علی واعظ در گفتگو با سعید جعفری خبرنگار یورونیوز از بالا بودن ریسک درگیری در ماههای آینده بین ایران و آمریکا خبر داد.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین المللی بحران در گفتگو با یورونیوز سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل را «منطقی و موفق» ارزیابی کرد.
آقای واعظ در این گفتگو با اشاره به اینکه سخنرانی دونالد ترامپ حائز نکته جدیدی نبود افزود: «شاید لحن سخنرانی رئيس جمهوری آمریکا به اندازه پارسال تهدید آمیز نبود، اما به همان اندازه سخنرانیهای دو سال قبل از آن آقای ترامپ توهین آمیز بود و در نتیجه فکر میکنم این موضوع باعث میشود هزینه هر نوع مذاکره دیپلماتیک با دولت ایران برای تهران افزایش یابد.»
علی واعظ با اشاره به اینکه رفتن جان بولتون عملا تغییری در سیاستهای کاخ سفید ایجاد نکرده، اظهار داشت: « هرچند جان بولتون از دولت آمریکا جدا شده، اما همچنان بولتونیسم در کاخ سفید باقی است و به نظر میرسد راهکار آقای ترامپ در قبال تمامی پروندههای بینالمللی از چین و ایران و ونزوئلا تا موضوع فلسطین و اسرائيل یکسان است. رئيس جمهوری آمریکا با شیوه مذاکراتی دلخواه خود یعنی ایجاد فشار بر طرف مقابل تا زمان تسلیم شدن پیش میرود. شاید با رفتن جان بولتون مانند گذشته فشار برای ایجاد یک درگیری نظامی وجود نداشته باشد اما در عین حال در مسیری قرار داریم که تنشها در حال افزایش است و با یا بدون بولتون خطر درگیری نظامی همچنان پابرجا است.»
این تحلیلگر مسائل بینالملل به شکست تلاشها برای مذاکره میان ایران و آمریکا اشاره کرد و افزود: «دلیل اصلی شکست این تلاشها تفاوت اساسی دیدگاههای طرفین است. اولویت اصلی آقای ترامپ دیدار با آقای روحانی بود در حالیکه از سوی دیگر ایران ترجیح میداد دیدار میان سران در انتهای فرآیند مذاکراتی باشد که دستآوردهای ملموس برای تهران داشته باشد. از سوی دیگر برای ایران گام نخست این بود که آمریکا تحریمها را لغو کند یا دستکم به اروپا اجازه دهد از ایران نفت بخرد در حالیکه هیچ یک از دو امر اتفاق نیفتاد.»
علی واعظ با «منطقی و موفق» خواندن سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل، افزود: «به طور کلی آقای روحانی سعی کرد در سخنرانی خود توضیح دهد چرا ایران در یک سال اخیر دست به این اقدامات زده است. او به صورت منطقی توضیح داد که چرا ایران از سیاست صبر استراتژیک به مرحله کنونی رسیده است. او همچنین در خصوص تغییر سیاستهای ایران در منطقه توضیح داد و در هر دو مورد موضع محکمی اتخاذ کرد و در عین حال اعلام کرد حاضر است قدمهایی را بردارد و درهای دیپلماسی را باز گذاشت. روحانی حتی در خصوص طرح صلح هرمز با اشاره به کشورهایی که منافعی در خلیج فارس دارند درها را برای حضور آمریکا نبست. در مجموع فکر میکنم سخنرانی منطقی و موفقی بود ولی با توجه به شرایط کنونی بعید به نظر میرسد این طرح با موافقت کشورهای منطقه مواجه شود.»
مدیر پروژه ایران مرکز بینالمللی بحران همچنین با اشاره به اینکه احتمالا کشورهای منطقه از طرح ایران استقبال نمیکنند افزود: «کشورهای منطقه سالها است که از آمریکا میخواهند با فشار بر ایران آنچه را که از نظر آنها جاهطلبیهای ایران است کنترل کند. این دقیقا کاری است که ترامپ در شرایط فعلی علیه ایران انجام میدهد و بنابراین بعید است که این کشورها دستکم تا زمانی که ترامپ در قدرت حضور دارد تعییر راهبردی در قبال ایران داشته باشند. هرچند ممکن است برخی از آنها همچون امارات تا اندازهای برخی از زوایای خود را تعدیل کنند ولی به صورت کلی از فشار حداکثری ترامپ علیه ایران حمایت میکنند.»
علی واعظ در ادامه این گفتگوی اختصاصی در خصوص تاثیر اخبار پیرامون استیضاح ترامپ بر ایران گفت: « این موضوع هم میتواند تاثیر مثبت و هم منفی داشته باشد. از یکسو میتواند تمرکز او را بر مسائل داخلی افزایش دهد و هم از سوی دیگر میتواند باعث شود آقای ترامپ با راهاندازی یک جنگ خارجی، توجهات را از مسائل داخلی کاهش دهد.»
آقای واعظ همچنین در خصوص آینده وضعیت پیرامون ایران گفت: «ابتکاری که امانوئل ماکرون برای حل بحران در پیش گرفت در پی پیشگیری از تشدید بحران بود که به علت سرسختی طرفین و عدم اعتمادی که دو طرف به یکدیگر داشتند به جایی نرسید. اجلاس نیویورک در واقع آخرین و بهترین فرصت برای تنشزدایی میان دو طرف بود که از دست رفت. با توجه به شرایط فعلی امکان شکلگیری یک مذاکره تا زمان انتخابات سال آینده ریاست جمهوری آمریکا وجود ندارد چرا که ایران از چند ماه بعد درگیر انتخابات مجلس خواهد بود و بعد از آن هم آمریکا وارد پروسه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ میشود. در نتیجه ما چند ماه داریم که دو طرف در روند تقابلی باقی میمانند و خطر جنگ نظامی همچنان بالا میماند. اگر دو طرف در ماههای آینده خویشتنداری بیشتری پی بگیرند میتوان امیدوار بود که بعد از انتخابات سال آینده آمریکا فضا برای دیپلماسی بار دیگر مهیا شود.»
این تحلیلگر مسائل بینالملل در پایان با اشاره به فشارهای تندروها به دولت روحانی اظهار داشت: «بدون شک در چند ماه آینده تنشها تشدید میشود و ایران به اقداماتی که در فرآیند کاهش تدریجی تعهدات خود در برجام گامهای بیشتری بر میدارد. در واقع متاسفانه شرایط مهیا است تا همانطور که آقای روحانی گفتند بر اثر یک جرقه کل منطقه به آتش کشیده شود. این جرقه هم میتواند در اثر یک اشتباه به وقوع بپیوندد اما هزینه این اشتباه برای همه بسیار زیاد خواهد بود. در نتیجه اشتراک منافع باید باعث شود تا جایی که میشود از پرت شدن به پرتگاه جلوگیری شود ولی متاسفانه در مسیر درستی حرکت نمیکنیم و ریسک از همیشه بالاتر است.»