دولت روسیه ملیت هزاران کودک اوکراینی را به اجبار و به صورت سازمان‌یافته تغییر داده و به روس بدل می‌کند. به نظر می‌رسد این روند در یک‌سال گذشته به صورت مداوم شتاب گرفته است. این امر هفته گذشته سبب صدور دستور جلب توسط دیوان کیفری بین‌المللی برای ولادیمیر پوتین و ماریا لووا-بلوا شد
آگهیدولت روسیه ملیت هزاران کودک اوکراینی را به اجبار و به صورت سازمان‌یافته به روس تغییر داده است. به نظر می‌رسد این روند در یک‌سال گذشته به صورت مداوم شتاب گرفته است.
روسیه از تدابیر مختلفی برای انتقال این کودکان به قلمروی تحت کنترل خود استفاده می‌کند.
کودکانی که در پرورشگاه‌ها زندگی می‌کنند، تحت پوشش تخلیه مناطق جنگی از اوکراین اجبارا خارج می‌شوند و دیگر کودکان نیز به روش‌های مختلف از خانواده‌هایشان جدا می‌شوند. در بسیاری از موارد این خود خانواده‌ها هستند که برای نجات فرزندانشان از جنگ آنها را به اردوگاه‌هایی واقع در مناطق اشغالی می‌فرستند. اما مسئله این است که پس از مدتی ارتباط میان کودکان با قطع ارتباط کامل با خانواده، قطع می‌شود.
برای یافتن این کودکان هوش مصنوعی و خطوط مخصوص گزارش‌های تلفنی به کار گرفته شدند. اعضای خانواده‌شان نیز روسیه را زیر پا می‌گذارند تا نشانی از آنها بیابند.
اما بسیاری از این کودکان که در روسیه به مراکز بازآموزی فرستاده می‌شوند، توسط خانواده‌های روس به فرزندخواندگی گرفته می‌شوند.
اخراج و تغییر ملیت اجباری کودکان اوکراینی به دست روس‌ها توسط بازرسان سازمان ملل به عنوان جنایت جنگی توصیف شد و هفته گذشته دیوان کیفری بین‌المللی را وادار کرد که برای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و ماریا لووا-بلوا، کمیسر حقوق کودکان کشور دستور جلب صادر کند.
تجربه دزدیده شدن فرزند
لیودمیلا موتیچاک یکی از والدینی است که برای یافتن فرزندش به مناطق اشغالی سفر کرد. او در ماه نوامبر با یک قایق به کریمه اشغالی سفر کرد و تمام طول استان خرسون را پیمود تا آناستازیا، دختر پانزده‌ساله‌اش را پیدا کند.
یک‌ماه پیش‌تر، رئیس کالج محل تحصیل آناستازیا خانم موتیچاک را قانع کرد که دخترش را به یک مرکز سلامتی در کریمه بفرستند تا بتواند آن‌جا استراحت کند و از جنگ آسوده باشد. خانم موتیچاک نسبت به این مساله بسیار تردید داشت اما «رئیس کالج بسیار قانع کننده به نظر می‌آمد.» و سرانجام موتیچاک با مشاهده این که دیگر دانش‌آموزان و دانشجویان به راحتی و در سلامت بین دو منطقه رفت و آمد می‌کنند، به عزیمت دخترش راضی شد.
اما همه چیز طبق برنامه پیش نرفت. او می‌گوید: «ابتدا گفتند که دانش‌آموزان بیش از دو هفته در آن‌جا نمی‌مانند. سپس مدام زمان بازگشت را به تعویق انداختند. آنها می‌گفتند که نگران نباشید، دانش‌آموزان تا آخر ماه اکتبر باز می‌گردند. اکتبر گذشت بعد گفتند نوامبر و باز هم هیچ.»
رئیس کالج سپس به لیودمیلا موتیچاک می‌گوید که باید شخصا بیاید و آناستازیا را با خودش ببرد. کمی بعد از آن که نیروهای اوکراینی خرسون را بازپس گرفتند، ارتباط میان خانم موتیچاک و رئیس کالج کاملا قطع شد. او اکنون که به گذشته نگاه می‌کند می‌پندارد که رئیس کالج در خدمت روسیه بوده است.
مادر و دختر ارتباطشان را از طریق تلگرام حفظ کردند. خانم موتیچاک با موسسات مختلفی برای کمک تماس گرفت. در همین حال آناستازیا با ابتلا به آبله مرغان به بیمارستان منتقل شد. به نظر خانم موتیچاک، همین بیمارستان دخترش را از فرستاده شدن به روسیه نجات داده است. در نهایت آنها دوباره با هم ملاقات کردند.
لورا میلز، پژوهشگر واکنش به بحران عفو بین‌الملل می‌گوید: «بر اساس اطلاعات ما، کسی که اجازه انتقال کودکان را دارد باید آنها را همراهی کند. تا آن‌جا که ما می‌دانیم نگهبانانی باید مسئول انجام این سفرها باشند.»
تغییر نام، تغییر پاسپورت و فرزندخواندگی غیرقانونی
موسسات زیادی از جمله ۱۶۶۰۰۰ هاتلاین، سازمان مردم‌نهاد ماگنولیا، حفظ اوکراین و پرتال اینترنتی کودکان اوکراین با همکاری مقامات محلی بر روی گزارش و ردیابی کودکان گمشده کار می‌کنند. اما اطلاعاتی که می‌توانند در خارج از کشور بدست بیاورند بسیار محدود است.
خانم میلز می‌گوید: «در اکثر موارد داوطلبان یا دیگر افراد هستند که از مکان این کودکان گمشده خبر دارند و به برقراری تماس با آنها کمک می‌کنند. این کار توسط دولت روسیه یا مراکز مراقبت از کودکان انجام نمی‌شود. در حالت ایده‌آل باید بتوان از طریق دولت‌ها با مسکو تماس گرفت و آنها اطلاعات تمام کودکانی را که در این مدت وارد روسیه شده‌اند، در اختیار بگذارند. اما چنین مبادلاتی اتفاق نمی‌افتد.»
روسیه این فرزند‌خواندگی‌ها را در چارچوب اقدامات خیرخواهانه دسته‌بندی می‌کند و ویدیوهای حضور کودکان اوکراینی در مراکز بازآموزی را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارد. معمولا تصاویر این کودکان در حال خواندن سرود ملی روسیه به نمایش در می‌آیند.
آخگی ایفه، دبیر کل سازمان کودکان گمشده اروپا می‌گوید: «آنها با بازاریابی و پروپاگاندای تغییر نام‌ها، پاسپورت‌های جدید و فرزندخواندگیهای غیرقانونی طوری وانمود می‌کنند که زندگی کودکان را نجات می‌دهند و به آنها فرصتی دوباره در روسیه اعطا می‌کنند.»
سیستم لجستیکی پیچیده شامل عناصر نظامی
از قضا، این پروپاگاندای روسیه به عنوان نقشه مکان‌یابی کودکان استفاده می‌شود. دانشگاه ییل و برنامه رصد درگیری در اوکراین و وزارت خارجه ایالات متحده گزارشی عمدتا بر مبنای اطلاعات استخراج شده از پست‌ها و عکس‌هایی که مقامات روس در شبکه‌های اجتماعیشان به اشتراک گذاشته‌اند، منتشر کردند.
ناتانیل ریموند، مدیر اجرایی آزمایشگاه تحقیقات بشردوستانه دانشگاه ییل می‌گوید: «ما هر آنچه مقامات محلی درباره انتقال‌ها گفته‌اند را ترجمه کردیم.»
آگهیاین گزارش ۴۳ مرکز نگهداری کودکان را در سیبری و ماگادان مشخص کرد.
اما آقای ریموند می‌افزاید: «بر این باوریم که تعداد این مراکز بسیار بیش از ۴۳ تا است. این سیستم لجستیکی پیچیده‌ای شامل عناصر نظامی است که در محدوده بسیار بزرگ جغرافیایی روسیه پراکنده شده است.»
تبدیل ملیت کودکان اوکراینی به روس
معمولا به منظور ردیابی و پیوند مجدد اعضای خانواده فرزندخواندگی در زمان جنگ تعلیق می‌شود. اما اردوگاه‌های بازآموزی روسیه در سال ۲۰۱۴ و پس از الحاق «غیرقانونی» شبه جزیری کریمه به این کشور شروع به کار کردند.
مسکو در بهار گذشته سختگیری را در قوانین فرزندخواندگی و اعطای ملیت خود را با هدف تسهیل به فرزندخواندگی گرفتن کودکان اوکراینی برای اتباع روس کاهش داد. این نشان از تسریع احتمال سیاست دولت در تغییر ملیت کودکان اوکراینی دارد.
به گزارش سازمان کودکان گمشده اروپا برنامه درسی در مدارس مناطق اشغالی نیز به روسی تبدیل شده است.
آگهیاین فرزندخواندگیهای اجباری امکان بازگرداندن کودکان به اوکراین را در کوتاه مدت و همچنین بلند مدت کاهش می‌دهد.
آقای میلز می‌گوید: «هویت ملی از آنها سلب خواهد شد و این به وضوح نقض قوانین بین المللی است. لایحه‌های فرزندخواندگی که از جانب روسیه برای تسهیل شهروندی و فرزندخواندگی در خانواده‌های روسی تصویب شده است، ممکن است باعث شود که کودکان بدون هیچ ردی در روسیه ناپدید شوند.»
این تاثیر می‌تواند دائمی باشد.
آخگی ایفه می‌گوید: «این نسل دزدی است. اگر نمی‌توانید آنها را تسخیر کنید، روسشان کنید.»