«نوبل جایگزین» سال ۱۹۸۰ پس از امتناع بنیاد نوبل برای تخصیص جوایزی در حوزههای محیط زیست و توسعه، توسط یاکوب فون اوکسکول، یک شهروند آلمانی - سوئدی که آنزمان نماینده جناح سبز در پارلمان اروپا بود، ابداع شد.
نسرین ستوده، وکیل در بند ایرانی یکی از برندگان جایزه «نوبل جایگزین» است که هر سال از سوی یک بنیاد خصوصی در سوئد به فعالان جامعه مدنی و کنشگران حقوق بشر و محیط زیست اعطا میشود.
نام برندگان این جایزه که از آن به عنوان جایزه «زیست صحیح» یا «شیوه درست زندگی» نیز نام برده میشود روز شنبه از سوی بنیاد سوئدی اعطا کننده آن اعلام شد.
در میان برندگان امسال جایزه «نوبل جایگزین» به جز نسرین ستوده، وکیل و فعال حقوق بشر ایرانی نام چند فعال و کنشگر حقوق بشر و محیط زیست دیگر از کشورهای بلاروس، ایالات متحده و نیکاراگوئه دیده میشود.
اوله فون اوکسکول، مدیر اجرایی بنیاد اعطا کننده جایزه «نوبل جایگزین» پس از معرفی برگزیدگان سال جاری این جایزه تصریح کرد که کلیه افراد نام برده شده برغم فعالیت در حوزههای گوناگون «همگی یک نقطه مشترک دارند و آن هم تلاش و مبارزه در راه برابری، دموکراسی، عدالت و آزادی است.»
نسرین ستوده به دلیل پذیرش وکالت بسیاری از کنشگران سیاسی، دانشجویان و فعالان حقوق بشر و زنان در ایران برای نخستین بار شهریور سال ۱۳۸۹ دستگیر و زندانی شد.
بر اساس حکمی که اخیرا از سکوی محاکم قضایی ایران بر ضد خانم ستوده صادر شده وی به دلیل اتهامهایی چون «اقدام علیه امنیت ملی»، «تشویش اذهان عمومی» و «توهین به مقامات جمهوری اسلامی» در مجموع به تحمل ۳۳ سال زندان محکوم شده که دست کم ۱۲ سال آن قطعی است.
نسرین ستوده بارها در اعتراض به شرایط بازداشت و نیز اتهامهای وارده دست به اعتصاب غذا زده و بسیاری از کشورها و نهادهای بینالمللی نیز اخیرا خواستار آزادی وی شدهاند.
در میان دیگر برندگان همچنین نام آلس بیالیاتسکی، فعال بلاروس و بنیانگذار انجمن موسوم به مرکز حقوق بشر «ویانسا» دیده میشود که راهبرد تعیین شده از سوی وی و نهاد تحت ریاست او تلاش در راه دموکراسی و حقوق بشر و مبارزه برای آزادی زندانیان سیاسی عنوان شده است.
برایان استیونسن، وکیل حقوق مدنی از ایالات متحده و لوتی کانینگام ورِن، کنشگر محیط زیست از نیکاراگوئه دو برنده دیگر جایزه «نوبل جایزگزین» امسال هستند.
این جایزه سال ۱۹۸۰ میلادی پس از امتناع بنیاد نوبل برای تخصیص جوایزی در حوزههای محیط زیست و توسعه، توسط یاکوب فون اوکسکول، یک شهروند آلمانی-سوئدی که آنزمان نماینده جناح سبز در پارلمان اروپا بود، ابداع شد.
به هر یک از برندگان جایزه «نوبل جایگزین» پاداشی مالی به ارزش یک میلیون کرون سوئد (حدود ۹۵ هزار یورو) نیز تعلق میگیرد.