در واکنش به توقیف نفتکش بریتانیایی از سوی ایران تاکید کرده بود که کشورش به منظور محافظت از عبور و مرور کشتی‌ها در تنگه هرمز به دنبال تشکیل یک ناوگان دریایی محافظ در خلیج فارس به رهبری اروپا است.

بیشتر بخوانید:

• بریتانیا برای مقابله با «دزدی دریایی ایران» ناوگان اروپایی تشکیل می‌دهد
• آیا موضع جانسون درباره ایران با سرنوشت نفتکش بریتانیایی محک می‌خورد؟
• ظریف: شروع جنگ بسیار آسان است اما پایان دادن به آن غیرممکن خواهد بود

جانسون کدام راه را بر می گزیند؟

خط مشی بوریس جانسون در حرکت به سوی چالش‌های پیش روی کشورش در حالی همچنان مبهم و سوال برانگیز است که وی کاری دشوار را برای خروج از اتحادیه اروپا پیش رو دارد و در این راه باید بر روی همکاری و همراهی بروکسل حساب ویژه ای باز کند.

این درحالیست که بریتانیا پس از خروج احتمالی از اتحادیه اروپا برای سر و سامان دادن به مسائل تجاری کشورش و نیز چاره جویی در قبال مسائل سیاسی بین المللی چاره ای جز مساعدت و همراهی اروپایی ها نخواهد داشت.

به این مسئله باید تلاش نخست وزیر بریتانیا برای انعقاد توافق تجاری با آمریکا را نیز اضافه کرد که با توجه به لزوم همکاری او با اروپا، تصمیم گیری بر روی برخی مسائل از جمله فشار بر ایران را دو چندان مشکل می کند.

مستاجر جدید ساختمان شماره ۱۰ خیابان داونینگ از این جهت بایست از میان دنبال کردن سیاست های ضد ایرانی و فشار حداکثری واشنگتن بر تهران و یا همراهی با تلاش های اتحادیه اروپا برای کاستن از این فشارها و در نهایت حفظ توافق هسته ای وین یکی را انتخاب کند.

این همان مسئله ای است که بسیاری از تحلیل گران آمریکایی نیز به آن اشاره و نوع تعامل بوریس جانسون با راهبرد اروپا در قبال ایران را در این برهه حساس بسیارتعیین کننده قلمداد می‌کنند. به اعتقاد این تحلیلگران نتیجه این انتخاب به دو جریان منتهی خواهد شد: گسست و یا تقویت سیاست های تعاملی اروپا با ایران بر سر توافقنامه هسته ای وین.

کمیته سردبیری نشریه وال استریت ژورنال با اشاره به محتمل بودن همراهی لندن و واشنگتن بر ضد ایران در مطلبی یادآور شده است: «جانسون به سادگی می تواند اعلام کند که کشورش به کارزار فشار حداکثری ایالات متحده می پیوندد و در همین راستا نیز خواستار یک توافق جدید هسته‌ای با ایران شود.»

در ادامه این مطلب آمده است: « در این صورت مابقی اروپایی ها احتمالا گزینه دیگری جز پیوستن به شرکای انگلیسی زبان خود نخواهند داشت و اقدام به تشکیل جبهه ای واحد خواهند کرد.»

تهران ضمن رد حضور نیروهای فرامنطقه‌ای در خلیج فارس بارها بر توانایی خود جهت حفظ امنیت تنگه هرمز تاکید کرده است. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به تازگی با انتشار توییتی خطاب به بوریس جانسون، نخست وزیر جدید بریتانیا تاکید کرد که ایران در پی تحریک و رویارویی نیست اما از آب های سرزمینی خود حفاظت خواهد کرد.