«خانه‌های گلی بهتر هستند زیرا در زمستان گرم و در تابستان سرد می‌مانند، اما ساخت‌وسازهایی از بتن و سنگ امروزه کم‌هزینه‌تر شده‌اند، بنابراین مردم به آنها روی آورده‌اند چرا که ظاهر مدرن‌تری هم دارند»
آگهیخانههای سنتی ساخته شده از خشت در شمال سوریه هزاران سال قدمت دارند. این میراث تاریخی ارزشمند به دنبال وقوع جنگ و ناآرامی در سوریه در خطر ناپدید شدن هستند. ۱۲ سال جنگ پیاپی موجب تخلیه روستا از ساکنان محلی آن شده و خانه‌های خالی از سکنه در حال ویرانی است.
محمود المحيلج، معلم مدرسه، پیش از این خود در یکی از خانه‌های گلی همین روستا زندگی می‌کرد اما اکنون در خانه‌ای سیمانی ساکن شده است.
او می‌گوید: «روستای «ام عامودا الكبيره» روزگاری ۳ هزار تا ۳ هزار و پانصد نفر ساکن داشت و حدود ۲۰۰ خانه گلی داشت. در نتیجه بحران سوریه، جنگ و تروریسم، غیرنظامیان ساکن این روستا مجبور به ترک آن شدند و وقتی شرایط زندگی در روستا دوباره امن شد باز هم بیشتر از ۲۰۰ نفر به اینجا برگشتیم.»
او در مزیت خانه‌های خشتی می‌گوید: «این خانه بهتر هستند چرا که در زمستان گرم و در تابستان سرد می‌مانند، اما ساخت‌وساز با بتن و سنگ امروزه کم‌هزینه‌تر شده‌اند، بنابراین مردم به آنها روی آورده‌اند چرا که ظاهر مدرن‌تری هم دارد.»
وضعیت نامناسب خانه‌های گلی
او درباره احتمال تخریب این روستا هشدار داده و می‌گوید: «وضعیت خانه‌های گلی رو به وخامت است، تبدیل به ویرانه‌ای شده‌اند، به این دلیل که مردم به تازگی از یک طرف به ساخت و سازهای مدرن با سنگ و بتن روی آورده‌اند و از طرف دیگر در نتیجه جابه‌جایی ساکنان، آسیب دیده‌اند. خانه‌های گلی نادیده گرفته شده‌اند، دست‌کم لازم است هر دو سال یکبار این خانه‌ها بازسازی شوند و ساکنان باید به طور مکرر آنها را مرمت کنند و آسیب ناشی از باد و باران را ترمیم کنند، اما در حال حاضر کسی در این خانه‌ها باقی نمانده تا مواظب آنها باشد.»
جمال العلی، ساکن روستای حقله می‌گوید: «ما در خانه‌های گلی به دنیا آمدیم و همینجا بزرگ شدیم. در زمستان آنها گرم و در تابستان سرد می‌ماندند. ما خدا را به خاطر آن شکر می‌کنیم. پیشتر در این خانه زندگی می‌کردیم. اما آن موقع آب و برق بود، اما امروز دیگر چیزی نیست.»
مردم هم بخواهند برگردند، زیرساختی وجود ندارد
عمر العلی نیز دیگر در خانه‌های خشتی زندگی نمی‌کند. او می‌گوید: «فرض کنید روستاییان آواره تصمیم بگیرند به اینجا بازگردند، چگونه می‌توانند چنین کاری بکنند، در حالی که نیازهای اولیه زندگی هنوز مهیا نیست؟ نه امکان کشاورزی وجود دارد و نه راهی برای نگهداری از حیوانات. نه برق، نه تلفن و نه آب و آموزش هیچ نوع خدماتی در کار نیست. حتی آب‌های زیرزمینی روستا نیز شور است.»
جنگ داخلی سوریه از ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱ آغاز شد. این جنگ میلیون‌ها آواره برجای گذاشت.
در جنگ داخلی سوریه بیش از ۵۰۰ هزار نفر کشته شده‌اند. میلیون‌ها نفر زخمی و زندانی شده‌اند. بیش از ۱۲ میلیون نفر هم آواره کشورهای دیگر شده‌اند.