پیش از این تاجیکستان با درخواست جمهوری اسلامی ایران برای عضویت در پیمان شانگهای مخالفت کرده بود.
درخواست عضویت دائم ایران در پیمان شانگهای روز جمعه ۱۷ سپتامبر با موافقت رهبران ۸ کشور عضویت این پیمان پذیرفته شد.
پذیرش درخواست عضویت دائم در این سازمان منطقهای به اجماع اعضا نیاز دارد. ایران که تا پیش از این عضو ناظر پیمان شانگهای بود، ۱۳ سال پیش درخواست عضویت دائم در آن را ارائه کرده بود. با این حال این درخواست با مخالفت تاجیکستان تاکنون عملی نشده بود.
چین، روسیه، هند، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، قرقیزستان و قزاقستان هشت عضو دائم این پیمان بودند. ایران، بلاروس، مغولستان و افغانستان اعضای ناظر این سازمان همکاریهای منطقهای بودند.
روسیه در ماههای گذشته از عضویت دائم ایران در سازمان همکاریهای شانگهای حمایت کرده بود. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه از طریق ویدیو کنفرانس در اجلاس دوشنبه شرکت کرد.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران که برای شرکت در نشست سران سازمان پیمان همکاری شانگهای به دوشنبه پایتخت تاجیکستان سفر کرده بود، از رهبران کشورهای عضو برای پذیرش درخواست ایران تشکر کرد. آقای رئیسی ابراز امیدواری کرده است که پیمان شانگهای بتواند «به نیروی پیشران چندجانبهگرایی جهانی تبدیل شود.»
پیمان شانگهای در سال ۲۰۰۱ با حضور چین، روسیه، تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان برای رویارویی با چالشهای امنیتی آسیای میانه و بهویژه رشد جریانهای اسلامگرا تاسیس شد. عضویت هند و پاکستان در سال ۲۰۱۷ در این سازمان پذیرفته شد.
پذیرش درخواست عضویت دائم ایران در پیمان شانگهای، یک پیروزی برای جناح اصولگرا و هسته سخت حاکمیت جمهوری اسلامی، به شمار میرود. علی خامنهای، رهبر ایران از سالها پیش رویکرد گسترش رابطه با شرق را در دستور کار نهادهای عالی این کشور قرار داده است. این رویکرد همزمان با بهقدرت رسیدن حسن روحانی و انعقاد برجام و تمایل دولتهای یازدهم و دوازدهم به غرب، با شدت بیشتری از سوی نهادهای تحت نزدیک به رهبری جمهوری اسلامی، پیگیری شد.
اتحادیه اروپا و بسیاری از ناظران در زمان خروج ایالات متحده آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و آغاز کارزار فشار حداکثری به ایران در دولت دونالد ترامپ، نسبت به متمایل شدن بیش از پیش جمهوری اسلامی به شرق به واشنگتن هشدار داده بودند.
پذیرش درخواست عضویت دائم ایران در پیمان همکاری شانگهای با تشدید تنش میان ایالات متحده و همپیمانانش با چین و روسیه و همچنین گره خوردن مذاکرات احیای برجام همزمان است.