میلیون‌ها ایرانی روز چهارشنبه در کنار خانواده نوروز ۱۴۰۳ را جشن می‌گیرند اما سایه مشکلات اقتصادی بیش از هر سال دیگری بر این جشن‌ها سنگینی می‌کند.
آگهیبا وجود همه این مشکلات، ازدحام مردم تهران و شهرستان‌ها در بازار برای خرید شب عید همچنان چشمگیر است زیرا مردم در پی اندک شرری برای شادی و نگه داشتن فرهنگ، رسوم و سنت‌های باستانی خود هستند.
این شلوغی و رواج استثنایی معمولا تا آخرین ساعات پیش از تحویل سال ادامه دارد. امسال لحظه تحویل سال روز چهارشنبه یکم فروردین ۱۴۰۳ (۲۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی)، ساعت ۶ و ۳۶ دقیقه و ۲۶ ثانیه بامداد به وقت تهران است.
فقط ایرانیان نیستند که نوروز را جشن می‌گیرند، بلکه حدود ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان از جمله افغانستان، قزاقستان و در میان کردهای ترکیه، عراق، سوریه و جاهای دیگر این روز را جشن گرفته و سال نو را به یکدیگر تبریک می‌گویند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
خبرگزاری فرانسه در آستانه نوروز نظر برخی از شهروندان ایران را درباره گرانی و وضعیت اقتصادی پرسیده است.
مرجان، زن جوان ساکن تهران، گفته است: «این مهم‌ترین تعطیلات سال است، جشنی که در آن مشکلات خود را فراموش می‌کنیم تا با عزیزانمان دور هم جمع شویم و آرزوی سالی بهتر را داشته باشیم.»
دست کم ۳ هزار سال است که نوروز در ایران جشن گرفته می‌شود و در عصر مدرن، ایرانیان در تعطیلات دو هفته‌ای سال نو در داخل کشور یا اگر خوش‌شانس‌تر و پولدارتر باشند به خارج از کشور سفر می‌کنند.
با این حال، به نظر می‌رسد که امسال، برای بسیاری از مردم ایران جشن‌های سال نو کم‌رنگ‌تر است.
مردم از این شکایت دارند که قیمت تمام شده محصولات غذایی و سایر کالاهای اساسی به دلیل تورم در حال افزایش است.
افشار، حسابدار ۴۴ ساله، در حال خرید از بازار تجریش واقع در شمال تهران، به خبرگزاری فرانسه گفته است: «محصولات غذایی به دلیل تورم بسیار گران هستند.»
با آن که در این روزها مردم تورم واقعی را بیشتر از پیش احساس می‌کنند و بهای دلار با افزایش ۲۵ درصدی در سال ۱۴۰۲ از مدتی پیش وارد کانال ۶۰ هزار تومان شده است، رسانه‌های محلی می‌نویسد که نرخ رسمی تورم سالانه که در سال گذشته ۴۶ درصد بوده امسال به ۴۴ درصد رسیده است.
یک شهروند ۶۸ ساله تهرانی که نخواست نامش فاش شود، به این خبرگزاری گفته است: «گوشت را کیلویی ۷۰۰ هزار تومان می‌خرم، اما پس از ۳۰ سال کار، درآمد ماهیانه‌ام ۹.۸ میلیون تومان است.»
قاسمی، شهروند دیگر ایرانی که مشاور املاک و ۲۸ ساله است، گفته است: «وضعیت اسفناک است.»
اقتصاد و سیاست ناامیدکننده
نوروز گذشته، علی خامنه‌ای، رهبر ایران اذعان کرد که ایرانی‌ها به دلیل «گرانی قیمت‌ها، به‌ویژه مواد غذایی و مایحتاج اولیه» احساس «تلخی» می‌کنند. وی سپس دولت را موظف به اجرای «کنترل تورم» کرد، دستوری که ظاهرا چندان واقع‌بینانه نبوده و امکان اجرایی ندارد.
مقامات ایران تحریم‌های اقتصادی غرب را عامل افزایش قیمت‌ها خوانده‌اند، اما منتقدان دولت، اپوزیسیون رژیم و بسیاری از مردم درون کشور بی‌کفایتی مدیران و فساد نهادینه شده به ویژه در رده‌های بالا را علت اصلی این مشکلات می‌دانند.
آمار رسمی می‌گوید که به رغم بادهای مخالف، اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۳ رشدی بیشتر از حد انتظار داشته است. وزیر اقتصاد ایران روز دوشنبه مدعی شد که نرخ رشد اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۲ از ۵ درصد فراتر رفته است، نرخی که سال گذشته ۴ درصد اعلام شده بود.
در فقدان نهادهای مستقل و نیز نبود آزادی فعالیت روزنامه‌نگاران تحقیقی، جمهوری اسلامی ضمن اعمال سانسور بر اطلاع‌رسانی همگانی و دقیق، با افشاکنندگان فسادهای اقتصادی گسترده هم برخورد می‌کند.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
آگهیابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، اخیرا «راهبرد دشمن» را محکوم کرد و گفت هدف آن «ایجاد ناامیدی در جامعه» است. او در حالی این سخنان را گفت که دو هفته پیش کم‌فروغ‌ترین انتخابات در تاریخ جمهوری اسلامی برگزار شد. بنا به آمار رسمی تنها ۴۱ درصد از واجدان در آخرین انتخابات مجلس ایران شرکت کردند.
بسیاری از کارشناسان در ایران مشارکت کم رأی‌دهندگان را ناشی از نارضایتی مردم، به ویژه در مورد مسائل اقتصادی می‌دانند.
بخش مهمی از این «ناامیدی» به جز مشکلات اقتصادی و معیشتی، علت سیاسی هم دارد زیرا ناشی از سرخوردگی و یأسی است که حکومت ایران با سرکوب شدید خیزش زن، زندگی، آزادی در جامعه ایران به وجود آورده است. علاوه بر آن خانواده‌های قربانیان این خیزش هنوز در شرایط شادی و جشن نیستند و خانواده‌های زندانیان در نبود اعضای خانواده عید ندارند.
حسن خمینی، نوه روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی هم روز شنبه به روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد گفت که «نارضایتی» از وضعیت اقتصادی، اشتغال، فقر و نابرابری در ایران بالا گرفته است.
نوروز و رمضان؛ سنت‌های ایرانی و اسلامی
برای دومین سال پیاپی، جشن‌های نوروزی با رمضان، ماه روزه مسلمانان مصادف شده که در ایران از ۲۱ اسفند آغاز شده است.
آگهیدر سال‌های اخیر به دلیل مقاومت جوانان، مقامات ایران تا حدودی از اعمال قوانین و محدودیت‌های سختگیرانه ماه رمضان صرف نظر می‌کنند.
برخی از کافه‌ها و رستوران‌ها در مناطق مشخص، مانند مجاورت بیمارستان‌ها، مجاز به باز شدن در طول روز هستند. با این حال پنجره‌های رستوران‌ها باید طوری بسته شده باشد که فضای داخلی برای عابران روزه‌‌دار قابل مشاهده نباشد.
حکومت ایران از زمان استقرارش به ضدیت با آن دسته از مظاهر و نمادهای ملی برخاست که در زمان پهلوی اراده‌ای برای ترویج آن شکل گرفته بود. نوروز شاید تنها جشن ایرانیان است که از این ضدیت جان سالم به در برده است، زیرا جمهوری اسلامی در ادبیات رسمی حتی نام چهارشنبه سوری و سیزده بدر را تغییر داده و به «چهارشنبه آخر سال» و «روز طبیعت» بدل کرده است.
علی خامنه‌ای نیز چند سال پیش در فتوایی گفته بود «چهارشنبه سوری هیچ مبنای شرعی ندارد و مناسب است از آن اجتناب شود».
در چهارشنبه سوری امسال که هفته پیش برگزار شد، افرادی با ترقه به برخی از بناهای باستانی در نقاط مختلف ایران آسیب زدند. منتقدان جمهوری اسلامی این حملات را کار عوامل نزدیک به خود حکومت می‌دانند، چون اولا این کار به طور هماهنگ در چند نقطه صورت گرفته، و در ثانی در گذشته چنین چیزی سابقه نداشته است. از اینها مهم‌تر آن که در این حملات، به بناهای باستانی مذهبی آسیبی نرسیده است.
آگهیدر روزهای اخیر، چندین تن از شهروندان کرد نیز به دلیل شرکت در مراسم رقص و شادی در مناطق کردنشین کشور بازداشت شدند.
به جز افغانستان که هنوز حکومت طالبانی‌اش در جهان به رسمیت شناخته نشده، ایران تنها کشور جهان است که در آن رقص در فضای عمومی رسما ممنوع است و حتی اسم آن هم در ادبیات رسمی به «حرکات موزون» تغییر یافته است.