«نمایشگاه ابقا و الغا بنا بود بر اصول تفکر به مساله بایگانی در ایران بپردازد؛ بنا بود به فراموشی تاریخی بپردازد؛ به فرهنگ شفاهی که ضد بایگانی است بپردازد؛ اما خود قربانی همه اینها شد.»
نمایشگاه «ابقا و الغا» با موضوع بایگانی در ایران که بیستم مهر ماه در فروشگاه قدیمی پارس افتتاح شده بود، تنها یک روز دوام آورد و در شب افتتاحیه لغو شد.
سرپرستان این نمایشگاه در بیانیهای اعلام کردند: «ابقا و الغا بنا بود بر اصول تفکر به مساله بایگانی در ایران بپردازد؛ بنا بود به فراموشی تاریخی بپردازد؛ به فرهنگ شفاهی که ضد بایگانی است بپردازد؛ اما خود قربانی همه اینها شد.»
ماهور توسی و آیدین باقری، «کیوریتورهای» این نمایشگاه، پیش از فروردین سال ۹۷ با هنرمندانی که درباره این موضوع کار کرده بودند وارد گفتوگو شده و در نهایت ۲۹ تیر ماه فاز اول پروژه را در «پلتفرم ۳» برگزار کردند اما فاز دوم این پروژه فروشگاه قدیمی پارس که آثار بیست هنرمند را به نمایش میگذاشت، تنها یک روز پس از افتتاحیه تعطیل شد.
سرپرستان این پروژه در مورد دلیل انتخاب این فروشگاه قدیمی برای برگزاری نمایشگاه گفته بودند: «فروشگاه پارس خود در دل تاریخ بایگانی شده است، بنابراین با کانسپت حفظ و لغو یا همان ابقا و الغا متناظر است. این فروشگاه سالیان سال بسته بوده است و به عبارتی لغو شده است و به مرور غبار فراموشی بر آن نشسته است، حال ما نمایشگاه خود را در آن برگزار میکنیم و غبار فراموشی را از فروشگاه پارس میزداییم.»
کیوریتورهای این نمایشگاه در توصیف پروژه ابقا و الغا و تمرکز آن بر موضوع بایگانی میگویند: «هر نهاد قدرتمندی تصمیم میگیرد چه اسنادی را حفظ کند و در دسترس شهروندان قرار دهد و چه اسنادی را لغو یا حذف کند.»
سرپرستان این پروژه میگویند: «از آنجا که ما در این سرزمین با فرهنگ شفاهی بیشتر مانوس بوده ایم و بایگانی علمی جدید برای ما به شمار می رود، تصمیم گرفتیم به این مسئله بپردازیم.»
سهگانه «آه، آبشار، آغوش» مجموعهای از محمود محرومی با موضوع یادبودی از مادران انتظار، «رهایی از آرشیو» از نسترن صفایی، «مرگ بر دیوارهای تهران» از زروان روحبخشان که آرشیو بخشی از دیوار نوشتههای شهری را در بر میگرفت از جمله آثار به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه بودند. از دیگر آثار به نمایش گذاشته شده می توان به «چنارستان» از متین توفیقی، چیدمان هایی درباره حفظ اسرار بایگانی، «اگر باد شروع به وزیدن کند» از سارا سالاری و رضا سعیدی که آرشیو سوختۀ آنگلو پولوس را بررسی میکرد، «شهیدگاه» کار مشترک حمیدرضا علی ثانی و آیدین باقری، «احساس یک پایان» چیدمان عکسِ نیلوفر تقی پور، «مخدوش شدگی» اثری دربارۀ شکست اطلاعات از فروغ یگانه «آن و آف» از فرزانه قدیانلو و چند مجموعه دیگر مرتبط با بایگانی اشاره کرد.
مطالب یورونیوز را در واتساپ دریافت کنید
دلیل تعطیلی نمایشگاه ابقا و الغا
باربد گلشیری، یکی از هنرمندان فاز دوم پروژه «ابقا و الغا»، چیدمانی به نام «تهیگور مصدق» را به نمایش گذاشته بود. این چیدمان به نقل از کتابچه نمایشگاه، «مجموعهای است دربرگیرنده چند دهه تاریخ حذف و ویرانی، با تمرکز بر ویرانهای است که در گورستان ابن بابویه برجا مانده، مکانی که شهدای سیام تیر ۱۳۳۱ در آن مدفوناند و جایی که دکتر مصدق وصیت کرده بود آنجا به خاک سپرده شود که البته شاه اجازه آن را نداد.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
فروشگاه پارس در خیابان اسکندری شمالی که از چند دهه تعطیل بوده است، برای فاز دوم این پروژه انتخاب شد. به گفته سرپرستان، «ساختمان این فروشگاه بایگانی بزرگی از اسناد سیاسی-اجتماعی تاریخ معاصر را در دل خود حفظ کرده است».
برگزار کنندگان این مجموعه در شرح دلیل تعطیلی آن میگویند که در شب افتتاحیه نمایشگاه «ابقا و الغا» مالک ساختمان پارس نگرانی خود را نسبت به قرار دادن عکسی از داریوش فروهر، وزیر کار دولت مهدی بازرگان ابراز کرد و خواستار حذف آن شد. وی دلیل نارضایتی خود را هماهنگ نبودن این عکسها با برنامههایی خواند که برای ساختمان دارد.
باربد گلشیری با تاکید بر اینکه «حذف شخصی محذوف ــ آن هم کسی که یادمان دکتر مصدق به همت او نصب شده بود ــ تایید مجدد همه آن حذفها و ویرانیهاست»، در اعتراض، همه آثار خود را جمع کرد.
به گفته یکی از سرپرستهای نمایشگاه، اکثر هنرمندان دیگر این پروژه نیز «نسبت به حذف و توهین مالک ساختمان به یکی از هنرمندان که توهین به همه محسوب میشود و فضای متشنج ایجاد شده، واکنش نشان دادند و آثار خود را از نمایشگاه خارج کردند.»
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
کیوریتورهای نمایشگاه ابقا و الغا در بیانیه خود اعلام کردند: «ابقا و الغا را حکومت و نهاد قدرتمند لغو نکرد، بلکه بخشی از برگزارکنندگان نمایشگاه آن را لغو کردند. چرا که نتوانستند گفت و گوی خوبی داشته باشند، ترس بی جهتشان نمایشگاه را لغو کرد و سبب شد زحمات هنرمندان و منطق نمایشگاه به محاق رود.»
بیشتر بخوانید: