سازمان ملل متحد در گزارشی روز یکشنبه ۱۰ سپتامبر اعلام کرد که قاچاق متامفتامین [شیشه و کریستال] در داخل و کشورهای اطراف افغانستان در سال‌های اخیر افزایش یافته است حتی در شرایطی که طالبان می‌گوید از زمان به قدرت رسیدن، قاچاق هروئین را مهار کرده است.
آگهی«غاده ولی» مدیر اجرایی دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد گفت: «افزایش قاچاق متامفتامین در افغانستان و منطقه حاکی از تغییر قابل توجهی در بازار مواد مخدر غیرقانونی است و توجه فوری ما را می‌طلبد.»
طالبان که در اوت ۲۰۲۱ بار دیگر قدرت را در افغانستان در دست گرفت در آوریل سال بعد تولید مواد مخدر را ممنوع اعلام کرد. این کشور تولیدکننده اصلی تریاک در جهان است. مقامات طالبان می‌گویند که نیروهای امنیتی با کشاورزانی که زمین‌هایشان زیر کشت خشخاش است برخورد می‌کنند.
دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل در بیانیه‌ای گفت در حالی که قاچاق سایر مواد مخدر کند شده است اما قاچاق متامفتامین (شیشه، کراک، کریستال) «از زمان ممنوعیت تشدید شده است.»
کشف متامفتامین در پنج سال منتهی به سال ۲۰۲۱ در افغانستان و کشورهای اطراف آن ۲۱ برابر شده است. در این گزارش آمده است که مجموع کشفیات سالانه متامفتامین از داخل کشور از کمتر از ۱۰۰ کیلوگرم در سال ۲۰۱۹ به نزدیک به ۲۷۰۰ کیلوگرم در سال ۲۰۲۱ رسیده است. ایران و پاکستان نیز بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ افزایش کشف این ماده مخدر را گزارش کرده‌اند. در این گزارش تولید مواد مخدر در افغانستان یک تهدید فزاینده برای سلامت و امنیت ملی و منطقه توصیف شده است. این گزارش می‌گوید که کشفیات مواد مخدر مصنوعی افغانستان سر از کشورهای اتحادیه اروپا و شرق آفریقا درآورده‌اند.
آنجلا می، رئیس بخش تحقیقات و تحلیل دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل به آسوشیتدپرس گفت که ساخت متامفتامین به ویژه در افغانستان مزایای متعددی نسبت به تولید هروئین یا کوکائین دارد.
وی گفت: «نیازی نیست منتظر رشد چیزی بمانید. شما به زمین کشت نیاز ندارید. فقط به آشپزها و دانش نیاز است. آزمایشگاه‌ها سیار و پنهان هستند. افغانستان همچنین گیاه افدرا دارد که در بزرگترین کشورهای تولیدکننده متامفتامین یعنی میانمار و مکزیک یافت نمی‌شود. تولید این گیاه در افغانستان قانونی است و در همه جا رشد می‌کند اما شما به مقدار زیادی از آن نیاز دارید.»
وی افزود: «هم اکنون بسیار زود است که ارزیابی کنیم مهار قاچاق مواد مخدر از سوی طالبان چه تاثیری بر عرضه متامفتامین داشته است.»
عبدالمتین قانی، سخنگوی وزارت داخله طالبان به آسوشیتدپرس گفت که حکومت طالبان کشت، تولید، فروش و استعمال تمام مسکرات و مواد مخدر در افغانستان را ممنوع کرده است.
وی گفت که مقامات ۶۴۴ کارخانه و حدود ۱۲ هزار جریب زمین را که در آن مواد مخدر ممنوعه کشت، فرآوری یا تولید می‌شد، تخریب کرده‌اند.
با این حال طبق یک گزارش دیگر سازمان ملل که در نوامبر سال گذشته منتشر شد، کشت تریاک از زمان تسلط طالبان نسبت به سال قبل از آن ۳۲ درصد افزایش یافته و قیمت تریاک پس از اعلام ممنوعیت بالا رفته است.
دفتر مقابله با مواد مخدر سازمان ملل گفت که بیشتر متامفتامین تولید شده در افغانستان با مواد اولیه مانند مواد موجود در برخی داروهای سرماخوردگی و آنفلوآنزا ساخته شده است.
با توجه به رشد گیاه افدرا در افغانستان می‌توان از آن برای تولید متامفتامین استفاده کرد اما سازمان ملل می‌گوید که مقادیر مورد نیاز برای تولید این ماده مخدر و خطر محصولات غیرقابل اعتماد به این معنی است که تولید متامفتامین افغانستان تنها به این گیاه وابسته نیست.
دفتر مقابله با مواد مخدر سازمان ملل افزود: «داروهای معمولی سرماخوردگی و مواد شیمیایی با درجه صنعتی کارآمدتر و مقرون به صرفه تر برای تولید متامفتامین کفایت می‌کنند و بنابراین تهدید بسیار بزرگتری به شمار می‌روند.»