بروکسل گروه‌های تبهکار قاچاق انسان را مقصر این حادثه دانسته است، اما برای بسیاری از سازمان‌های غیردولتی و گروه‌های حقوق بشری، غرق شدن کشتی مهاجران در سواحل یونان تقصیر سیاست موسوم به «دژ اروپایی» است.
آگهیبه گفته مقامات، جستجو برای یافتن بازماندگان در سواحل یونان روز جمعه همچنان ادامه دارد. استلا ننو، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل، در یونان به خبرگزاری فرانسه در این رابطه گفت: «امیدها برای یافتن بازماندگان دقیقه به دقیقه کاهش می‌یابد، اما جستجو باید ادامه یابد.»
اورزولا فن در لاین رئیس کمیسیون اروپا و شارل میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا هر کدام به طور جداگانه از این تراژدی «عمیقا متأسف شده‌اند». آقای میشل گفت که موضوع «پایان دادن به تجارت ناجوانمردانه قاچاقچیان» در نشست سران اتحادیه اروپا تا دو هفته دیگر مورد بحث قرار خواهد گرفت.
ایلوا یوهانسون، کمیسر امور داخلی اتحادیه اروپا نیز رسیدگی به این مهم را «وظیفه اخلاقی اروپا برای نابودی شبکه‌های جنایتکار» خواند و افزود که سرمایه‌گذاری برای «مسیرهای قانونی» برای مهاجران لازم است.
این واژگونی مرگبار تنها چند روز پس از آن رخ داد که وزرای اتحادیه اروپا بر سر اصلاحات قوانین پناهندگی و مهاجران اتحادیه اروپا به توافق رسیدند. یکی از بندهای آن شامل راه‌هایی برای اعزام آسان‌تر پناهجویان مردود شده به کشورهای «امن» ثالث است.
فاجعه چگونه رقم خورد؟
در حالی که یونان با بدترین فاجعه دریایی خود در سال‌های اخیر روبرو است، پرسش‌هایی در مورد چگونگی غرق شدن صدها مهاجر این کشتی در زمانی که توسط گارد ساحلی یونان زیر نظر بود، مطرح می‌شود.
بر اساس یک گزارش رسمی، ساعاتی پس از واژگونی و غرق شدن این کشتی ماهیگیری صید ترال در روز چهارشنبه، گارد ساحلی یونان توانست ۷۹ جسد را از دریا خارج کند. صد و چهار نفر - از جمله مصری، سوری، پاکستانی، افغان و فلسطینی، اکثرا مرد و از جمله هشت خردسال - نیز تاکنون نجات یافتند و به بندر کالاماتا در جنوب یونان منتقل شدند.
سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل خاطر نشان ساخت که: «طبق تصاویر منتشر شده از سوی مقامات و شواهد به دست آمده از بازماندگان، صدها نفر در کشتی بودند.»
برخی شاهدان می‌گویند که بیش از ۷۵۰ نفر سوار این کشتی قدیمی بودند. با این حال تعداد دقیق قربانیان ممکن است هرگز مشخص نشود. دردناک‌تر آن است که یکی از مقامات سازمان‌های خیریه بزرگ جهانی گفت که گزارش‌هایی وجود دارد که ممکن است ۱۰۰ کودک در انبار کشتی گیر افتاده باشند.
آب‌هایی که قایق در آن غرق شد، از عمیق‌ترین آب‌های مدیترانه است که ژرفای آن می‌تواند بیش از پنج کیلومتر باشد.
به گفته یک منبع قضایی، پلیس ۹ تبعه مصری ۲۰ تا ۴۰ ساله را در میان بازماندگان به ظن قاچاق انسان دستگیر کرده است. این افراد روز جمعه به دادستانی کالاماتا معرفی شدند و قرار است روز دوشنبه در برابر قاضی تحقیق حاضر شوند.
گفته شده است که گارد ساحلی یونان از حضور این کشتی در ۸۷ کیلومتری جنوب غربی یونان در حدود ساعت ۱۰:۰۰ به وقت محلی روز سیزدهم ژوئن مطلع شد. حدود ساعت ۱:۴۰ بامداد روز چهارشنبه، فردی به گارد ساحلی هشدار داد که موتور کشتی خراب شده و در حال واژگونی است. حدود پانزده دقیقه طول کشید تا کشتی به طور کامل زیر آب شود. اینکه دقیقا در بین این حد فاصل چه اتفاقی افتاده است نامشخص است.
مقامات یونانی می‌گویند در ارتباط مکرر با کشتی پیش از واژگونی، سرنشینان به آنها گفتند که می‌خواهند به ایتالیا بروند و هیچ کمکی از یونان نمی‌خواهند. مقامات یونانی می‌گویند که با این دوراهی مواجه شده‌اند که با کشتی که مکررا پیشنهادات کمک را رد کرده بود، چه کنند، زیرا نگران بودند که حتی کوچک‌ترین جابه‌جایی بتواند تعادل قایق را از بین ببرد.
روایت بازماندگان از ترک لیبی
بر اساس گفته‌های حدود سی تن از بازماندگان، این کشتی ماهیگیری قدیمی در اوایل دهم ژوئن، شهر طبرق در لیبی را ترک کرد. گفته شده است که مسافران ۴۵۰۰ دلار برای عبور به ایتالیا پرداخت کردند. به گفته یکی از مقامات وزارت دریانوردی، این افراد سفر خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی رزرو کردند.
این منابع گفتند که قاچاقچیان وعده فضای کافی برای برای هر نفر بر روی کشتی را داده بودند، اما هنگامی که به نقطه عزیمت رسیدند و می‌بینند که افراد زیادی در آنجا حاضر هستند، چاره دیگری نداشتند.
در روزهای شناور بودند در دریا، این کشتی با «دو یا سه» ایراد مکانیکی مواجه می‌شود که توسط خدمه هشت تا ۱۰ نفره آن برطرف می‌گردد.
یکی از منابع به نقل از بازماندگان این حادثه گفت: «هرگاه هم که مردم اعتراض می‌کردند، قاچاقچیان فریاد می‌زدند و تهدید می‌کردند که به آنها آب نخواهند داد.»
آنها گفتند که مسافران قصد رفتن به ایتالیا را داشتند چرا که با کشورهای عضو اتحادیه اروپا هم مرز است و بدون روادید امکان عبور ایمن را داشتند، ولی سر از یونان در آورده‌اند که با کشورهای بالکان همسایه است و به طور فزاینده‌ای خط مشی سختگیرانه‌ای در قبال مهاجرت در پیش گرفته‌اند.
کارشناسان گارد ساحلی بر این باورند که این کشتی ممکن است پس از اتمام سوخت یا مشکل موتور غرق شده باشد و جابجایی مسافران در داخل کشتی باعث شده باشد که کشتی متمایل شده و در نهایت واژگون شود.
آگهییک عکس هوایی از کشتی قبل از غرق شدن که توسط مقامات یونانی منتشر شد، مردم را نشان می داد که روی عرشه جمع شده بودند. بیشتر آنها جلیقه نجات به تن نداشتند.
مرگبارترین حادثه غرق شده یک کشتی در سال‌های اخیر به تاریخ ۱۸ آوریل ۲۰۱۵ باز می‌گردد، زمانی که یک کشتی ماهیگیری مملو از مهاجران در سواحل لیبی با یک کشتی باری که تلاش می‌کرد برای نجات آن بیاید، برخورد کرد. تنها ۲۸ نفر زنده ماندند. کارشناسان پزشکی قانونی به این نتیجه رسیدند که در ابتدا ۱۱۰۰ نفر در این کشتی بودند.