دانشمندان در زیر آب‌های فیروزه‌ای دریاچه اوهرید معروف به «مروارید بالکان» چیزی را کشف کرده‌اند که ممکن است یکی از جوامع ساکن اروپا باشد.
آگهیباستانشناسان معتقدند بخشی از ساحل این دریاچه واقع در آلبانی فعلی حدود ۸ هزار سال پیش میزبان سکونتگاهی از خانه‌های چوبی بود که آن را به قدیمی‌ترین روستای کنار دریاچه در اروپا که تاکنون کشف شده است، تبدیل می‌کند.
آزمایش‌های رادیو کربن از این مکان قدمت آن را بین ۶۰۰۰ تا ۵۸۰۰ سال قبل از میلاد تخمین می‌زند.
آلبرت هافنر، استاد باستان شناسی از دانشگاه برن سوئیس می‌گوید: «این مکان چند صد سال قدیمی‌تر از مکان‌های دریاچه‌ای شناخته شده قبلی مشابه در نواحی مدیترانه و آلپ است.»
او به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «طبق اطلاعات ما این روستا قدیمی‌ترین در اروپا است.»
کارشناس خانه‌های دریاچههای دوران نوسنگی اروپا اضافه می‌کند: «باستانی‌ترین روستاهای دیگر در رشته کوه‌های آلپ ایتالیا کشف شده‌اند و قدمت آن‌ها به حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد می‌رسد.»
هافنر و تیم باستان‌شناسی سوئیسی و آلبانیایی او، در چهار سال گذشته حفاری‌هایی را در لین که در سمت آلبانیایی دریاچه اوهرید قرار دارد انجام داده‌اند.
این مکان در مرز کوهستانی مقدونیه شمالی و آلبانی واقع شده است.
اعتقاد بر این است که جمعیت این سکونتگاه‌ها بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ نفر بوده است و خانه‌های آن‌ها بر روی پایه‌های چوبی بالای سطح دریاچه یا در مناطقی که به‌طور منظم از سوی آب‌های در حال بالا آمدن پر شده‌اند ساخته شده‌اند.
طی عملیات غواصی که اخیرا صورت گرفته است، باستان‌شناسان شواهدی را پیدا کرده‌اند که نشان می‌دهد این روستا با هزاران تخته میخ دار که به‌عنوان سنگرهای دفاعی استفاده می‌شد مستحکم شده بودند.
هافنر می‌گوید: «برای محافظت از خود در این راه، آن‌ها مجبور شدند [چوب‌های] جنگلی را قطع کنند.»
اما چرا روستاییان برای دفاع از خود نیاز به ساخت چنین سازه‌های مستحکم گسترده‌ای را داشتند؟ باستان‌شناسان همچنان در جست‌وجوی پاسخی برای این سوال هستند.
محققان تخمین می‌زنند که تقریبا ۱۰۰ هزار تخته میخ‌دار به ته دریاچه در نزدیکی لین رانده شده است. هافنر این کشف را «گنجینه‌ای واقعی برای تحقیق» توصیف می‌کند.
دریاچه اوهرید یکی از قدیمی‌ترین دریاچههای جهان با قدمت بیش از یک میلیون سال است.
باستان‌شناسان با کمک غواصان حرفه‌ای در حال کاوش در ته دریاچه هستند و اغلب قطعات فسیل شده چوب و قطعات ارزشمند بلوط را کشف کرده‌اند.
آدریان آناستازی، باستان شناس آلبانیایی می‌گوید که تجزیه و تحلیل حلقه‌های درختان به تیم کمک می‌کند تا زندگی روزمره ساکنان منطقه را بازسازی کند و «بینش‌های ارزشمندی از شرایط اقلیمی و محیطی» در آن دوره ارائه دهد.
هافنر می‌گوید: «بلوط مانند یک ساعت سوئیسی ست. بسیار دقیق، مانند یک تقویم.»
آناستازی، سرپرست تیم پژوهشگران آلبانیایی اضافه می‌کند: «برای درک ساختار این مکان ما قبل تاریخ بدون آسیب رساندن به آن، ما در حال انجام تحقیقات بسیار دقیق هستیم و بسیار آهسته و با دقت پیشروی می‌کنیم.»
پوشش گیاهی سرسبز در این مکان گاهی اوقات کار را کند می‌کند.
آگهیآناستازی می‌گوید: «ساخت دهکده بر روی پایه‌های چوبی یک کار پیچیده، بسیار پیچیده، بسیار دشوار است و درک اینکه چرا این افراد چنین ساختاری را انتخاب کردند مهم است.»
پژوهشگران در حال حاضر می‌گویند که می‌توان حدس زد که روستانشینان این مکان برای معیشت به کشاورزی و دامپروری متکی بوده‌اند.
ایلیر گپالی، استاد باستان‌شناسی آلبانیایی که در این مکان کار می‌کند می‌گوید: «ما دانه‌ها، گیاهان و استخوان‌های حیوانات وحشی و اهلی مختلف را پیدا کردیم.»
دو دهه طول خواهد کشید تا این مکان به‌طور کامل بررسی و مطالعه شود و نتیجه‌گیری نهایی صورت گیرد.
به گفته آناستازی، از هر حفاری اطلاعات ارزشمندی به دست می‌آید و تیم را قادر می‌سازد تا تصویری از زندگی هزاران سال پیش در امتداد سواحل دریاچه اوهرید از معماری خانه‌ها گرفته تا ساختار جامعه آن‌ها را جمع آوری کند.
آگهیهافنر می‌گوید: «این‌ها مکان‌های کلیدی ماقبل تاریخ هستند که نه تنها برای منطقه بلکه برای کل جنوب غربی اروپا مهم ارزیابی می‌شوند.»