طرح معافیت از روادید اتحادیه اروپا که به اتباع کوزوو امکان می دهد بدون نیاز به ویزا به دورن مرزهای اتحادیه سفر کنند پس از مدت‌ها انتظار از روز دوشنبه اول ژانویه ۲۰۲۴ به اجرا گذاشته شد.
آگهیدستورالعمل جدید که از نیمه شب (یکشنبه) لازم‌الاجرا شد، به شهروندان کوزوواجازه می‌دهد بدون گذرنامه یا ویزا برای دوره‌های حداکثر ۹۰ روزه طی یک مقطع زمانی ۱۸۰ روزه به منطقه بدون مرز شنگن سفر کنند.
کوزوو با جمعیت ۱ میلیون هشتصد هزار نفری خود، آخرین کشور از میان شش کشور حوزه غرب بالکان به شمار می‌رود که می‌تواند از چنین امتیازی سود ببرد.
این اصلاحات در پریشتینا به عنوان گامی بلند در جهت به رسمیت شناخته شدن کامل کوزوو و نیز مرحله‌ای مهم و کلیدی در تقویت جاه‌طلبی‌های این استان سابق صربستان برای پیوستن به اتحادیه اروپا تلقی می‌شود.
«شهروندان درجه دو»
نظرسنجی‌های محلی نشان می‌داد که شهروندان کوزوو با اشتیاق فراوان منتظر اول ژانویه بودند و از آن به عنوان یک «روز تاریخی» یاد می کردند، زیرا کشورشان از ابتدای سال ۲۰۲۴ به اتحادیه اروپا نزدیک‌تر می‌شود.
اهالی کوزوو اما بروکسل و پریشتینا را برای این تاخیر طولانی در کسب امتیاز معافیت از ویزا به منظور سفر به منطقه بدون مرز شنگن را مقصر قلمداد می‌کنند.
از دید مسئولان کمیسیون اروپا، نهاد اجرایی اتحادیه اروپا، کوزوو سال ۲۰۱۸ زمان اعلام استقلال از صربستان واجد تمام معیارهای لازم برای برخورداری از معافیت روادید و فاکتورهایی چون کنترل مدیریت مرز و کنترل مهاجرت بود.
با این حال، تصویب نظام مسافرتی بدون ویزا برای کوزوو پیش‌تر به دلیل نگرانی فرانسه و هلند از احتمال موج‌های جدید مهاجرتی و همچنین با مخالفت پنج عضو دیگر اتحادیه اروپا (قبرس، یونان، رومانی، اسلواکی و اسپانیا) به تعویق افتاده بود.
پنج کشور یاد شده استقلال کوزوو را که دسامبر ۲۰۲۲ درخواست رسمی برای عضویت در اتحادیه اروپا ارائه کرده است، به رسمیت نمی‌شناسند.
به گفته یک شهروند ۶۱ ساله کوزوویی که دارای مدرک تحصیلی مهندسی است «تاکنون اروپا با ما مانند شهروندان درجه دوم رفتار می کرد.»
اتحادیه اروپا سال‌ها است که نقش میانجی را میان کوزوو و صربستان برای حل تنش‌ها و مناقشات این دو کشور همسایه ایفا می‌کند اما تاکنون نتوانسته است به پیشرفتی در زمینه عادی‌سازی روابط میان آنها دست یابد.
قبل از اینکه اتحادیه اروپا رژیم روادید کوزوو را لغو کند، دارندگان پاسپورت کوزوو می‌توانستند بدون ویزا به ۱۴ کشور در سراسر جهان سفر کنند.
دولت حاکم بر پریشتینا طی ماه های اخیر کارزاری به منظور آگاه‌سازی شهروندان پیش از اجرایی شدن نظام مسافرتی بدون ویزا به راه انداخته بود تا آنها را به پرهیز از سوءاستفاده‌‌های احتمالی از این آزادی تردد از طریق جستجوی کار در اتحادیه اروپا ترغیب کند.