هزاران نفر از ارامنه قره‌باغ پس از شکست نیروهای این منطقه در مقابل عملیات نظامی ارتش جمهوری آذربایجان اکنون راه ارمنستان را در پیش گرفته‌اند. ترافیک آنقدر سنگین است که بسیاری از راه‌ها بند آمده‌اند.
آگهیخبرگزاری رویترز در گزارشی به وضعیت نابسامان در قره‌باغ کوهستانی پرداخته و می‌نویسد که خانواده‌های گرسنه و خسته ارمنی برای فرار از منطقه شکست خورده خود در مقابل جمهوری آذربایجان، خیابان‌ها را مسدود کرده‌اند. این در حالیست که ایالات متحده از باکو خواسته تا از غیرنظامیان محافظت کند و به یاری آنها بشتابد.
دست‌کم ۱۳ هزار و ۵۰۰ نفر از ۱۲۰ هزار ارمنی که در قره‌باغ کوهستانی زندگی می‌کنند در نخستین روز فرار از خانه‌های خود، وارد ارمنستان شده‌اند. صدها اتومبیل و اتوبوس مملو از وسایل در جاده کوهستانی منتهی به ارمنستان در حال حرکت هستند. برخی از آنها در پشت کامیون‌های روباز و برخی دیگر هم با تراکتور در حال فرار از خانه و کاشانه خود هستند.
نارین شاکاریان، مادربزرگی که در خودرویی همراه با ۵ نفر دیگر از اعضای خانواده‌اش حضور داشته می‌گوید ۲۴ ساعت در جاده بوده‌اند که مسافتی ۷۷ کیلومتری را طی کنند. او که با ماشین قدیمی دامادش سفر کرده به رویترز می‌گوید: «فرار کردیم که زنده بمانیم فقط همین و نه بیشتر.»
عجله ارامنه برای ترک پایتخت قره‌باغ که ارمنستان آن‌را استپاناکرت نامیده و باکو با نام خانکندی می‌شناسدش، باعث شده تا تجمعات بی‌سابقه‌ای در جایگاه‌های سوخت ایجاد شود. در پی وقوع انفجاری در یکی از این جایگاه‌ها دست‌کم ۲۰ نفر کشته و ۲۹۰ نفر نیز زخمی شدند.
سامانتا پاور، رئیس آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID) در ایروان، از آذربایجان خواست که آتش‌بس را حفظ کند و گام‌های مشخصی برای حفاظت از حقوق غیرنظامیان در قره‌باغ کوهستانی بردارد. پاور که پیش از این نامه حمایت جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده را به نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان را تسلیم کرد، گفت که استفاده از زور توسط باکو غیرقابل قبول است و واشنگتن به دنبال پاسخ مناسب برای این امر است.
او از الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان خواست تا به وعده خود مبنی بر حفاظت از حقوق ارمنی‌ها، بازگشایی کامل کریدور لاچین که این منطقه را به ارمنستان متصل می کند، عمل کند و اجازه ارسال کمک و یک ماموریت نظارتی بین‌المللی را بدهد.
علی اف متعهد شده که امنیت ارامنه قره باغ را تضمین کند اما گفت که «مشت آهنین او ایده استقلال منطقه را به تاریخ سپرده است.»
«جایی برای رفتن نیست»
ارمنی‌هایی که توانستند به ارمنستان برسند روایت‌های دلخراشی از فرار از مرگ، جنگ و گرسنگی ارائه کرده‌اند.
برخی گفته‌اند که بسیاری از غیرنظامیان کشته شده را دیدند که صحنه‌های دردناکی را رقم زده است. همچنین بسیاری از گرسنگی‌ها و مشکلاتی که این افراد در قره‌باغ کوهستانی داشتند روایت‌های ناگواری دارند.
پتیا گریگوریان، یک راننده ۶۹ ساله، روز یکشنبه در شهر مرزی گوریس به رویترز گفت: «ما هر چه می توانستیم برداشتیم و فرار کردیم؛ نمی‌دانیم به کجا می‌رویم. ما جایی برای رفتن نداریم.»
رویترز نتوانست به طور مستقل گزارش های عملیات نظامی در داخل قره باغ را تأیید کند. آذربایجان گفته است که فقط جنگنده های قره باغ را هدف قرار داده است.
تغییر موازنه
پیروزی باکو توازن قوا را در منطقه قفقاز جنوبی تغییر می‌دهد و شرایط را به سود جمهوری آذربایجان متفاوت خواهد کرد. از زمان فروپاشی شوروی، ارمنستان بر شراکت امنیتی با مسکو متکی بوده در حالی‌که جمهوری آذربایجان به ترکیه نزدیک شده و روابط گرمی با آنکارا داشته است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
ارمنستان اخیرا به دنبال روابط نزدیکتر با غرب بوده و روسیه را به دلیل ناکامی در تامین امنیت این کشور مورد انتقاد قرار داده است. پاشینیان می‌گوید که روسیه به دلیل جنگ اوکراین دیگر توان محافظت از قره‌باغ و ارمنستان را ندارد. اما مسکو این اتهامات را رد می‌کند و به ایروان هشدار داده که روابط نزدیک با ایالات متحده، «اشتباه بزرگی» است.