این دارو که در کوچه و خیابان‌های آمریکا به «داروی زامبی» و «آرام / tranq» [کوتاه شده آرام‌بخش] معروف است، یک مسکن حیوانی است که باعث ایجاد زخم‌های شدید پوستی می‌شود. فروشندگان مواد مخدر، این دارو را با مواد افیونی مخلوط می‌کنند تا ارزان‌تر به نظر برسد و اثرات مواد خود را طولانی‌تر کنند.
آگهییکی از ماده‌های مخدری که در آمریکا قربانیان زیادی می‌گیرد، یک داروی بیهوشی حیوانی به نام «زایلازین» است. دولت این کشور روز سه‌شنبه طرحی ملی را برای مقابله با اثرات جدی این دارو به راه انداخت.
فنتانیل (که خود ماده‌ای افیونی قدرتمند و عامل دو سوم از ۱۱۰ هزار مرگ ناشی از مصارف بیش از حد یا اُوردوز در سال ۲۰۲۲ است)، در صورت ترکیب با زایلازین می‌تواند مهلک‌تر عمل کند.
راهول گوپتا، مدیر دفتر سیاست ملی کنترل مواد مخدر کاخ سفید در ماه آوریل هشدار داد که فنتانیل حاوی زایلازین یک «تهدید در حال ظهور» برای سلامت عمومی آمریکایی‌ها است.
زایلازین ماده مؤثره یک داروی دامپزشکی به نام XylaMed است که در سال ۱۹۷۲ به عنوان داروی مسکن و آرام‌بخش حیوانات به تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده رسید، اما هیچگاه برای مصارف انسانی توصیه نشده است.
موارد آزمایشگاهی شناسایی‌شده زایلازین در سراسر ایالات متحده آمریکا بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ افزایش داشته و مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد این داروی بیهوشی حیوانات در جنوب ایالات متحده ۱.۱۲۷ درصد افزایش داشته است.
به گفته گوپتا، از زمانی که این دارو در ماه آوریل به عنوان یک تهدید نوظهور در آمریکا اعلام شد، نشانه‌های مصرف این دارو تقریبا در تمام نقاط آمریکا شناسایی شده است.
گوپتا در این زمینه خاطر نشان کرد که «اگر فکر می‌کردیم فنتانیل خطرناک است، ترکیب فنتانیل با زایلازین حتی کشنده‌تر است.»
بر اساس گزارش مرکز آمریکایی کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، این آرام‌بخش با ۱۱ درصد مرگ و میرهای ناشی از مصرف بیش از حد در سال گذشته میلادی مرتبط بوده است.
مصرف این ماده در سال ۲۰۲۲ به بیشترین میزان خود رسید و دولت آمریکا را بر آن داشت تا در روز سه شنبه از طرحی برای کاهش مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد این ماده رونمایی کند.
این طرح - که شامل مصارف دامپزشکی نمی‌شود - شامل شش رکن اساسی از جمله گرفتن آزمایش، جمع‌آوری داده‌ها، پیشگیری مبتنی بر شواهد و کاهش آسیب، کاهش عرضه، برنامه‌ریزی و تحقیق است.
عوارض مصرف این دارو چیست؟
سوداگران مواد مخدر برای افزایش سود خود، فنتانیل را با زایلازین مخلوط می‌کنند، تا میزان فنتانیل مورد استفاده در مخلوط را کاهش دهند.
علاوه بر این‌ها زایلازین اثر مخدر را طولانی‌تر می‌کند. عوارض جانبی زایلازین به خودی خود جدی است و شامل جراحات پوستی، زخم و نکروز یا همان مردن نسوج زنده می‌شود و حتی ممکن است منجر به قطع عضو شود. این دارو همچنین می‌تواند باعث ایست تنفسی شود.
از آنجایی که زایلازین یک ماده شبه افیون نیست، درمان‌های معکوس کردن اثرات مصرف بیش از حد فنتانیل را نیز پیچیده می‌کند. به عنوان مثال، داروی «نارکان / Narcan» حاوی ماده موثره «نالوکسان» است که در معکوس کردن اثرات مصرف بیش از حد مواد مخدر بسیار موثر است، خال آنکه با وارد شدن «داروی زامبی» به این معادله، نالوکسان نیز اثرات خود را از دست می‌دهد. به منظور افزایش دسترسی به داروهای نجات دهنده، سازمان غذا و داروی ایالات متحده در ماه مارس فروش بدون نسخه نالوکسان را تایید کرد.
طرحی که روز سه شنبه اعلام شد شامل آموزش متخصصان حوزه بهداشت و درمان در مورد نحوه درمان و ترک اعتیاد به زایلازین و همچنین رسیدگی به آسیب‌های پوستی ناشی از آن نیز می‌شود.
علاوه بر این‌ها، مقابله با واردات غیرقانونی این داروی حیوانی از چین و مکزیک، و همچنین یافتن جایگزین‌هایی برای داروی نالوکسان که بتواند توامان بر زایلازین هم اثربخش باشد در دستور کار قرار می‌گیرد.
ریشه‌های بحران مصرف فنتانیل در آمریکا به دهه ۱۹۹۰ برمی‌گردد، زمانی که شرکت‌های دارویی مانند «پوردو / Purdue» بازار را با مسکن‌هایی به نام Oxycontin اشباع کردند. فنتانیل، دارویی است که در دهه ۱۹۶۰ میلادی اختراع شد و انقلابی در بیهوشی ایجاد کرد.