اتحادیه اروپا از ایالات متحده خواسته است که در اقدام خود در خروج از پیمان آسمان باز تجدید نظر کند و از روسیه نیز خواسته است که در این پیمان مانده و محدودیت‌های پروازی را به ویژه در منطقه غربی کالینینگراد لغو کند.
آگهیوزارت امور خارجه فدراسیون روسیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که این کشور به دلیل کاستی‌ها برای ادامه فعالیت در چهارچوب توافقنامه «آسمان باز» از این پیمان خارج می‌شود.
در این بیانیه که در روز جمعه ۱۵ ژانویه (۲۶ دی) منتشر شد، آمده است: «به دلیل نبود پیشرفت در رفع موانع و ادامه توافقنامه در شرایط جدید، وزارت خارجه روسیه حق دارد آغاز مراحل داخلی خروج فدراسیون روسیه از منطقه قرارداد آسمان باز را اعلام کند.»
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا بیش از یک سال پیش خروج کشورش از این معاهده را اعلام کرد و روسیه اکنون در آستانه آغاز به کار دولت جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکا، چنین تصمیمی را اعلام کرده است.
اپلیکیشن یورونیوز را از اپل استور دانلود کنید
وزارت خارجه روسیه با یادآوری این که آمریکا در پی تصمیم ترامپ و «به بهانه‌ای ساختگی» در روز ۲۲ نوامبر سال گذشته میلادی (۲ آذر) از پیمان آسمان باز خارج شد، می‌افزاید: «به این ترتیب توازن منافع کشورهای شرکت‌کننده که با انعقاد پیمان‌نامه حاصل شد، به شکل چشمگیری بر هم خورد، آسیب جدی به آن وارد شد و نقش قرارداد آسمان باز به عنوان ابزاری برای تقویت اعتماد به نفس و امنیت تضعیف گردید.»
در بیانیه وزارت خارجه روسیه همچنین آمده است: «طرف روسی پیشنهادات خاصی متناسب با مفاد اساسی پیمان را به هدف دوام آن در شرایط جدید ارائه داد. اما با تأسف اعلام می‌کنیم که آنها (آمریکا و دیگر طرف‌های غربی پیمان‌نامه) از آن حمایت نکردند.»
پیمان آسمان باز توافقنامه‌ای بین ۳۴ کشور جهان است که در سال ۱۹۹۲ میلادی به امضا رسید. موضوع اصلی این پیمان اجازه پرواز هواگردهای شناسایی و تجسسی بر فراز مناطق کشورهای عضو این معاهده است. این پیمان همچنین یکی از بزرگ‌ترین تلاش‌های بین‌المللی برای هر چه شفاف‌تر کردن فعالیت‌های نظامی کشورهای عضو است.
مسکو پس از خروج آمریکا از این پیمان، اصرار داشت که کشورهای شرکت‌کننده در اروپا تضمین بدهند که گزارش‌های جمع‌آوری شده پروازها از طریق خاک روسیه به ایالات متحده منتقل نگردد. اروپایی‌ها می‌گویند خود به این موضوع پایبند بوده و چون چنین ماده‌ای از پیش در مفاد پیمان‌نامه پیش‌بینی نشده، نیازی هم به مقررات اضافی نیست.
هدف از تشکیل پیمان آسمان باز ایجاد اعتماد و شفافیت بین روسیه و غرب با انجام پروازهای شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات در مورد نیروها و فعالیت‌های نظامی بود. بر پایه این پیمان، بیش از هزار و ۵۰۰ پرواز با هدف تقویت شفافیت در مورد فعالیت‌های نظامی و کمک به کنترل تسلیحات و سایر توافق‌نامه‌ها انجام شده است.
استدلال ترامپ برای خروج از پیمان آسمان باز این بود که روس‌ها پیمان را نقض می‌کنند. اتحادیه اروپا از ایالات متحده خواسته است که در اقدام خود در خروج از پیمان آسمان باز تجدید نظر کند و از روسیه نیز خواسته است که در این پیمان مانده و محدودیت‌های پروازی را به ویژه در منطقه غربی کالینینگراد لغو کند. این منطقه از روسیه در مجاورت دو کشور عضو اتحادیه اروپا و ناتو، یعنی لهستان و لیتوانی است.
روسیه ادعا کرده که محدودیت پروازها بر فراز کالینینگراد که محل استقرار شمار قابل توجهی از نیروهای نظامی است، طبق پیمان آسمان باز مجاز است. روسیه همچنین مدعی است که آمریکا خود محدودیت‌های گسترده‌تری را برای هواگردهای شناسایی بر فراز آلاسکا اعمال کرده است.