«فناوری، ابزار قدرتمندی برای زنان است اما ممکن است آنان را گرفتار هم بکند. یعنی همزمانشدن دورکاری و انجام کارهای خانه، فشاری تحملناپذیر به زنان میآورد.»
راهکارهای دولت فرانسه برای ایجاد برابری جنسیتی در مشاغل و احیای حقوق زنان بهویژه پس از همهگیری کرونا چیست؟ فرانسه در این زمینه نسبت به دیگر کشورهای اروپایی چه جایگاهی دارد؟ یورونیوز برای یافتن پاسخ این پرسشها گفتگویی را با الیزبابت مورنو، وزیر «برابری جنسیتی، تنوع و فرصتهای برابر» ترتیب داده است.
الیزابت مورِنو دختر مهاجرانی از اهالی جزیرهٔ کیپ ورد است که در فرانسه مراتب پیشرفت را پلهپله پیمود و به مدیری موفق در عرصه فناوری تبدیل شد. خانم مورنو از سال گذشته به سمت وزیر «برابری جنسیتی، تنوع و فرصتهای برابر» منصوب شده است. مشروح گفتگوی یورنیوز با وی را در زیر میخوانید.
بحرانها به تضعیف حقوق زنان میانجامند
یورونیوز: مأموریت اصلی شما مقابله با تبعیض است. همهگیری اخیر به نابرابریها و تبعیضهای موجود دامن زده و زنان بیشازهمه از این امر آسیب دیدهاند. با وضعیت اضطراری فعلی چه میکنید؟
الیزابت مورِنو: شنیدن پرسش شما من را به یاد سخنی از سیمون دوبوار انداخت که زمانی گفت فقط یک بحران سیاسی یا اقتصادی یا دینی کافی است تا حقوقی که زنان به سختی به دست آوردهاند از کف برود و در دورهٔ این همهگیری دقیقا همین اتفاق افتاد. زنان در خط مقدّم مبارزه با بحران حضور داشتند، چون مشاغل حساسی در امر بهداشت برعهدهٔ آنان بود. در کار نگهداری از سالمندان. در کار آموزش، در امور پخش و توزیع، و همچنین نظافت. و همانطور که گفتید زنان جزو اولین قربانیها بودند، چون وقتی قرنطینهها شروع شد زنان بودند که در صورت امکان هم دورکاری انجام میدادند و هم به کارهای خانه و امور و تکالیف فرزندان رسیدگی میکردند. من که زمانی در دنیای فناوری کار کردهام همیشه میدانستم که فناوری، ابزار قدرتمندی برای زنان است تا انعطافپذیری بیشتری داشته باشند و توازن بیشتری میان کار و زندگیشان برقرار کنند. اما فناوری ممکن است زنان را گرفتار هم بکند. یعنی همزمانشدن دورکاری و انجام کارهای خانه، فشاری تحملناپذیر به زنان میآورد. باید جهانِ پس از کووید را بسیار برابرتر کنیم، نه فقط در زمینهٔ حقوق، بلکه همچنین در زمینهٔ بهرهمندی از ابزارهای توانبخش.
یورونیوز: همهگیری اخیر دربارهٔ موضوع خاص خشونتهای خانگی هم پیامدهای ناگواری دربر داشت. وضعیت فرانسه در این زمینه نسبت به دیگر کشورهای اروپایی چطور بوده؟
مورنو: خشونت خانگی امروز میکُشد، جسم را میکشد، رؤیاهای زنان و بلندپروازیهایشان را میکشد. ما در سال ۲۰۱۹ نشستهایی تخصصی دربارهٔ خشونت خانگی برگزار کردیم که به ۴۶ راهکار مشخص و عملی رسید، نظیر تعیین مکانهایی برای اسکان اضطراری زنان قربانی خشونت، یا استفاده از «دستبندهای دورنگهدار» که فرد آسیبزننده را از زن قربانی دور نگه میدارد.
یورونیوز: اما اسپانیا استفاده از همین «دستبندهای دورنگهدار» را ده سال پیش شروع کرد.آیا فرانسه در این زمینه کمی از قافله عقب نیست؟
مورنو: حق با شماست. این دستبندها از ماه دسامبر سال گذشته در تمامی حوزههای قضایی فرانسه بهکار گرفته شده و الان در ماه مه هستیم و استفاده از اینها کمی وقت میخواهد تا جا بیفتد. اما خشونت خانگی تا چند سال پیش جزو اخبار پراکنده بهشمار میرفت. تا چند سال پیش ۷۰ هزار پلیس تعلیمدیده برای مقابله با خشونت خانگی نداشتیم. تا چند سال پیش قضات ما بهشکل امروز با موارد خشونت خانگی چنین فعالانه برخورد نمیکردند. تا چند سال پیش عموم افراد جامعه فکر میکردند خشونت خانگی مسئلهای خصوصی است و نباید به آن پرداخت.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
جای خالی زنان در مشاغل عرصه فناوری و دنیای دیجیتال
_یورونیوز: اما دربارهٔ دنیای کسبوکار که بهخوبی با آن آشنایید، مجلس فرانسه اخیرا پیشنویس لایحهای را تصویب کرد که به شرکتهای دارای کارکنان بیش از ۱۰۰۰ نفر، نوعی سهمیهبندی استخدامی (زن و مرد را) تحمیل میکند. آیا راه دیگری برای ایجاد برابری نیست؟
_
مورنو: این قانون تمهیدات مختلفی دارد. شما به یکی از آنها یعنی تعداد نفرات کارکنان در شرکتهایی با کارکنان بیش از ۱۰۰۰ نفر اشاره کردید. از آنها خواسته شده که بیش از ۳۰ درصد از سمتهای اجراییشان را در اختیار زنان بگذارند. اما تأکید میکنم که این قانون به سهمیهبندی محدود نمیشود. میخواهیم در زمینه آموزش عالی نیز کارهایی بکنیم تا زنان جوان را وارد مشاغلی کنیم که از زنان بیبهره هستند، حوزههایی نظیر مهندسی، دانش و فناوری. فرصتهای شغلی در حوزهٔ دیجیتال بهشکل تصاعدی رشد میکند. و جای زنان در این میان خالی است. فقط ۱۲ درصد از استارتآپهای فرانسه را زنان ایجاد کردهاند، فقط ۱۲ درصد.
دفاع از حقوق دگرباشان جنسی و بهویژه زنان
یورونیوز: هفتهٔ پیش روز جهانی مقابله با همجنسگراهراسی و تراجنسهراسی را داشتیم. کنشگران این حوزه به پسرفتِ حقوق این گروهها در بسیاری از کشورهای اروپایی اعتراض کردند، از جمله مجارستان و لهستان، و همچنین فرانسه که به انفعال در این زمینه متهم شده، چه پاسخی دارید؟
مورنو: ما ۴۲ راهکار را بهمنظور احقاق حقوق دگرباشان جنسی بهاجرا گذاشتهایم تا آنها از تمامی حقوحقوق خود برخوردار باشند. هدفمان آن بوده که با نفرت و تبعیضی که این افراد قربانیاش هستند مقابله کنیم و زندگی روزانهٔ آنها را بهبود ببخشیم، اینها مثلا زنانی هستند که میخواهند زوج همجنسگرا تشکیل دهند، یا زنان مجرّدی هستند که میخواهند از کمکپزشکی برای باروری بهرهمند شوند. اگر با همهٔ این تمهیدات، باز هم فرانسه را کشوری ارادهباور (ارادهمند) ندانیم بیانصافی است. وقتی لهستان به این فکر عجیب رسید که مناطقی را برای دگرباشان جنسی ممنوع کند ما واکنش نشان دادیم و از اتحادیهٔ اروپا رسما خواستیم آنها را تحریم کنند، چون اتحادیهٔ اروپا ارزشهای مشترکی دارد که همه ما باید در آنها سهیم باشیم و رعایتشان کنیم.
یورونیوز: شما که مهاجرزاده هستید، خودتان با اینگونه تبعیضها روبهرو شدهاید. چه واکنشی به آنها نشان دادهاید؟
مورنو: من با هر تبعیضی که تصوّرش را بکنید روبهرو شدهام. هر شکل آن را دیدهام. من زن هستم، سیاهپوستم، مهاجرم، و ناتوانی جسمی هم دارم. بنا نیست هر زخمی را که خوردهام و هر تحقیری را که دیدهام بازگو کنم، چون من همان کسی هستم که هستم. و البته همزمان باید گفت آنقدر خوششانس بودهام که در کشوری بزرگ شوم که در آن به مدرسهٔ دولتی بروم و در خانهٔ شخصی بزرگ شوم. برای پدرومادر من چنین چیزهایی ممکن نبود. خودم هم فکر نمیکردم ممکن باشد. چون افرادی نظیر من در حال خودسانسوری دائمی هستند، زیرا بارها شنیدهاند که فلانچیز یا فلانجا مال آنها نیست. یا به آنها گفتهاند «فکر کردی کی هستی؟»، «سر جایت بنشین» و از این حرفها. بعضیها تسلیم میشوند. من خوششانس بودم که دوروبریهایم همراهم بودند و با من بهاینها واکنش نشان دادند و کمکم کردند. و من که امروز اینجا هستم، میخواهم دقیقا همین کار را برای دیگران بکنم.