بهمن در بازار ارز؛ نرخ دلار چرا کاهش می‌یابد؟

بهمن در بازار ارز؛ نرخ دلار چرا کاهش می‌یابد؟
Copyright عکس در رویترز
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

بهمن در بازار ارز؛ نرخ دلار چرا کاهش می‌یابد؟

آگهی

بازار آزاد ارز ایران ۶۷ روز پس از آغاز روند نزولی نرخ‌ها، به شرایط قیمتی اواخر بهمن ماه گذشته بازگشت و شاهد ثبت نرخ فروش ۱۲ هزار و ۲۵۰ تومانی برای دلار آمریکا بود.

با شروع معاملات روز دوشنبه بازار ارز ایران، نرخ فروش دلار آمریکا در سامانه رسمی نظارت ارز(سنا) ۴۰۰ تومان کاهش یافت و به ۱۲ هزار و ۱۰۰ تومان رسید، همزمان این نرخ در بازار آزاد تهران با ۱۰۰ تومان کاهش به نرخ ۱۲ هزار و ۲۵۰ تومان عقب‌نشینی کرد.

بدین ترتیب در فاصله ۱۹ اردیبهشت ماه گذشته تا ۲۴ تیرماه جاری نرخ دلار با ۳ هزار و ۴۰۰ تومان افت از ۱۵ هزار و ۶۵۰ تومان فاصله گرفته و به نرخ معاملات روز ۲۷ بهمن ماه گذشته بازگشته است.

این در حالی است که از اردیبهشت ماه گذشته به این سو، دامنه تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه جمهوری اسلامی وسعت بیشتری پیدا کرده و ابعاد تنش در خاورمیانه در پی حمله به چند نفتکش‌ و سرنگونی یک پهپاد آمریکایی افزایش یافته است. همزمان مهلت ۶۰ روزه ایران به اتحادیه اروپا نیز سپری شد و کاهش سطح تعهدات برجامی ایران آغاز شد.

اما برخلاف یکسال گذشته به نظر می‌رسد ظهور عواملی داخلی، تاثیرگذاری محرک‌های سیاست خارجی را بر معادلات بازار ارز ایران خنثی کرده است.

بیشتر بخوانید:دلار به پایین‌ترین نرخ در ۵ ماه گذشته رسید

کاهش واردات

هر چند مطابق اعلام اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری ایران، واردات کشور در بهار سال جاری به ۱۰ میلیارد و ۳۵۰ میلیون دلار رسیده که تنها ۲۵۰ میلیون دلار از مدت مشابه سال ۱۳۹۷ خورشیدی کمتر است، ولی ترکیب کالاهای وارداتی از کاهش تقاضای واردات به دلیل اعمال ممنوعیت‌ها و ادامه رکود ۴.۵ درصدی در اقتصاد ایران حکایت دارد.

مطابق گزارش‌های ماهانه سازمان بنادر و دریانوردی ایران، حجم واردات کالاهای اساسی طی بهار سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته خورشیدی ۷۰ درصد افزایش یافته و سهم آن در مجموع کالاهای تخلیه شده در بنادر ایران از ۲۸ درصد به ۴۴ درصد افزایش یافته است. به موازات تلاش دولت برای واردات نزدیک به ۶.۷ میلیون تن کالای اساسی و حفظ سطح واردات ۱۰ میلیارد دلاری، سهم سایر کالاهای ممنوعه و اقلام مورد نیاز صنایع راکد در قالب افت ۳۷ درصدی ورود کالاهای کانتینری کاهش یافته است.

بنابراین همزمان با تامین ارز واردات کالاهای اساسی از سوی دولت، تقاضای واردکنندگان بخش خصوصی از بازار ارز کاهش یافته است. البته تعیین رقم دقیق آن با توجه به توقف انتشار آمار تجارت خارجی ایران توسط گمرک این کشور فعلا میسر نیست.

بیشتر بخوانید:نقل و انتقال ریال سخت شد؛ افزایش شیب نزول دلار

مدیریت عرضه

برخی فعالان بازار ارز معتقدند، دشواری و محدود شدن تراکنش روزانه ریالی از طریق دستگاه‌های پوز و حاکم شدن فضای امنیتی بر بازار آزاد ارز ایران که از نیمه دوم سال گذشته آغاز شده، تعداد و سرعت معاملات عمده بازار آزاد ارز ایران را کاهش داده است.

افزون بر این دو اقدام، بانک مرکزی از طریق بازارسازها و افزایش عرضه ارز در بازار به ویژه پس از دستور رهبر ایران مبنی بر لزوم تقویت ارزش ریال، برای مهار نرخ بازار آزاد و کاهش فاصله نرخ رسمی سامانه‌های سنا و نیما با این نرخ تلاش کرده و اخیرا نیز برای کاهش تعداد نرخ های حاکم بر بازار ارز در تدارک راه اندازی بازار متشکل ارز است.

در همین حال، رئیس کل بانک مرکزی ایران اخیرا نیز مدعی شده که با اصلاحات انجام شده، عرضه ارز حاصل از صادرات در سامانه رسمی نیما روان‌تر شده و افزایش یافته است. مطابق اعلام دولت ایران در بهار گذشته حدود ۱۱.۵ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشته است.

بیشتر بخوانید:

تصحیح قیمت‌های نسبی

بنابراین همزمان با رکود فراگیر اقتصادی، کاهش قدرت خرید عمومی و توقف شتاب رشد قیمت‌ها که پس از موج سنگین تورم نقطه به نقطه بالای ۵۰ درصد رخ داده، قیمت‌ها در بازارهای مختلف روند اصلاحی خود را آغاز کرده‌اند. با نمودار شدن تعادل قیمتی نزولی در بازارهای مختلف، اصلاح قیمت‌های نسبی به بازار ارز نیز سرایت کرده و تطابق نرخ ارز با قیمت‌های تعادلی سایر بازار‌ها آغاز شده است.

عده‌ای از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که در پی کاهش شتاب تورم ماهانه و نقطه به نقطه در دو ماه پایانی فصل بهار که به موجب آن رشد نرخ تورم ماهانه در خرداد ماه از نرخ ۴ درصد ماه‌های پیشین به ۰.۸ درصد رسید، انتظارات تورمی در اقتصاد ایران در حال فروکش کردن است. رخدادی که شرایط را برای اصلاح قیمت‌های نسبی فراهم کرده است.

رجحان ریال به دلار

در مقابل تعدادی دیگر از کارشناسان اقتصادی هم بر این امر تاکید دارند که جهش بیش از ۱۰۰ درصدی بهای بسیاری از اقلام خوراکی و مصرفی خانوارهای ایرانی طی یکسال گذشته و رشد حدود ۲۰ درصدی درآمد طبقه متوسط ایران در مواجهه با نرخ تورم رسمی ۳۷ درصدی در سال ۱۳۹۷، توان پس‌انداز خانوارهای این طبقه که از متقاضیان اصلی خریدهای خُرد بازار بودند، از میان رفته و بخش قابل توجهی از آنها ترجیح می‌دهند برای تامین هزینه‌های فزاینده خود ریال بیشتری نسبت به گذشته نگاهداری کنند.

رونق بازارهای موازی

همچنین بخشی از فعالان بازار ارز هم می‌گویند که یکی از دلایل مقطعی کاهش نرخ دلار، تلاش سرمایه‌گذاران برای تامین نقدینگی لازم برای بهره بردن از رشد قیمت‌های کوتاه‌مدت بازارهای موازی به ویژه بازار سهام است به طوری که با نزدیک شدن به مقطع عرضه‌های اولیه در بورس تهران و یا جهش‌های قیمتی در آن ، فروش دلار در بازار آزاد افزایش پیدا می‌کند.

آگهی

بدین ترتیب افزایش شیب افت اخیر نرخ دلار با چهارمین عرضه اولیه در بورس تهران طی سال ۱۳۹۸ همزمان شد. به طوری که از روز شنبه که با کشف قیمت سهام پتروشیمی نوری همزمان بود تا روز دوشنبه که این سهم بیشترین تقاضای خرید را جذب کرده بود، نرخ دلار در بازار آزاد بیش از ۶۵۰ تومان کاهش یافت.

این نرخ که در پایان داد و ستدهای روز پنج‌شنبه گذشته ۱۲ هزار و ۹۵۰ تومان قیمت خورده بود، در پایان مبادلات روز دوشنبه به ۱۲ هزار و ۲۵۰ تومان کاهش یافت.

بیشتر بخوانید:دولت روحانی بدون صادرات نفت چه زمانی به پایان راه می‌رسد؟

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

آرامش دلار پیش از تعبیر رویای ۵ ساله؛ بازار متشکل ارز چیست؟

فراز و فرود نرخ دلار از سکه طلا پیشی گرفت

افزایش دوباره نرخ ارز در ایران؛ دلار وارد کانال ۵۷ هزار تومان شد