تازه ترین رسوایی مربوط به آزار جنسی در دنیای سیاست بار دیگر توجه ها را به دنیای پنهان آزار و اذیت جنسی زنان در محیط کار معطوف کرده است.
تازه ترین رسوایی مربوط به آزار جنسی در دنیای سیاست بار دیگر توجه ها را به دنیای پنهان آزار و اذیت جنسی زنان در محیط کار معطوف کرده است. دنی بوپن یک از اعضای عالیرتبه حزب سبزها در فرانسه متهم شده است که چندین ماه برای اِلِن دوبوست، یکی از مشاوران زن حزب متبوعش پیامکهایی با محتوای جنسی ارسال می کرده است. والری زابریسکی، خبرنگار یورونیوز در این گزارش به سراغ زنانی رفته که قربانی آزار جنسی در محیط کار خود هستند. چرا این زنان سکوت می کنند؟ مراجع قانونی چگونه به شکایت این قربانیان رسیدگی می کنند؟
تخمین زده می شود که تنها در فرانسه از هر پنج زن، یکی در محیط کار مورد این قبیل آزار و اذیتها قرار می گیرد، این در حالی است که در این کشور قانونی برای پیشگیری و مقابله با آزار جنسی در سال ۲۰۱۲ تصویب شد. با وجود این قانون تنها پنج درصد زنان قربانی آزار جنسی سکوت خود را می شکنند و به مراجع قانونی شکایت می کنند.
آزار و اذیت جنسی زنان در دنیای سیاست
الن دوبوست عضو حزب سبزها در فرانسه و معاون شهردار شهر «لومان»، بمدت پنج سال پیش توسط یکی از هم حزبی هایش به نام دنی بوپن، مورد آزار جنسی قرار گرفت.
الن دوبوست می گوید: «چندین ماه بود که اس ام اس هایی از او دریافت می کردم. پیامکهای کاملا بی پرده که محتوایش صریحا برای تحریک جنسی بود. من هیچ علاقه ای به این رابطه نداشتم. این حرف را چندین بار به او گفته بودم اما به گوشش نمی رفت.»
دوبوست مدتها سکوت کرد تا زمانی که عکسی از دنی بوپن را در حساب توییتری او دید که به همراه تعدادی از نمایندگان پارلمان در روز جهانی زن و به نشانه حمایت از حقوق زنان در مقابل خشونت، رژ لب زده اند.
او می گوید که از دیدن این عکس حالت اشمئزاز به او دست داده است: «وقتی این عکس را دیدم، حالت تهوع به من دست داد و بالا آوردم. از قضا، همان روز، ۱۱مارس ماموریت جدید برای کار در وزارتخانه ای به او داده بودند. می دانستم که چون ما تا به حال هیچ حرفی نزده هیچ کاری نکرده و سکوت اختیار کرده ایم، او می تواند نه تنها خودش را مدافع حقوق زنان جا بزند، بلکه ارتقا هم می گیرد و پستهای جدید هم به او محول می شود! او هم در محیطهای جدید کاری به سراغ زنانی می رود که از همه جا بی خبرند. آن موقع بود که احساس کردم، اشتباه بزرگی مرتکب شده ام که تا به حال هیچ حرفی از این موضوع نزده و سکوت کرده ام. چون اگر من حرفی نزنم این آزارها ادامه خواهد یافت.»
سه ماه بعد، در روز نهم ماه مه ۲۰۱۶ دوبوست، سکوت خود راشکست. اما او تنها نبود و ۱۳ زن دیگر هم دنی بوپن را به آزار جنسی متهم کردند. آنها هم گفتند که بوپن برایشان پیامکهای جنسی می فرستاده و تعدادی از آنها حتی تهدید شده بودند که کارشان را از دست می دهند.
بدنبال این افشاگریها، بوپن که نایب رئیس مجلس ملی فرانسه بود، مجبور شد از مقام خود استعفا کند البته او با انتشار بیانیه ای تمام اتهامات را رد کرد. یک ماه بعد، در ماه ژوئن، الن دوبوست و دو زن دیگر از دنی بوپن شکایت رسمی کردند.
اما الن می داند که چرا تعداد زیادی از قربانیان آزار جنسی در فرانسه سکوت می کنند. او می گوید: «بیش از ۹۰ درصد زنان که از آزار جنسی در محل کار حود شکایت می کنند یا اخراج می شوند یا استعفا می کنند و بعد هم برای پیدا کردن شغل جدید مشکلات زیادی خواهند داشت.»
آزار جنسی در محل کار به چه معناست؟
آزار جنسی را چطور باید تعریف کرد؟ مرز بین تلاش برای اغواکردن یک زن و آزار جنسی کجاست؟ گذاشتن دست روی زانو یا روی پا؟ آیا پیامکی که درآن نوشته که زیبا هستید یا لباسی که پوشیده اید به شما می آید هم جزء آزار اذیت جنسی محسوب می شود؟ چرا اثبات آزار جنسی اینقدر سخت است؟
به سراغ کریستوف دَگ می رویم که برنامه ای برای پیشگیری از آزار جنسی در فرانسه موسوم به «احترام» به راه انداخته و این پرسشها را با او مطرح می کنیم.
وی می گوید: «از نظر ما مرز میان ازار و اذیت جنسی و اغواگری کاملا مشخص است. آزارگر تفاوت بین دو را می داند. همکار زن را می توانید به کافه ای دعوت کنید یا مثلا به او بگویید که به نظرتان زیباست و توجه شما رابه خود جلب کرده است. اما از زمانی که او بگوید علاقه ای به رابطه ندارد، دیگر نباید به این تعارفات ادامه داد. اگر شما به این کار ادامه دهید، این می شود یکی از مصادیق آزار و اذیت جنسی. چون کارمند زن نمی تواند محل کارش را ترک کند، یا با کارمندان دیگر قطع رابطه کند، و خودش را از جمع آنها بیرون بکشد. همین نکته است که به فرد آزاردهنده، قدرت خاصی می دهد که در خارج از محیط کار وجود ندارد.»
زنان قربانی آزار جنسی برای اثبات ادعای خود با چه چالشهایی روبروهستند؟
در دادگستری فرانسه زنانی را ملاقات می کنیم که آزار جنسی در محیط کار را تجربه کرده و امیدوارند در دادگاه تجدید نظر ویژه پیش بینی شده در قانون کار بتوانند این موضوع را ثابت کنند.
یکی از قربانیان می گوید بیش از یک سال در شرکت کوچکی با حدود ده کارمند کار می کرده و تحت آزار جنسی رئیسش قرار داشته است تا جایی که مجبور شده مدتی به خاطر افسردگی مرخصی استعلاجی بگیرد. وی شش روز پس از شکایت به مراجع قانونی، از شرکت اخراج شده است.
مود بکرز، وکیل او و رئیس انجمنی اروپایی که به این قربانیان کمک می کند، می خواهند صدایی را که زن از رئیسش ضبط کرده و نشان می دهد او را تحت آزار جنسی قرار می داده، در دادگاه بعنوان مدرک ارائه کنند.
مود بکرز، وکیل او می گوید :«در این پرونده مدرک مستقیم داریم. معمولا آزار جنسی پشت درهای بسته صورت می گیرد و بندرت پیش می آید که مدرک مستقیم داشته باشیم. ما امروز هدفمان این است که به دادگاه بقبولانیم این که قربانی صدای شخص آزاردهنده را ضبط کند غیرعادلانه نیست، برای اینکه آزار جنسی جرم است و نظم عمومی را بر هم می زند و قربانی با ضبط واقعه، حریم شخصی طرف مقابل را نقض نکرده است و هدفش فقط این بوده که واقعیت این جرم بسیار جدی را اثبات کند.»
مارلین بادک از انجمن اروپایی مقابله با آزار جنسی زنان در محیط کار می گوید: «اغلب وقتی قربانی ها در برابر دادگاه حاضر می شوند خودشان متهم می شوند. این زن در دادگاه متهم شده که با فریبکاری می خواسته شغل رئیسش را تصاحب کند. به این هم متهم شده که دروغ می گوید چون هیچ احساس و واکنش عاطفی بروز نمی دهد و همه فکر می کنند قربانی آزار جنسی باید یک نفس گریه کند.»
قربانیان آزار جنسی خواستار اجرای عدالتند
اما حتی هنگامی که مدرک محکم برای آزار جنسی وجود دارد گرفتن رأی محکومیت کار ساده ای نیست. هیچکس بهتر از این زن که برای مخفی نگه داشتن هویتش او را «لولا» می نامیم این را نمی داند. لولا در اداره پلیس کار می کرد و به مدت یک سال رئیسش او را تحت آزار قرار داده بود. او می گوید: «رئیسم رک و بی پرده از من خواست که با او رابطه جنسی داشته باشم. برایم ویدئوهای سکسی می فرستاد. اولین بار که این کار را انجام داد در دفتر کارش بودم، مات و مبهوت شده بودم و نگاهم را به طرف دیگری چرخاندم.»
لولا به دفتر شهردار شکایت کرد. اما با وجود مدرک قطعی و محکم، رئیس او محکوم نشد. لولا فکر می کند شهردار که می خواست دوباره انتخاب شود نمی خواست شهرت شهرداری خدشه دار شود.
او می گوید: «با هر بی عدالتی وضعیت روانی من بدتر شد. اول پرونده ای تشکیل دادم که برایش منع پیگرد صادر شد، پرونده ای که در آن اسناد و مدارک فراون ارائه کردم، دوربینی بوده که هر روز از همه چیز فیلم بر می داشته و فیلم در ایستگاه پلیس شهربانی هست. بعد پرونده دوم هم بدون نتیجه بایگانی شد. همزمان شورای انضباطی فرد مقصر را تبرئه کرد، با وجود اینکه اعتراف کرده که برای من ویدئو پورنوگرافیک فرستاده و به من قول داده که اگر با او همبستر شوم به من تفنگ خواهد داد. با وجود همه اینها شورای انضباطی تصمیم گرفت او را تنبیه نکند و دردناکتر اینکه این تصمیم به اتفاق آرا گرفته شد.»
لولا سپس با کمک انجمن اروپایی مقابله با آزار جنسی زنان در محیط کار تماس گرفت و انجمن از سوی او شکایت جدیدی ارائه کرد و دادگاه کار، شهرداری را به دلیل عدم حمایت از لولا مقصر شناخت. او ۱۵ هزار یورو غرامت دریافت کرده، اما شهرداری به این رأی اعتراض کرده است.
از لولا می پرسیم که آیا مبارزه سختی را در پیش داشته است و او می گوید: «بله. در دادگاه امروز بعضی صحنه ها برایم دوباره زنده می شوند ملاقاتی که داشتم و باز هم از خودم می پرسم چرا این کار را می کنم، چرا این آشفتگی، این تنهایی وحشتناک در این شرکت کوچک برای من باید به وجود بیاید. هیچکس حاضر نبود که به من کمکی کند، حتی پزشکِ محل کار. همه می پرسیدند که آیا مدرک و شواهد کتبی دارم یا نه. و من هیچ سند و مدرکی نداشتم.»
مود بکرز، وکیلش می گوید: «در مجموع در پرونده های آزار جنسی قاضی ها خیلی سخاوتمند نیستند.بیشترین خسارتی که تا کنون در پرونده هایم دریافت کرده ام پانزده هزار یورو بوده است برای زنی که در محل کار به او تجاوز شده بود. آن زن پانزده هزار یورو خسارت همراه با ضرر و زیان دریافت کرد. بنابراین باید واضح باشد که زنها به دنبال پول نیستند و تصویری که زنها را این طور نشان می دهد کاملا نادرست است. زنها نیاز دارند که کارفرماشان محکوم شود. همانطور که موکل من امروز گفت این امر برایشان حیاتی است.»