مولوی نیاز محمد، یکی از زندانیان طالبان می‌گوید:«می‌خواهیم زنان تحصیل کنند، مهندس شوند. می‌خواهیم زنان در هر حوزه‌ای مشغول به کار شوند.» او تاکید می‌کند که جوانان افغان نباید از طالبان بترسند: «این‌ها[جوانان] هستند که کشور ما را می‌سازند و آن را توسعه می‌دهند.»
آگهیهزاران زندانی طالبان در افغانستان، توافق احتمالی صلح بین آمریکا و این گروه را بلیت آزادی خود به حساب می‌آورند. آن‌ها می‌دانند که آزادی زندانیان ستون اصلی هر توافقنامه‌ای است که به جنگ ۱۸ ساله افغانستان پایان می‌دهد.
یکی از مقام‌های طالبان به شرط ناشناس ماندن، به آسوشیتدپرس گفت که فهرستی از ۵ هزار زندانی طالبان به آمریکایی‌ها داده و آزادی آن‌ها در توافق‌نامه مورد بحث نوشته شده است. مقام‌های آمریکا و دولت افغانستان نیز گفته‌اند که آزادی زندانیان بخشی از مذاکرات است.
مایکل کوگلمن، معاون برنامه آسیا ایالات متحده در مرکز ویلسون هشدار داد: «نیاز است که مقام‌های افغان و ایالات متحده آمریکا نسبت به هر زندانی طالبان که قصد آزادی آن‌ها را دارند احتیاط کنند، چراکه باید احتمال اقدامات بی‌ثبات کننده از سوی زندانیانی را که آزاد می‌شوند به حداقل برسانند تا آسیبی به روند صلح وارد نشود.»
زندانیان طالبان چه می‌گویند؟
آسوشیتدپرس با بیش از ۱۰ زندانی طالبان در زندان پلچرخی در حاشیه شرقی کابل، پایتخت افغانستان گفت‌وگو کرده است. شماری از آن‌ها دلشان برای دوران زمامداری طالبان تنگ شده است. آن‌ها تاکید کردند که همچنان به‌دنبال برپایی حکومت اسلامی هستند اما دیگر دنبال اجرای برخی احکام سفت و سخت مانند ممنوعیت تحصیل دختران یا اشتغال زنان نیستند.
مولوی نیاز محمد، یکی از زندانیان طالبان گفت: «ما می‌خواهیم زنان تحصیل کنند، مهندس شوند. می‌خواهیم زنان در هر حوزه‌ای مشغول به کار شوند.»
او تاکید کرد که جوانان افغان نباید از طالبان بترسند: «این‌ها[جوانان] هستند که کشور ما را می‌سازند و آن را توسعه می‌دهند.»
مذاکره‌کنندگان طالبان لحن مشابهی را در گفت‌وگوها دنبال می‌کنند. اما بی اعتمادی عمیق در هر دو طرف درگیری وجود دارد و بسیاری از مردم نگران این هستند که اگر طالبان دوباره قدرت را در دست گیرد چه اتفاقی رخ می‌دهد. این گروه به مدت پنج سال تا سال ۲۰۰۱ قدرت را در افغانستان در اختیار داشت.
طالبان شبکه ارتباطی خوبی را در زندان‌های افغانستان سازماندهی کرده‌اند به‌طوریکه به کمک آن‌ها آخرین بازداشت‌ها را ولایت به ولایت ثبت می‌کنند. آن‌ها همچنین آماری از بیماران و فوت شده‌های طالبان در زندان‌های افغانستان را تهیه می‌کنند. تمام این اطلاعات به کمیسیونی داده می‌شود که برای آزادی زندانیان شکل گرفته است. این کمیسیون زیر نظر ملا نورالدین ترابی، وزیر دادگستری دوران طالبان فعالیت می‌کند.
اختر نورزوی، رئیس زندان پلچرخی می‌گوید که این زندان در دهه ۱۹۷۰ برای نگهداری از ۵ هزار زندانی ساخته شده بود اما هم اکنون ۱۰ هزار و ۵۰۰ زندانی دارد.
حدود ۳ هزار زندانی در بخشی از این زندان به‌عنوان زندانیان طالبان طبقه بندی شده‌اند. آن‌ها آزاد هستند که در یک اتاق جمع شوند و با هم نماز بخوانند یا مطالعه کنند.
مولوی نیاز محمد به‌عنوان یک رهبر در بین زندانیان ظاهر شده است. اگرچه هیچ کسی او را با این عنوان معرفی نمی‌کند. او به ۱۵ سال زندان محکوم شده است. وی در زمان حکومت طالبان، با قاری احمدالله که یک فرمانده اطلاعاتی طالبان در بخش بزرگی از شمال افغانستان بود، کار می‌کرد.
او به آسوشیتدپرس گفت که تقریبا هزار زندانی در این بخش واقعا طالبانی هستند. بقیه متهم به هواداری از طالبان یا عضویت در این گروه هستند.
یکی از آن‌ها نورالله، ۳۴ ساله است که به جرم قتل همسرش به ۲۰ سال زندان محکوم شده است. وی گفت که در زندان با طالبان راحت است و حکومت آن‌ها را به دولت فعلی ترجیح می‌دهد. گرچه وی تایید می کند که اگر در زمان طالبان قتل می‌کرد احتمالا به درخواست بستگان همسرش می‌توانست به اعدام محکوم شود.
نورالله اما می‌گوید که آن حکم می‌توانست بهتر باشد چراکه هم اکنون خانواده‌اش در ترس از حمله‌های انتقامی بستگان همسرش بسر می‌برند: «چرا الان بهتر باشد؟ مجبورم به قاضی پول بدهم. به پلیس پول بدهم تا خانواده‌ام آسیبی نبینند.»
یکی از زندانیان طالبان که نامش را مولوی سحاب عنوان می‌کند می‌گوید که از انتقامجویی می‌ترسد. او می‌گوید که زندانیان طالبان مورد ضرب و جرح قرار می‌گیرند و نگهبانان آن‌ها را مسخره می‌کنند. او تاکید می‌کند که ده‌ها زندانی با آنکه مجازاتشان تمام شده است همچنان در زندان هستند و گاه به مدت یک هفته در زندان می‌مانند و یکی از آن‌ها یکسال بیشتر در زندان است.
او همچنین با گلایه از خدمات پزشکی می‌گوید درمان پزشکی برای زندانیان طالبان روند بسیار کندی دارد.
این در حالی است که نورزوی، رئیس زندان این ادعاهای طالبان را رد می‌کند. وی می‌گوید که زندانیان طالبان به سرعت تحت درمان پزشکی قرار می‌گیرند. به کلاس‌های سواد آموزی و مدارس مذهبی می‌روند و حتی به سالن بدنسازی دسترسی دارند و حداقل هفته‌ای سه بار غذای گوشتی به آن‌ها داده می‌شود.
پلچرخی زندان بدنامی است. ماجرای کشتار بسیاری از مخالفان و منتقدان حکومت خلق در دهه ۸۰ میلادی عامل اصلی عمده این بدنامی است. اما مقام‌های این زندان می‌گویند که پلچرخی هم اکنون زیر نظر کمیسیون حقوق بشر وزارت کشور و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ است که مرتب از آن بازدید می‌کنند.
آگهیبا وجود امیدواری طالبان محبوس در پلچرخی به آزادی قریب‌الوقوع، جان ساپکو، بازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان می‌گوید که افغانستان و آمریکا هیچکدام برای آزادی زندانیان طالبان آماده نیستند.
